5 Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ ba mẹ rất dễ nhầm lẫn

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ thường không rõ ràng và rất dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm hay rối loạn tiêu hóa, khiến nhiều ba mẹ chủ quan. Một số trẻ bị viêm tai giữa có biểu hiện sốt, quấy khóc, biếng ăn nhưng lại không kèm theo triệu chứng điển hình, dẫn đến chậm trễ trong điều trị. Nếu không phát hiện sớm, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến thính lực và sự phát triển của trẻ. Vậy đâu là những dấu hiệu ba mẹ cần đặc biệt lưu ý?

1. Vì sao ba mẹ dễ bỏ qua các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ?

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường, dẫn đến việc chậm trễ trong phát hiện và điều trị. Đặc biệt, viêm tai giữa trẻ em là bệnh lý có thể diễn tiến âm thầm hoặc bùng phát đột ngột, gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Theo thống kê, có đến 80% trẻ bị viêm tai giữa ít nhất một lần trước 3 tuổi, nhưng không phải ba mẹ nào cũng kịp thời nhận ra những bất thường trong giai đoạn đầu. Điều này làm tăng nguy cơ suy giảm thính lực, viêm tai giữa tái phát hoặc tiến triển thành viêm tai giữa mạn tính.

1.1. Viêm tai giữa ở trẻ là bệnh gì?

Viêm tai giữa ở trẻ là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại vùng tai giữa – khoang nằm giữa màng nhĩ và cửa sổ ốc tai. Đây là một trong những bệnh lý nhiễm khuẩn phổ biến ở trẻ, đặc biệt là trong độ tuổi từ 6 tháng đến 5 tuổi. 

Các nghiên cứu y khoa cho thấy, trẻ em có tỷ lệ mắc bệnh viêm tai giữa cao hơn so với người lớn do cấu trúc vòi nhĩ chưa phát triển hoàn thiện. Ở trẻ nhỏ, vòi nhĩ có kích thước ngắn, nằm ngang và dễ bị bít tắc khi có tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trên. Sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus từ mũi họng vào tai giữa khiến dịch viêm tích tụ, làm tăng áp lực lên màng nhĩ. Nếu khi xuất hiện các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ nhưng bệnh không được can thiệp kịp thời, trẻ có nguy cơ bị thủng màng nhĩ, tổn thương hệ thống xương con và suy giảm thính lực lâu dài.

1.2. Lý do dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ dễ bị nhầm lẫn

Nhiều phụ huynh không nhận ra dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ do triệu chứng của bệnh rất giống với cảm cúm, viêm họng hoặc sốt siêu vi. Ở giai đoạn đầu, trẻ có thể chỉ có biểu hiện sốt nhẹ, quấy khóc, chán ăn hoặc tiêu chảy. Những dấu hiệu này dễ bị nhầm với các phản ứng thông thường khi trẻ bị nhiễm virus đường hô hấp.

Một số biểu hiện đặc trưng của viêm tai giữa ở trẻ nhưng lại bị bỏ qua bao gồm:

• Trẻ thường xuyên kéo tai, dụi tai do cảm giác đau hoặc đầy tai.
• Xuất hiện dịch mủ từ ống tai – dấu hiệu cho thấy màng nhĩ có thể đã bị tổn thương.
• Trẻ phản ứng chậm với âm thanh, có dấu hiệu mất tập trung hoặc khó ngủ về đêm do áp lực tai tăng cao.

Bên cạnh đó, trẻ nhỏ chưa biết diễn đạt triệu chứng, khiến ba mẹ khó nhận biết tình trạng trẻ bị viêm tai giữa cho đến khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng. Đây là lý do quan trọng khiến việc chẩn đoán sớm trở nên khó khăn.

