Bệnh lý đục thủy tinh thể có tác hại gì? Có cần phải điều trị đục thủy tinh thể?

Đôi mắt là “cửa sổ tâm hồn”, đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động hằng ngày. Tuy nhiên, theo thời gian, đôi mắt có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều bệnh lý, trong đó có bệnh đục thủy tinh thể. Vậy bệnh lý đục thủy tinh thể có tác hại gì, điều trị như thế nào, cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

1. Đục thủy tinh thể – Kẻ thù thầm lặng của thị lực

1.1. Bệnh lý đục thủy tinh thể là gì?

Thủy tinh thể là một bộ phận quan trọng của mắt, hoạt động như một thấu kính trong suốt giúp hội tụ ánh sáng lên võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ nét. Tuy nhiên, theo thời gian hoặc do các yếu tố tác động từ bên ngoài, thủy tinh thể có thể bị mờ đục, cản trở ánh sáng đi vào mắt, gây suy giảm thị lực.

Bệnh lý đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thị lực, đặc biệt ở người cao tuổi. Bệnh tiến triển chậm, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.

1.2. Bệnh lý đục thủy tinh thể – Nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên thế giới

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đục thủy tinh thể chiếm khoảng 47,8% tổng số ca mù lòa trên toàn cầu. Đây là một con số đáng báo động, cho thấy mức độ nguy hiểm của căn bệnh này đối với sức khỏe thị lực cộng đồng.

Một trong những đặc điểm nguy hiểm của đục thủy tinh thể là quá trình tiến triển âm thầm, khiến người bệnh khó nhận ra các dấu hiệu ban đầu. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi thị lực đã suy giảm đáng kể, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Do vậy, việc nâng cao nhận thức về bệnh lý đục thủy tinh thể, chủ động kiểm tra mắt định kỳ và điều trị kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thị lực và ngăn ngừa nguy cơ mù lòa.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây đục thủy tinh thể

2.1. Lão hóa – Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể phổ biến nhất

Lão hóa là nguyên nhân gây đục thủy tinh thể hàng đầu hiện nay. Theo thời gian, cấu trúc protein trong thủy tinh thể thay đổi, làm mất dần độ trong suốt. Quá trình này thường bắt đầu từ sau tuổi 40 và tiến triển chậm, đến khi người bệnh nhận thấy thị lực bị suy giảm rõ rệt thì bệnh đã ở giai đoạn nặng.

2.2. Yếu tố di truyền và bẩm sinh

Đục thủy tinh thể có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Một số người có nguy cơ mắc bệnh lý đục thủy tinh thể cao hơn nếu trong gia đình có người thân bị đục thủy tinh thể sớm. 

Ngoài ra, bệnh cũng có thể xuất hiện ở trẻ sơ sinh do rối loạn di truyền hoặc do mẹ nhiễm virus rubella, toxoplasma trong thai kỳ.

2.3. Chấn thương mắt hoặc biến chứng sau phẫu thuật

Chấn thương mạnh vào mắt như va đập, bỏng hóa chất hoặc tổn thương do tia bức xạ có thể làm hỏng cấu trúc của thủy tinh thể, dẫn đến đục thủy tinh thể thứ phát. 

Bên cạnh đó, các biến chứng sau phẫu thuật mắt, chẳng hạn như phẫu thuật điều trị bệnh võng mạc hoặc tăng nhãn áp, cũng có thể gây đục thủy tinh thể.

2.4. Ảnh hưởng của môi trường và lối sống

Những tác nhân từ môi trường và thói quen sinh hoạt cũng có thể là nguyên nhân đục thủy tinh thể:

• Tiếp xúc với tia cực tím (UV): Ánh nắng mặt trời chứa tia UV có thể gây tổn thương protein trong thủy tinh thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý đục thủy tinh thể.
• Hút thuốc lá, uống rượu bia: Các chất oxy hóa có trong khói thuốc lá và rượu có thể làm tổn thương thủy tinh thể, đẩy nhanh quá trình lão hóa mắt.

