Dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em và cách phát hiện sớm

Dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em thường khó nhận biết nhưng đây lại là yếu tố quan trọng để phát hiện và điều trị sớm, ngăn ngừa những tác động tiêu cực đến cấu trúc và chức năng của tim. Bởi, nếu không được phát hiện kịp thời bệnh tim bẩm sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ. Vậy làm thế nào để cha mẹ nhận biết sớm các triệu chứng và tầm soát hiệu quả? Cùng Bệnh viện FV hiểu trong bài viết dưới đây!

1. Tầm quan trọng của việc nhận biết sớm bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh là một trong những dị tật tim phổ biến nhất ở trẻ em, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của tim ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Theo thống kê, khoảng 1% trẻ sơ sinh trên toàn thế giới mắc bệnh tim bẩm sinh, trong đó có những trường hợp nghiêm trọng cần can thiệp sớm để bảo vệ tính mạng.

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 15.000 trẻ em chào đời mắc bệnh tim bẩm sinh, với nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ. Chính vì thế, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh tim ở trẻ nhỏ là điều mà bất kỳ cha mẹ nào cũng cần nắm rõ.

2. Dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

Như đã đề cập, phát hiện sớm bệnh tim bẩm sinh đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao cơ hội điều trị và cải thiện chất lượng sống cho trẻ. Nếu được chẩn đoán kịp thời, nhiều trường hợp có thể được can thiệp phẫu thuật hoặc điều trị nội khoa để đảm bảo tim hoạt động ổn định.

Nếu chậm trễ trong việc nhận biết các triệu chứng sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, tăng áp phổi hoặc thậm chí tử vong. Do đó, cha mẹ cần trang bị kiến thức đầy đủ về dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh để có thể đưa trẻ đi thăm khám kịp thời.

2.1 Dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh ở trẻ sơ sinh

Không phải dấu hiệu của bệnh tim ở mỗi trẻ đều như nhau. Tuy nhiên, bệnh tim bẩm sinh có thể được nhận biết ngay từ khi trẻ mới chào đời thông qua một số dấu hiệu đặc trưng:

• Khó thở và thở nhanh: Trẻ sơ sinh bị bệnh tim bẩm sinh thường có nhịp thở nhanh hơn bình thường, có biểu hiện thở co lõm ngực, đặc biệt là khi bú hoặc khóc.
• Bú kém: Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh có thể bú ít, ngắt quãng do thiếu oxy, làm cho quá trình bú kéo dài và trẻ dễ bị mệt.
• Tím tái: Đây là một trong những biểu hiện của bệnh tim mạch rõ ràng nhất. Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh sẽ có da, môi, đầu ngón tay, ngón chân màu xanh tím, đặc biệt khi trẻ gắng sức hoặc khóc to màu sắc của các bộ phận này sẽ càng thấy rõ.

2.2 Dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh ở trẻ vài tháng tuổi trở lên

Khi trẻ lớn hơn, các triệu chứng của căn bệnh nguy hiểm này có thể xuất hiện rõ ràng hơn, bao gồm:

• Ho và thở khò khè: Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh thường xuyên bị viêm phổi, ho dai dẳng và thở khò khè kéo dài.
• Chậm phát triển thể chất: Trẻ có thể chậm tăng cân, chậm biết lật, bò, đi so với bạn bè cùng trang lứa.
• Dấu hiệu khác: Da xanh xao, hay vã mồ hôi, tay chân lạnh ngay cả khi thời tiết ấm áp.

Những dấu hiệu này có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác hoặc được xem là những vấn đề thường gặp ở trẻ. Tuy nhiên, đó có thể là những dấu hiệu của bệnh tim ở trẻ. Do đó nếu phát hiện con bạn có những dấu hiệu trên, đừng chủ quan! Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa là để các bé được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Phương pháp phát hiện sớm bệnh tim bẩm sinh

Một số dị tật tim bẩm sinh có ảnh hưởng không đáng kể hoặc hầu như không tác động đến sức khỏe của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, có những trường hợp dị tật nghiêm trọng có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời ngay sau khi sinh, nhất là các bệnh lý liên quan đến tim mạch.  

Bệnh tim bẩm sinh nếu không được phát hiện sớm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự tăng trưởng, phát triển của trẻ. Dưới đây là các phương pháp giúp nhận biết các dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh.