1.3. Tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị sớm

Phát hiện sớm dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ giúp tăng hiệu quả điều trị và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời, vi khuẩn có thể lan rộng, gây viêm tai giữa mạn tính hoặc thậm chí là các biến chứng nặng như viêm xương chũm, viêm màng não. Theo nghiên cứu của WHO, khoảng 60% trẻ bị viêm tai giữa tái phát nhiều lần có nguy cơ suy giảm thính lực vĩnh viễn.

Điều trị viêm tai giữa ở giai đoạn đầu giúp:

• Giảm đau đớn, khó chịu, giúp trẻ phục hồi nhanh chóng.
• Hạn chế nguy cơ nhiễm trùng lan rộng, bảo vệ chức năng thính giác.
• Ngăn ngừa tình trạng viêm tai giữa tái phát, ảnh hưởng đến khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Ba mẹ cần đặc biệt lưu ý những dấu hiệu bất thường để có hướng xử lý kịp thời, tránh để bệnh diễn tiến nguy hiểm. Việc thăm khám định kỳ và chăm sóc tai mũi họng đúng cách là giải pháp quan trọng giúp phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ hiệu quả.

2. 5 Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ ba mẹ dễ nhầm lẫn

Để giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe của con, dưới đây là 5 dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ mà ba mẹ cần đặc biệt lưu ý.

2.1. Sốt cao nhưng không kèm triệu chứng hô hấp

Một trong những dấu hiệu trẻ bị viêm tai giữa là sốt cao kéo dài, thường trên 38,5°C, có thể kèm theo quấy khóc, mệt mỏi. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là nhiều bé bị viêm tai nhưng không có biểu hiện ho, sổ mũi rõ ràng như các bệnh viêm đường hô hấp khác. Chính điều này khiến nhiều phụ huynh dễ nhầm lẫn với sốt siêu vi, cúm hoặc viêm họng.

Cách phân biệt với bệnh lý khác:

Nếu bé sốt cao nhưng kèm theo hành vi kéo tai, phản ứng kém với âm thanh hoặc quấy khóc nhiều hơn về đêm, ba mẹ cần nghĩ ngay đến khả năng trẻ bị viêm tai giữa. Một số bé còn có biểu hiện giật mình khi ngủ hoặc khó chịu khi thay đổi tư thế đầu.

2.2. Kéo tai, dụi tai hoặc liên tục sờ tai

Hành động kéo, giật hoặc xoa tai có thể là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm tai giữa trẻ em gây khó chịu hoặc đau nhức bên trong tai. Tuy nhiên, do trẻ nhỏ thường có thói quen nghịch ngợm và khám phá cơ thể, nhiều ba mẹ chủ quan cho rằng bé chỉ đang chơi đùa với tai mình.

Cách phân biệt với bệnh lý khác:

Nếu hành động kéo tai đi kèm với biểu hiện khó chịu như quấy khóc, ngủ không ngon giấc hoặc bỏ ăn, rất có thể viêm tai giữa ở trẻ đang tiến triển. Bên cạnh đó, nếu quan sát kỹ, ba mẹ có thể thấy bé phản ứng mạnh hơn khi ấn nhẹ vào vùng xung quanh tai.

2.3. Rối loạn tiêu hóa: Nôn mửa, tiêu chảy

Nhiều phụ huynh không biết rằng dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ có thể bao gồm rối loạn tiêu hóa. Khi tai giữa bị viêm, hệ thần kinh thực vật bị kích thích, gây ra các triệu chứng như nôn ói, tiêu chảy nhẹ. Điều này khiến bệnh dễ bị nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm trùng đường ruột.

Cách phân biệt với bệnh lý khác:

Nếu trẻ bị tiêu chảy, nôn ói nhưng đồng thời quấy khóc, sốt cao hoặc có các biểu hiện như kéo tai, chán ăn, ba mẹ cần xem xét khả năng trẻ bị viêm tai giữa và đưa bé đến gặp bác sĩ để tránh biến chứng nghiêm trọng.