2.5. Bệnh lý toàn thân liên quan

Một số bệnh lý mạn tính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thủy tinh thể và làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể:

• Tiểu đường: Hàm lượng đường huyết cao khiến thủy tinh thể bị phù nề, làm thay đổi cấu trúc protein và dẫn đến đục thủy tinh thể.
• Tăng huyết áp, béo phì: Các nghiên cứu cho thấy những người bị tăng huyết áp hoặc béo phì có nguy cơ mắc đục thủy tinh thể cao hơn do tình trạng viêm và stress oxy hóa trong cơ thể.

Nhận biết sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp phòng ngừa phù hợp sẽ giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh lý đục thủy tinh thể, bảo vệ thị lực lâu dài.

3. Tác hại của bệnh lý đục thủy tinh thể nếu không điều trị kịp thời

3.1. Suy giảm thị lực nghiêm trọng

Bệnh lý đục thủy tinh thể làm cản trở ánh sáng đi vào mắt, khiến thị lực suy giảm dần theo thời gian. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như nhìn mờ, khó nhận biết màu sắc, nhạy cảm với ánh sáng hoặc chói mắt khi nhìn vào đèn vào ban đêm. Khi bệnh tiến triển nặng, ngay cả những hoạt động đơn giản như đọc sách, lái xe hay xem TV cũng trở nên khó khăn.

3.2. Nguy cơ mù lòa vĩnh viễn

Nếu không được điều trị kịp thời, đục thủy tinh thể có thể tiến triển đến giai đoạn nặng. Khi thủy tinh thể trở nên quá đục, ánh sáng không thể xuyên qua võng mạc, dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.

3.3. Biến chứng tăng nhãn áp

Trong một số trường hợp, thủy tinh thể bị đục có thể phồng to, gây chèn ép vào cấu trúc mắt và làm tắc nghẽn dòng chảy của dịch nội nhãn. Điều này khiến áp lực trong mắt tăng cao, dẫn đến bệnh tăng nhãn áp – một tình trạng nguy hiểm có thể gây tổn thương thần kinh thị giác làm mất thị lực.

3.4. Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống

Suy giảm thị lực do bệnh lý đục thủy tinh thể không chỉ gây khó khăn trong sinh hoạt mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh:

• Hạn chế khả năng làm việc, đọc sách, sử dụng điện thoại, máy tính.
• Gặp khó khăn khi lái xe, đặc biệt vào ban đêm do tình trạng lóa sáng.
• Tăng nguy cơ té ngã ở người lớn tuổi do thị lực kém, dẫn đến các chấn thương nghiêm trọng như gãy xương.

Bệnh đục thủy tinh thể tiến triển âm thầm nhưng hậu quả có thể rất nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm. Việc thăm khám mắt định kỳ, can thiệp kịp thời sẽ giúp bảo vệ thị lực, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa nguy cơ mù lòa vĩnh viễn.

4. Khi nào cần điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể?

4.1. Đánh giá mức độ ảnh hưởng đến thị lực

Không phải tất cả các trường hợp đục thủy tinh thể đều cần can thiệp ngay lập tức. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể cải thiện thị lực bằng cách thay đổi kính mắt hoặc sử dụng ánh sáng hỗ trợ. Tuy nhiên, khi thị lực suy giảm dưới 5/10 và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, chẳng hạn như khó đọc sách, lái xe vào ban đêm hoặc nhận diện khuôn mặt, người bệnh nên cân nhắc phẫu thuật để khôi phục thị lực.

4.2. Chỉ định phẫu thuật dựa trên tình trạng bệnh lý

Phẫu thuật thay thủy tinh thể là phương pháp điều trị duy nhất giúp loại bỏ hoàn toàn đục thủy tinh thể. Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật khi:

• Thị lực giảm sút đáng kể, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hằng ngày.
• Người bệnh gặp tình trạng lóa sáng, nhìn mờ, đặc biệt là vào ban đêm.
• Đục thủy tinh thể gây biến chứng như tăng nhãn áp hoặc viêm màng bồ đào.