3.1 Trong giai đoạn thai kỳ

Để tránh xuất hiện các dấu hiệu bệnh tim ở trẻ, ngay từ khi mang thai, mẹ bầu có thể thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để xác định nguy cơ bệnh tim bẩm sinh ở thai nhi. Việc tầm soát có thể được thực hiện bằng các phương pháp như:

• Siêu âm tim thai: Đây là phương pháp phổ biến giúp kiểm tra cấu trúc tim của thai nhi từ tuần 18 – 24 của thai kỳ. Bác sĩ sẽ đánh giá hoạt động của tim, xác định xem có bất thường nào về van tim, vách ngăn hoặc dòng máu lưu thông hay không.
• Xét nghiệm di truyền: Một số bệnh tim bẩm sinh có liên quan đến bất thường nhiễm sắc thể. Xét nghiệm di truyền giúp sàng lọc những nguy cơ này, đặc biệt trong các trường hợp gia đình có tiền sử bệnh tim hoặc mẹ bầu thuộc nhóm nguy cơ cao.

Ngoài ra, có một phương pháp khác giúp kiểm soát các dấu hiệu của bệnh tim được nhiều cha mẹ lựa chọn là sàng lọc trước sinh không xâm lấn (NIPT). Phương pháp này giúp phát hiện các bất thường về gen có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh, trong đó có các bệnh tim mạch thường gặp như bệnh tim bẩm sinh.

3.2 Sau khi sinh

Phần lớn trẻ sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh nghiêm trọng thường không có triệu chứng rõ ràng ngay sau khi chào đời. Vì vậy, việc tầm soát bệnh tim cho tất cả trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng. Các xét nghiệm cần được thực hiện sau 24 giờ đầu tiên hoặc sớm hơn nếu trẻ sinh non, tùy theo tình trạng sức khỏe và chỉ định y tế.

Ngay sau khi trẻ chào đời, bác sĩ sẽ thực hiện các bước kiểm tra để đánh giá triệu chứng của bệnh tim mạch bẩm sinh. Một số phương pháp quan trọng bao gồm: 

• Khám sàng lọc sơ sinh: Bác sĩ chuyên khoa tim mạch sẽ kiểm tra các dấu hiệu của bệnh tim và nghe tim để phát hiện âm thổi hoặc bất thường khác.
• Đo độ bão hòa oxy qua da (SpO2): Phương pháp này giúp xác định mức oxy trong máu, hỗ trợ chẩn đoán các dạng bệnh tim bẩm sinh tím. Nếu chỉ số SpO2 thấp hơn bình thường, trẻ có nguy cơ mắc bệnh tim cần được kiểm tra chuyên sâu hơn.
• Siêu âm tim: Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng giúp xác định chính xác loại bệnh tim bẩm sinh, mức độ nghiêm trọng và hướng điều trị phù hợp.

Nhờ các phương pháp này, nhiều trường hợp bệnh tim bẩm sinh có thể được phát hiện sớm khi chưa xuất hiện dấu hiệu của bệnh tim, từ đó đưa ra phương án điều trị kịp thời, giúp trẻ có cuộc sống khỏe mạnh hơn.

4. Vì sao nên khám tầm soát định kỳ bệnh lý tim mạch ở trẻ tại Bệnh viện FV?

Việc thăm khám định kỳ tại cơ sở y tế uy tín không chỉ giúp phát hiện sớm dấu hiệu của bệnh tim ở trẻ mà còn hỗ trợ theo dõi tình trạng sức khỏe tim mạch của trẻ trong suốt quá trình phát triển. Bệnh viện FV là một trong những địa chỉ đáng tin cậy được nhiều phụ huynh lựa chọn khi cần tầm soát và điều trị bệnh tim bẩm sinh.

4.1 Phát hiện sớm dấu hiệu của bệnh tim và can thiệp kịp thời

Bệnh viện FV thực hiện khám tầm soát định kỳ giúp nhận diện sớm các biểu hiện của bệnh tim mạch, ngay cả khi trẻ chưa có triệu chứng rõ ràng.

Việc phát hiện sớm tạo điều kiện để can thiệp điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng và giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Đặc biệt, đối với những trẻ có nguy cơ cao (gia đình có tiền sử bệnh tim, sinh non, mắc hội chứng di truyền), tầm soát định kỳ là cách tốt nhất để kiểm soát tình trạng sức khỏe.

Do đó, phát hiện sớm và can thiệp kịp thời trong trường hợp trẻ có nguy cơ mắc tim bẩm sinh.

4.2 Bệnh viện FV sở hữu trang thiết bị hiện đại và đội ngũ chuyên gia giỏi

Đội ngũ bác sĩ, chuyên gia chuyên khoa tim mạch tại Bệnh viện FV kết hợp các bác sĩ chuyên khoa Nhi và Nhi sơ sinh có trình độ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm trong việc chẩn đoán, phát hiện các dấu hiệu của bệnh tim và điều trị các bệnh tim mạch ở trẻ em. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia ở Bệnh viện FV đảm bảo rằng mỗi bệnh nhân đều nhận được phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất. 