2.4. Chán ăn, bỏ bú và khó ngủ

Nhiều trẻ mắc viêm tai giữa trẻ em đột nhiên bỏ bú, chán ăn hoặc ngủ không ngon giấc. Điều này xảy ra do cảm giác đau nhức bên trong tai khiến trẻ khó chịu khi nuốt hoặc khi nằm xuống.

Cách phân biệt với bệnh lý khác:

Trẻ có thể biếng ăn do mọc răng hoặc rối loạn tiêu hóa, nhưng nếu đi kèm với tình trạng quấy khóc dữ dội hơn khi nằm xuống, ngủ không yên giấc, ba mẹ nên kiểm tra tai bé để phát hiện sớm bệnh lý. Một số trẻ còn có biểu hiện nghiêng đầu về một phía để giảm áp lực lên tai bị viêm.

2.5. Giảm thính lực tạm thời

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ thường ảnh hưởng đến khả năng nghe. Khi dịch viêm ứ đọng trong tai giữa, âm thanh không được truyền đạt rõ ràng, khiến trẻ phản ứng chậm với tiếng gọi, nói to hơn bình thường hoặc tăng âm lượng khi xem TV.

Cách phân biệt với bệnh lý khác:

Nếu sau một đợt cảm cúm hoặc sốt, trẻ có biểu hiện nghe kém, không quay đầu về phía âm thanh hoặc có dấu hiệu mất tập trung, ba mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để kiểm tra viêm tai giữa ở trẻ, tránh ảnh hưởng đến khả năng phát triển ngôn ngữ và nhận thức.

3. Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa để nhanh khỏi bệnh

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển thính lực của trẻ. Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh chóng, giảm nguy cơ biến chứng và hạn chế tình trạng tái phát. Vậy cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị viêm tai giữa? Đừng bỏ qua những hướng dẫn dưới đây.

3.1. Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ nhanh hồi phục

Một chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị mà còn giúp viêm tai giữa ở trẻ thuyên giảm nhanh hơn. Dưới đây là những thực phẩm nên bổ sung và cần tránh khi chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa.

Thực phẩm giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ phục hồi:

• Vitamin C: Cam, bưởi, kiwi giúp tăng cường đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm trùng thứ phát khi viêm tai giữa trẻ em.
• Vitamin A: Cà rốt, bí đỏ, gan động vật giúp duy trì niêm mạc khỏe mạnh, hỗ trợ chống viêm và giảm sưng đau trong tai giữa.
• Omega-3 và kẽm: Cá hồi, hạt chia, hạt óc chó giúp kiểm soát tình trạng viêm nhiễm, hạn chế dịch mủ tích tụ trong tai khi trẻ bị viêm tai giữa.

Những thực phẩm cần tránh khi trẻ bị viêm tai giữa:

• Đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng: Gà rán, đồ ăn nhanh có thể làm tăng tiết dịch nhầy, khiến bệnh kéo dài.
• Thực phẩm chứa đường tinh luyện: Bánh kẹo, nước ngọt có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến viêm tai giữa ở trẻ lâu khỏi hơn.
• Sữa bò và chế phẩm từ sữa: Một số nghiên cứu cho thấy sữa có thể làm tăng đờm, khiến dịch viêm khó thoát ra ngoài, làm trầm trọng hơn dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ.

3.2. Giữ vệ sinh tai và mũi họng đúng cách

Một trong những nguyên nhân khiến viêm tai giữa ở trẻ kéo dài là do vi khuẩn từ mũi họng xâm nhập vào tai giữa. Vì vậy, việc giữ vệ sinh tai, mũi và họng đúng cách sẽ giúp trẻ bị viêm tai giữa nhanh hồi phục và ngăn ngừa bệnh tái phát, không còn phải đối mặt với dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ.