Nhiều người lo ngại rằng phải chờ đến khi thủy tinh thể bị đục hoàn toàn mới có thể phẫu thuật, nhưng thực tế, điều trị sớm giúp tăng hiệu quả phục hồi, giảm nguy cơ biến chứng sau mổ.

4.3. Lợi ích của việc điều trị đục thủy tinh thể sớm

Phẫu thuật đục thủy tinh thể đúng thời điểm mang lại nhiều lợi ích:

• Phục hồi thị lực nhanh chóng: Sau phẫu thuật, người bệnh có thể nhìn rõ hơn chỉ sau 1 – 2 ngày, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống.
• Giảm nguy cơ biến chứng: Phẫu thuật sớm giúp hạn chế nguy cơ tăng nhãn áp, viêm nhiễm mắt và các biến chứng nghiêm trọng khác.
• Tăng khả năng lựa chọn thủy tinh thể nhân tạo: Người bệnh có thể lựa chọn loại thủy tinh thể phù hợp với nhu cầu, từ đó giảm phụ thuộc vào kính mắt sau phẫu thuật.

Điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể không chỉ cải thiện thị lực mà còn giúp người bệnh duy trì cuộc sống chủ động, an toàn và thoải mái hơn. Khi có dấu hiệu suy giảm thị lực do đục thủy tinh thể, người bệnh nên đến bệnh viện để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn, đưa ra giải pháp điều trị phù hợp.

5. Các phương pháp điều trị đục thủy tinh thể hiện nay

5.1. Phẫu thuật Phacoemulsification (Phaco) – Tiêu chuẩn vàng

Phẫu thuật Phaco là phương pháp điều trị đục thủy tinh thể phổ biến nhất hiện nay, được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị bệnh lý này.

Nguyên lý hoạt động: Sử dụng sóng siêu âm tần số cao để làm nhũ tương hóa (phá vỡ) thủy tinh thể bị đục, sau đó hút ra ngoài qua một vết rạch nhỏ trên giác mạc. Thủy tinh thể nhân tạo sẽ được đặt vào thay thế.

Ưu điểm:

• Vết mổ nhỏ, chỉ khoảng 2 – 3mm, không cần khâu.
• Ít đau, thời gian phẫu thuật nhanh (chỉ từ 15 – 30 phút).
• Hồi phục thị lực nhanh chóng, người bệnh có thể sinh hoạt bình thường sau 1 – 2 ngày.

5.2. Phẫu thuật bằng laser Femtosecond – Công nghệ tiên tiến

Laser Femtosecond là một cải tiến hiện đại trong điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể, giúp tăng độ chính xác và an toàn cho quá trình phẫu thuật.

Nguyên lý hoạt động: Sử dụng tia laser để tạo vết rạch và làm mềm thủy tinh thể trước khi hút ra ngoài, thay vì dùng dao vi phẫu truyền thống.

Ưu điểm:

• Tạo vết mổ chính xác hơn, giảm tổn thương mô xung quanh.
• Giảm nguy cơ loạn thị sau mổ.
• Phù hợp với các trường hợp đục thủy tinh thể phức tạp.

5.3. Lựa chọn thủy tinh thể nhân tạo phù hợp

Sau khi loại bỏ thủy tinh thể bị đục, bác sĩ sẽ đặt vào mắt một thủy tinh thể nhân tạo (IOL). Hiện nay, có nhiều loại thủy tinh thể khác nhau, phù hợp với từng nhu cầu của người bệnh:

• Thủy tinh thể đơn tiêu cự: Giúp nhìn rõ ở một khoảng cách (xa hoặc gần), người bệnh có thể cần đeo kính bổ trợ sau phẫu thuật.
• Thủy tinh thể đa tiêu cự: Cho phép nhìn rõ ở nhiều khoảng cách khác nhau, giúp giảm phụ thuộc vào kính.
• Thủy tinh thể chống ánh sáng xanh: Hạn chế tác động tiêu cực của ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính, giúp bảo vệ mắt tốt hơn.

