Đau tim nên làm gì? Cách giảm cơn đau nhói tim nhanh chóng

Đau tim nên làm gì khi cơn đau nhói bất ngờ ập đến, khiến bạn khó thở, toát mồ hôi và cảm giác như “bàn tay tử thần” siết chặt lồng ngực? Trong những giây phút sinh tử ấy, chỉ một quyết định sai lầm cũng có thể trả giá bằng mạng sống. Nhận biết đúng biểu hiện bệnh tim, phân biệt triệu chứng bệnh tim mạch và cảnh giác với dấu hiệu sắp đột quỵ chính là “chìa khóa vàng” để cứu sống chính mình hoặc người thân.

1. Nhận biết cơn đau tim: không phải cơn đau ngực nào cũng là bệnh tim

Không phải ai cũng biết câu trả lời chính xác cho câu hỏi: “Đau tim nên làm gì?”, đặc biệt khi cơn đau ngực xảy ra đột ngột và khó phân biệt với những nguyên nhân thông thường khác. Việc nhận diện đúng biểu hiện bệnh tim và phân biệt với các cơn đau ngực không thuộc về tim mạch có thể là yếu tố quyết định sự sống còn. Phần lớn các ca nhồi máu cơ tim nhập viện muộn đều bắt nguồn từ việc xem nhẹ các dấu hiệu ban đầu.

1.1 Đau tim là gì?

Đau tim là tình trạng dòng máu nuôi cơ tim bị tắc nghẽn đột ngột, thường do cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm bít tắc mạch vành. Khi tế bào tim không được cung cấp đủ oxy, chúng bắt đầu hoại tử, gây nên các triệu chứng bệnh tim mạch rõ rệt như: đau thắt ngực, khó thở, vã mồ hôi, cảm giác sợ hãi tột độ. Đây là tình trạng y tế khẩn cấp và nếu không được can thiệp kịp thời, nguy cơ tử vong hoặc tổn thương tim vĩnh viễn là rất cao.

Cơn đau tim có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào, kể cả khi đang nghỉ ngơi. Tuy nhiên, điều nguy hiểm là có đến 30% các trường hợp có biểu hiện “thầm lặng”, không đau rõ rệt, dễ bị bỏ qua. Chính vì vậy, hiểu rõ đau tim nên làm gì từ giai đoạn sớm sẽ giúp giảm thiểu rủi ro biến chứng.

1.2 Các dấu hiệu của cơn đau tim

Một số biểu hiện bệnh tim đặc trưng có thể bao gồm:

• Đau thắt ngực như bị đè nặng hoặc bóp nghẹt, kéo dài hơn vài phút.
• Cơn đau lan lên hàm, vai, lưng hoặc xuống cánh tay trái.
• Khó thở, tim đập nhanh hoặc loạn nhịp.
• Vã mồ hôi lạnh, choáng váng, buồn nôn.
• Cảm giác sợ hãi không rõ nguyên nhân.

Đặc biệt, ở người cao tuổi hoặc bệnh nhân tiểu đường, triệu chứng bệnh tim mạch có thể mờ nhạt hơn và chỉ biểu hiện bằng mệt mỏi bất thường, khó thở nhẹ hoặc rối loạn tiêu hóa. Những biểu hiện này nếu không được cảnh giác có thể dẫn đến việc xuất hiện các dấu hiệu sắp đột quỵ, nhất là khi đi kèm với rối loạn vận động, nói khó hoặc yếu liệt tay chân.

1.3 Hiểu rõ cơn đau ngực do tim và các cơn đau ngực thông thường

Không phải cơn đau ngực nào cũng là dấu hiệu cảnh báo cơn đau tim. Đau ngực do nguyên nhân cơ xương khớp, dạ dày – thực quản hay rối loạn lo âu cũng có thể gây cảm giác khó chịu ở vùng ngực. Tuy nhiên, những cơn đau này thường:

• Xuất hiện khi thay đổi tư thế hoặc cử động.
• Cải thiện khi nghỉ ngơi, xoa bóp hoặc dùng thuốc kháng viêm.
• Không kèm theo khó thở, vã mồ hôi hay đánh trống ngực.