Vệ sinh tai đúng cách khi trẻ bị viêm tai giữa:

• Không dùng tăm bông ngoáy tai: Điều này có thể đẩy dịch viêm vào sâu hơn, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nếu thấy tai trẻ có dịch chảy ra, cha mẹ chỉ nên lau nhẹ bên ngoài bằng khăn mềm.
• Giữ tai khô ráo: Khi tắm, cha mẹ nên dùng bông gòn thấm nhẹ vào lỗ tai để ngăn nước chảy vào trong, hạn chế làm trầm trọng hơn dấu hiệu trẻ bị viêm tai giữa.

Vệ sinh mũi họng để ngăn vi khuẩn lây lan:

• Nhỏ nước muối sinh lý: Giúp làm sạch dịch nhầy, giảm nguy cơ vi khuẩn lan đến tai giữa, hỗ trợ cải thiện dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ.
• Hướng dẫn trẻ xì mũi đúng cách: Trẻ nên xì từng bên nhẹ nhàng, tránh tạo áp lực đẩy dịch viêm vào tai giữa, làm bệnh trầm trọng hơn.
• Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm: Khói thuốc lá và không khí ô nhiễm có thể làm tình trạng viêm tai giữa trẻ em kéo dài, gây kích ứng niêm mạc hô hấp.

3.3. Dùng thuốc đúng theo hướng dẫn của bác sĩ

Việc sử dụng thuốc đúng cách đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị viêm tai giữa ở trẻ. Nếu cha mẹ tự ý dùng thuốc hoặc ngừng thuốc sớm có thể khiến bệnh kéo dài và liên tục xuất hiện các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ, thậm chí làm tăng nguy cơ kháng thuốc.

Nguyên tắc sử dụng thuốc khi trẻ bị viêm tai giữa

• Không tự ý dùng kháng sinh: Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), hơn 70% trường hợp dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ có thể tự khỏi mà không cần dùng kháng sinh. Kháng sinh chỉ được chỉ định khi trẻ có triệu chứng nặng hoặc bệnh kéo dài trên 48 giờ.
• Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau đúng liều: Khi trẻ sốt cao trên 38,5°C, có thể sử dụng paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định để kiểm soát nhiệt độ và giảm đau do viêm tai giữa trẻ em gây ra.
• Tuân thủ đúng liệu trình: Nếu bác sĩ kê kháng sinh, cần cho trẻ uống đủ liều, ngay cả khi các triệu chứng dấu hiệu trẻ bị viêm tai giữa đã thuyên giảm, để tránh nguy cơ tái phát hoặc kháng thuốc.

Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp trẻ bị viêm tai giữa nhanh khỏi mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như suy giảm thính lực hoặc viêm tai giữa mạn tính. Chế độ dinh dưỡng hợp lý, duy trì vệ sinh tai mũi họng khoa học và sử dụng thuốc đúng cách sẽ giúp kiểm soát tốt dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ và rút ngắn thời gian hồi phục. Nếu viêm tai giữa trẻ em có dấu hiệu kéo dài, sốt cao liên tục hoặc suy giảm thính lực, ba mẹ nên đưa trẻ đi bệnh viện sớm để được can thiệp kịp thời.

4. Khi nào ba mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Viêm tai giữa ở trẻ có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ, nhưng cũng có những tình huống bệnh diễn tiến nặng, gây ra biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, ba mẹ cần theo dõi sát sao dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ để đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời, tránh những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và thính lực. Cụ thể, ba mẹ hãy chú ý đến những biểu hiện sau:

• Sốt cao kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt
• Trẻ quấy khóc dữ dội, ngủ không yên giấc
• Dịch mủ chảy ra từ tai, có mùi hôi bất thường
• Trẻ mất thăng bằng, chóng mặt hoặc phản ứng chậm với âm thanh

5. Khám tai cho trẻ tại Bệnh viện FV để được chẩn đoán và điều trị viêm tai giữa hiệu quả

Khi nghi ngờ trẻ bị viêm tai giữa, việc thăm khám tại cơ sở y tế có chuyên khoa tai mũi họng là điều cần thiết để đảm bảo chẩn đoán chính xác và điều trị đúng phác đồ. Bệnh viện FV là một trong những địa chỉ uy tín với đội ngũ bác sĩ giỏi, hệ thống trang thiết bị hiện đại giúp hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả.