Việc lựa chọn loại thủy tinh thể nào sẽ phụ thuộc vào tình trạng mắt, nhu cầu sinh hoạt của người bệnh và sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể bằng phẫu thuật là một thủ thuật an toàn, hiệu quả cao, giúp phục hồi thị lực nhanh chóng. Người bệnh nên đến các bệnh viện uy tín để được tư vấn và điều trị bằng công nghệ tiên tiến, đảm bảo kết quả tối ưu nhất.

6. Làm thế nào để phòng ngừa và kiểm soát sớm bệnh đục thủy tinh thể?

6.1. Thay đổi thói quen sinh hoạt để bảo vệ thủy tinh thể

Duy trì lối sống lành mạnh và áp dụng các biện pháp bảo vệ mắt có thể giúp làm chậm quá trình đục thủy tinh thể:

• Đeo kính râm chống tia UV khi ra ngoài trời để giảm tác hại của tia cực tím đối với thủy tinh thể.
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử quá lâu để giảm tiếp xúc với ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính.
• Dinh dưỡng tốt cho mắt: Tăng cường thực phẩm giàu vitamin A, C, E giúp bảo vệ tế bào mắt khỏi tổn thương oxy hóa. Bổ sung Omega-3 từ cá hồi, hạt chia, hạt lanh để giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt. Ăn nhiều rau xanh, trái cây có màu cam hoặc đỏ như cà rốt, ớt chuông, việt quất để tăng cường sức khỏe võng mạc.

• Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia để giảm tác động tiêu cực của quá trình oxy hóa lên thủy tinh thể.

6.2. Kiểm tra mắt định kỳ để phát hiện sớm

Người từ 40 tuổi trở lên nên kiểm tra mắt mỗi 6 – 12 tháng để phát hiện sớm các dấu hiệu đục thủy tinh thể. Nếu có các triệu chứng như nhìn mờ, lóa mắt, nhìn đôi hoặc thay đổi thị lực bất thường, cần đến bệnh viện khám ngay để được chẩn đoán và theo dõi kịp thời.

6.3. Đến ngay Bệnh viện FV để kiểm tra và điều trị kịp thời

Bệnh viện FV là một trong những địa chỉ uy tín trong điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể. Đặc biệt, Bệnh viện FV là bệnh viện tư nhân đầu tiên tại Việt Nam hợp tác với Giáo sư – Bác sĩ Donald Tan, một trong 20 chuyên gia ghép giác mạc hàng đầu thế giới, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Giác mạc Thế giới. Từ năm 2016, GS. BS. Donald Tan đã trực tiếp thực hiện các ca ghép giác mạc tại FV, mang đến cơ hội phục hồi thị lực cho nhiều bệnh nhân trong nước mà không cần ra nước ngoài điều trị. 

Toàn bộ giác mạc sử dụng trong phẫu thuật tại FV đều được nhập khẩu từ các ngân hàng mắt uy tín tại Mỹ, giúp rút ngắn thời gian chờ đợi và đảm bảo chất lượng mô ghép. Bệnh viện áp dụng nhiều kỹ thuật ghép tiên tiến như ghép giác mạc xuyên, ghép giác mạc phiến, ghép nội mô giác mạc và ghép giác mạc nhân tạo, giúp tăng tỷ lệ thành công và giảm biến chứng sau phẫu thuật. 

Sự hợp tác giữa Bệnh viện FV và GS. BS. Donald Tan không chỉ mang lại cơ hội điều trị với chi phí hợp lý cho bệnh nhân Việt Nam mà còn giúp họ tiếp cận với các kỹ thuật ghép giác mạc tiên tiến nhất ngay tại trong nước. Ngoài ra, ưu điểm khi người bệnh điều trị bệnh lý đục thủy tinh thể tại Bệnh viện FV còn là:

• Hệ thống thiết bị hiện đại, hỗ trợ phẫu thuật bằng công nghệ Phaco và laser Femtosecond, đảm bảo độ chính xác cao.
• Đội ngũ bác sĩ nhãn khoa giàu kinh nghiệm, tư vấn phương pháp điều trị phù hợp với từng bệnh nhân.
• Dịch vụ chăm sóc toàn diện, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và đạt kết quả thị lực tối ưu.