Trái lại, đau tim thường khởi phát khi gắng sức, tăng dần về mức độ, không giảm khi nghỉ và thường lan rộng. Nếu bạn hoặc người thân gặp những biểu hiện trên mà không rõ nguyên nhân, cần nghi ngờ cơn đau tim và đặt câu hỏi ngay: đau tim nên làm gì lúc này để giữ được mạng sống quý giá.

Nhận diện sớm các triệu chứng bệnh tim mạch và biết cách phân biệt với các nguyên nhân khác là bước đầu tiên để xử lý đúng. Đặc biệt, với những người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, hút thuốc, cần cảnh giác cao độ với dấu hiệu sắp đột quỵ vì có thể liên quan trực tiếp đến bệnh lý mạch vành hoặc thiếu máu não cấp. Việc hiểu rõ cơ chế, biểu hiện và cách ứng phó chính là bước đệm cho phần tiếp theo: sơ cứu đúng cách khi cơn đau tim xuất hiện.

2. Gặp cơn đau tim nên làm gì ngay lập tức?

Đau tim nên làm gì là câu hỏi then chốt trong tình huống cấp cứu tim mạch, nơi từng phút giây có thể định đoạt sự sống. Dưới đây là cách xử trí khi gặp cơn đau tim. 

2.1 Ngưng mọi hoạt động, giữ tư thế thư giãn hoàn toàn

Ngay khi xuất hiện triệu chứng bệnh tim mạch như đau ngực lan ra tay trái, cổ, hàm, hãy lập tức dừng di chuyển. Ngồi hoặc nằm ở tư thế nửa nằm nửa ngồi, kê gối sau lưng, giữ cho cơ thể thư giãn tối đa. Không cố gắng bước đi hay tự lái xe vì có thể làm tình trạng trầm trọng hơn.

2.2 Gọi cấp cứu ngay lập tức 

Không tự ý uống thuốc giảm đau, thuốc ngủ hay chờ cơn đau qua đi. Mỗi phút trôi qua, cơ tim đang bị tổn thương vĩnh viễn do thiếu máu. Gọi xe cấp cứu (115 hoặc số điện thoại cấp cứu gần nhất) giúp người bệnh được can thiệp chuyên sâu, đúng cách và nhanh chóng trên đường đến bệnh viện.

2.3 Sử dụng thuốc nếu có chỉ định từ bác sĩ trước đó

Nếu người bệnh đã được chẩn đoán bệnh mạch vành và có mang theo thuốc nitroglycerin ngậm dưới lưỡi hoặc aspirin (thuốc chống kết tập tiểu cầu), thì trong lúc đang bối rối không biết đau tim nên làm gì, hãy sử dụng thuốc theo đúng chỉ định. Tuyệt đối không dùng nếu chưa từng được bác sĩ kê đơn. Đây là điểm quan trọng giúp ngăn chặn biến chứng, bao gồm đột quỵ hoặc ngừng tim.

2.4 Theo dõi và hỗ trợ hô hấp nếu người bệnh bất tỉnh

Nếu người bệnh bất tỉnh, ngừng thở hoặc mất ý thức, cần tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) nếu được đào tạo. Hô hấp nhân tạo đúng kỹ thuật là yếu tố sống còn trước khi nhân viên y tế đến nơi.

(*) Lưu ý: Có đến 25% trường hợp lên cơn đau tim cảnh báo tình trạng nhồi máu cơ tim không có biểu hiện điển hình. Vì thế, chỉ cần xuất hiện biểu hiện bệnh tim bất thường, hãy xem đó là tình huống y khoa khẩn cấp. Đừng đánh cược với thời gian.

3. Cách giảm nhẹ triệu chứng đau tim giúp hỗ trợ trước khi đến bệnh viện

Đau tim nên làm gì không chỉ là câu hỏi của riêng người bệnh, mà còn là trách nhiệm cấp thiết của người thân và người xung quanh trong việc hỗ trợ đúng cách trước khi nhân viên y tế đến nơi. Khoảng thời gian chờ đợi này thường gọi là “thời gian trước viện” đóng vai trò quyết định trong việc giảm thiểu tổn thương cơ tim và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như dấu hiệu sắp đột quỵ hoặc rung thất.