Ngoài ra, là một trong những cơ sở y tế hàng đầu chuyên điều trị bệnh lý tim mạch tại Việt Nam, Bệnh viện FV sở hữu trang thiết bị tiên tiến, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả các bệnh lý tim bẩm sinh như: 

• Hệ thống siêu âm tim 4D cho phép quan sát cấu trúc tim chi tiết, giúp phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh ngay từ giai đoạn sơ sinh
• Các thiết bị kiểm tra chuyên sâu: đo điện tim (ECG), đo SpO2
• Xét nghiệm sinh hóa giúp đánh giá toàn diện tình trạng tim mạch của trẻ.

4.3 Chương trình tầm soát toàn diện

Bệnh viện FV cung cấp các gói khám tầm soát tim mạch chuyên sâu phù hợp với từng độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ. Khi đưa trẻ đi khám, cha mẹ sẽ nhận được:

• Đánh giá tổng quát về tình trạng tim mạch.
• Tư vấn về chế độ dinh dưỡng và vận động phù hợp.
• Hướng dẫn theo dõi các triệu chứng của bệnh tim mạch tại nhà.

Nhờ chương trình tầm soát này, nhiều trẻ đã được phát hiện sớm dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh và được điều trị kịp thời, giúp đảm bảo một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

5. Kết luận

Sức khỏe tim mạch đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, đặc biệt là những trẻ có nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh. Việc nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh tim và đưa trẻ đi tầm soát định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con.

5.1 Nhận thức và hành động kịp thời

Nhận thức và hành động của cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, điều trị bệnh cho trẻ. Để làm được điều này, phụ huynh cần:

• Trang bị kiến thức về biểu hiện của bệnh tim mạch để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường ở trẻ.
• Nếu trẻ có các triệu chứng nghi ngờ như khó thở, tím tái, chậm tăng cân hoặc thở khò khè kéo dài, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra ngay.
• Khám tầm soát định kỳ tại các bệnh viện uy tín như Bệnh viện FV giúp kiểm soát tốt bệnh lý tim mạch và có phương án điều trị kịp thời.

5.2 Tạo môi trường sống lành mạnh

Mặc dù nhiều người thường bỏ qua nhưng trên thực tế một môi trường sống, vui chơi tích cực, lành mạnh cũng góp phần bảo vệ sức khỏe tim mạch của trẻ, hạn chế các bệnh về tim mạch thường gặp. Để đảm bảo sức khỏe tim mạch cho trẻ, phụ huynh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích trẻ vận động phù hợp và thường xuyên theo dõi sự phát triển của trẻ.

• Dinh dưỡng cân đối: Với trẻ nhỏ, chế độ dinh dưỡng là điều rất cần thiết đối với sự phát triển toàn diện. Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất giúp tim phát triển tốt, hạn chế thực phẩm chứa quá nhiều đường và chất béo bão hòa.
• Vận động hợp lý: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất phù hợp với độ tuổi để tăng cường sức khỏe tim mạch. Điều này không chỉ ngăn ngừa các dấu hiệu của bệnh tim mà còn giúp trẻ phát triển thể chất và tinh thần. 
• Theo dõi sức khỏe thường xuyên: Cha mẹ cần theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, ghi nhận các dấu hiệu bất thường để kịp thời đưa trẻ đi khám.

Việc nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện và điều trị kịp thời, là chìa khóa giúp trẻ phát triển khỏe mạnh hơn. Nếu con bạn có biểu hiện như tím tái, khó thở, bú kém, chậm tăng cân hoặc thường xuyên mệt mỏi, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra.

TS.BS Hồ Minh Tuấn, Trưởng khoa tim mạch và Tim mạch can thiệp, Bệnh viện FV chia sẻ: “Để ngăn ngừa tình trạng nhồi máu cơ tim, những người có các triệu chứng như thường xuyên đau tức ngực, khó thở, ngất hay chóng mặt, mệt mỏi; hoặc người có tiền sử mắc các bệnh lý tim mạch, có chẩn đoán mỡ máu xấu, béo phì, sử dụng thuốc lá nhiều, cần thường xuyên tầm soát và theo dõi sức khỏe tim mạch, để đề phòng những cơn nhồi máu cơ tim.” 

Tại Bệnh viện FV, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tim mạch nhi cùng hệ thống thiết bị hiện đại sẽ giúp chẩn đoán chính xác và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Đừng để bệnh tim bẩm sinh ảnh hưởng đến tương lai của con – hãy đặt lịch khám ngay hôm nay để được tư vấn và tầm soát kịp thời!

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/

Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Nam Sài Gòn (Phú Mỹ Hưng), Q7, Tp HCM