5.1 Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, chẩn đoán chính xác

Bệnh viện FV quy tụ nhiều chuyên gia tai mũi họng hàng đầu với nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị viêm tai giữa ở trẻ. Các bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra kỹ lưỡng các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ, sử dụng thiết bị nội soi tiên tiến, giúp phát hiện dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ một cách chính xác ngay từ giai đoạn đầu.

5.2 Trang thiết bị hiện đại, phương pháp điều trị tiên tiến

Tại Bệnh viện FV, trẻ được thăm khám bằng các thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như nội soi tai, chụp CT scan nếu cần thiết. Phác đồ điều trị tại đây được cập nhật theo hướng dẫn của Hiệp hội Tai Mũi Họng Hoa Kỳ, đảm bảo tối ưu hiệu quả, giảm đau và rút ngắn thời gian hồi phục.

5.3 Hỗ trợ dinh dưỡng giúp trẻ hồi phục tốt hơn

Ngoài phác đồ điều trị, Bệnh viện FV còn có đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng tư vấn về chế độ ăn uống hợp lý, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ trẻ nhanh khỏi bệnh. Dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế nguy cơ tái phát viêm tai giữa trẻ em.

5.4 Chi phí hợp lý, hạn chế rủi ro tái phát

Với hệ thống dịch vụ chuyên sâu, bệnh viện đảm bảo mức chi phí hợp lý, minh bạch và có các gói thăm khám phù hợp. Việc điều trị kịp thời sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.

6. Kết luận: Chủ động bảo vệ đôi tai khỏe mạnh cho con

Viêm tai giữa ở trẻ là bệnh lý phổ biến nhưng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác, khiến nhiều cha mẹ chủ quan hoặc chậm trễ trong việc điều trị. Nếu không được xử lý đúng cách, bệnh có thể ảnh hưởng đến thính lực và gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ và điều trị đúng phác đồ, trẻ có thể hồi phục nhanh chóng mà không để lại di chứng. Chăm sóc tốt từ dinh dưỡng, vệ sinh tai mũi họng đến việc tuân thủ điều trị sẽ giúp trẻ mau lành bệnh và ngăn ngừa nguy cơ tái phát viêm tai giữa trẻ em.

Việc thăm khám ngay khi có các dấu hiệu bệnh lý về tai như: Đau tai, ù tai, chảy mủ tai, ngứa tai thường xuyên, mất thính lực đột ngột, … là vô cùng cần thiết. TS. BS Bernard Colin – là nguyên Trưởng khoa Tai – Mũi – Họng của Bệnh viện St.Luc, Lyon, Pháp đã có thời gian làm việc tại Bệnh viện FV chia sẻ: “Điều trị sớm ngay khi phát hiện bệnh sẽ giúp tỷ lệ hồi phục thính lực của tai lên đến 90%” 

Mặt khác, TS.BS. Võ Công Minh – Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện FV cũng nhấn mạnh: “Tại Việt Nam – đặc biệt là những thành phố lớn nhiều khói bụi, tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp và bệnh tai mũi họng khá phổ biến. Dù các triệu chứng tai mũi họng tương đối ít nghiêm trọng, song không thể loại trừ khả năng đó là dấu hiệu sớm của những bệnh nguy hiểm Do đó, cách tốt nhất vẫn là giữ lối sống lành mạnh, thăm khám và tầm soát định kỳ”.

Vì vậy, khi con có các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ, cha mẹ hãy chủ động đưa con đến Bệnh viện FV để được khám và tư vấn chuyên sâu, điều trị bệnh viêm tai giữa tránh tái phát, đảm bảo đôi tai khỏe mạnh và phát triển thính lực toàn diện cho con yêu.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/

Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Nam Sài Gòn (Phú Mỹ Hưng), Q7, Tp HCM