• Kê cao phần trên cơ thể, duy trì tư thế thư giãn: Nới rộng quần áo ở cổ, ngực, bụng và cho người bệnh ngồi hoặc nằm ở tư thế nửa nằm nửa ngồi. Kê gối cao sau lưng để giảm áp lực lên tim. Giữ không gian thoáng khí, nới lỏng quần áo và tránh nơi đông người để tránh cảm giác ngột ngạt, hoảng loạn.
• Giữ bình tĩnh, ổn định nhịp thở: Trấn an người bệnh. Hướng dẫn thở chậm, đều và sâu để làm dịu phản ứng thần kinh giao cảm, giảm gánh nặng lên tim. Tình trạng hoảng sợ có thể kích hoạt phản xạ co mạch, khiến triệu chứng bệnh tim mạch trở nên nghiêm trọng hơn.

Trong tình huống khẩn cấp, việc sơ cứu thường gặp khó khăn do tâm lý hoảng loạn khiến nhiều người không biết đau tim nên làm gì. Vì vậy, với những người có tiền sử bệnh tim mạch hoặc từng trải qua cơn đau thắt ngực, cần chủ động chuẩn bị trước. Bao gồm: luôn mang theo thuốc đã được bác sĩ kê toa, ghi nhớ hoặc lưu sẵn số điện thoại cấp cứu gần nhất, đồng thời thông báo cho người thân biết tình trạng sức khỏe để sẵn sàng hỗ trợ khi cần.

4. Điều trị đau tim tại FV: Can thiệp khẩn cấp cứu sống bệnh nhân

Đau tim nên làm gì khi tính mạng chỉ được tính bằng phút? Câu trả lời là đến đúng nơi có khả năng can thiệp chuyên sâu ngay trong giờ vàng. Tại Bệnh viện FV, người bệnh tim mạch được tiếp cận phác đồ cấp cứu hiện đại với đội ngũ cấp cứu tim mạch hoạt động 24/7, sẵn sàng xử trí trong vòng 70 phút kể từ khi nhập viện.

4.1 Kích hoạt quy trình cấp cứu tim mạch trong giờ vàng

Ngay khi người bệnh đến Khoa Cấp cứu, hệ thống báo động đỏ được kích hoạt. Toàn bộ ê-kíp tim mạch, gây mê, hồi sức và can thiệp được huy động khẩn cấp nhằm tối ưu hóa thời gian mở thông động mạch vành, giảm nguy cơ tử vong hoặc dấu hiệu sắp đột quỵ do biến chứng đau tim.

4.2 Phòng can thiệp mạch và hệ thống đặt stent hiện đại

Bệnh viện FV trang bị phòng thông tim can thiệp đạt chuẩn quốc tế. Trong những trường hợp nhồi máu cơ tim cấp, bác sĩ có thể tiến hành chụp mạch vành và đặt stent ngay trong lần đầu nhập viện, giúp tái thông dòng máu kịp thời, cứu vùng cơ tim đang thiếu máu nghiêm trọng.

4.3 Chăm sóc sau can thiệp và theo dõi lâu dài

Sau khi vượt qua cơn nguy kịch, người bệnh được theo dõi sát sao tại đơn vị chăm sóc tim mạch tích cực. Đồng thời, bác sĩ sẽ điều chỉnh thuốc, hướng dẫn để người bệnh biết rõ đau tim nên làm gì, cách thay đổi lối sống và theo dõi các biểu hiện bệnh tim để phòng ngừa tái phát.

4.4 Chi phí cấp cứu tim mạch được BHYT chi trả 100% tại FV

Đặc biệt, Bệnh viện FV hiện là cơ sở y tế tư nhân được Bảo hiểm Y tế thanh toán 100% chi phí cấp cứu, không yêu cầu đăng ký khám chữa bệnh ban đầu hay chuyển tuyến. Người bệnh có thể đến thẳng FV trong tình huống khẩn cấp mà không lo ngại về chi phí của bệnh viện quốc tế.

*Nếu bạn đang thắc mắc đau tim nên làm gì, đừng chần chừ. Liên hệ ngay FV qua số Cấp cứu: (028) 35 11 35 00 hoặc đến trực tiếp để được hỗ trợ kịp thời và an toàn.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, Tp. HCM, Việt Nam