Kiểm tra mắt định kỳ và phát hiện sớm bệnh lý đục thủy tinh thể sẽ giúp bảo vệ thị lực, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu có dấu hiệu bất thường về thị lực, người bệnh nên đến Bệnh viện FV để được tư vấn, điều trị kịp thời.

7. Dẫn chứng thực tế: Thành công của bệnh nhân điều trị bệnh đục thủy tinh thể tại FV

Ông H. Saran, một bệnh nhân nước ngoài, đã đến Bệnh viện FV vào năm 2021 do thị lực suy giảm. Sau khi được chẩn đoán mắc  bệnh lý đục thủy tinh thể, ông được khuyến nghị phẫu thuật sớm để tránh ảnh hưởng đến sinh hoạt và giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, do lo ngại về biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường mà ông đã mắc hơn 20 năm, ông trì hoãn phẫu thuật trong 3 năm. Đến khi thị lực giảm nghiêm trọng, ông mới quyết định thực hiện phẫu thuật tại Bệnh viện FV. ​

Tại Bệnh viện FV, ông Saran được chỉ định phẫu thuật bằng kỹ thuật Phaco, sử dụng năng lượng sóng âm để tán nhuyễn và hút bỏ thủy tinh thể bị đục qua một vết mổ nhỏ. Thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu cự kéo dài tiêu điểm (EDOF) được thay thế, giúp ông có thể nhìn rõ ở nhiều khoảng cách mà không cần đeo kính. ​

Ca phẫu thuật diễn ra trong 15 phút, không gây đau đớn. Sau 2 giờ, băng mắt được tháo và ông xuất viện với kính bảo hộ. Chỉ sau 6 giờ, ông đã có thể nhìn rõ. Sau khi phẫu thuật cả hai mắt (mỗi mắt cách nhau một tuần), thị lực của ông đạt 9/10, giúp ông sinh hoạt bình thường mà không cần đeo kính.

Bệnh viện FV thực hiện phẫu thuật đục thủy tinh thể trong phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế JCI, với kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt và sử dụng thiết bị dùng một lần để tránh nguy cơ nhiễm trùng. Bệnh nhân được hướng dẫn chăm sóc mắt trước khi xuất viện, đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi. ​

Những thành công này khẳng định vị thế của Bệnh viện FV trong lĩnh vực điều trị đục thủy tinh thể, mang lại chất lượng sống tốt hơn cho bệnh nhân.

Cùng xem chia sẻ của bệnh nhân H.Saran QUA VIDEO TẠI ĐÂY 

8. Kết luận

Bệnh lý đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực và mù lòa trên toàn thế giới. Bệnh tiến triển âm thầm, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Do vậy, điều trị sớm là chìa khóa giúp người bệnh phục hồi thị lực tối ưu, ngăn ngừa nguy cơ mù lòa vĩnh viễn. Hiện nay, phẫu thuật Phaco & laser Femtosecond là những phương pháp hiện đại, an toàn, mang lại hiệu quả cao trong điều trị đục thủy tinh thể. Lựa chọn cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp bệnh nhân đạt kết quả thị lực tốt nhất.

Bác sĩ Hoàng Chí Tâm tại Chuyên khoa Mắt và Phẫu thuật khúc xạ, Bệnh viện FV nhấn mạnh rằng phẫu thuật đục thủy tinh thể không giới hạn tuổi tác. Bệnh viện FV đã từng phẫu thuật thành công cho cụ bà 103 tuổi bị đục thủy tinh thể, giúp cụ khôi phục thị lực mà không cần dùng kính. ​

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nhìn mờ, chói sáng, khó khăn trong sinh hoạt do bệnh lý đục thủy tinh thể, hãy đến ngay Bệnh viện FV để được khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa  với trang thiết bị hiện đại tại Bệnh viện FV sẽ giúp bạn lấy lại thị lực một cách an toàn và hiệu quả.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/

Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Nam Sài Gòn (Phú Mỹ Hưng), Q7, Tp HCM