Sinh mổ: Những lưu ý quan trọng để mẹ không mất sữa sau sinh mổ

Sinh mổ không chỉ là một cuộc phẫu thuật để đưa em bé chào đời, mà còn là cột mốc khiến nhiều mẹ lo lắng về khả năng nuôi con bằng sữa mẹ. Thực tế, không ít sản phụ sau sinh mổ đối diện với tình trạng sữa về chậm, thậm chí mất sữa, ảnh hưởng trực tiếp đến việc nuôi dưỡng trẻ sơ sinh. Vậy tại sao sinh mổ lại làm tăng nguy cơ này, và mẹ cần chuẩn bị gì để giữ nguồn sữa quý giá cho con? Những giải đáp chuyên sâu dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu rõ cơ chế y khoa và tìm ra giải pháp an toàn, khoa học.

1. Phẫu thuật sinh mổ và những chỉ định y khoa thiết yếu

Sinh mổ không đơn thuần là một con đường “dự phòng” khi kết thúc thai kỳ, mà là quyết định chuyên môn dựa trên nguy cơ thật sự cho mẹ, bé và hành trình nuôi con bằng sữa mẹ thành công sau đó.

1.1 Sinh mổ là gì?

Sinh mổ (hay còn gọi là mổ lấy thai) là một thủ thuật ngoại khoa trong sản khoa. Bác sĩ sẽ đưa thai nhi, nhau thai và màng ối ra ngoài qua đường rạch trên thành tử cung, ngoại trừ những trường hợp đặc biệt như mổ cấp cứu khi tử cung vỡ.

Ngày nay, cùng với vô khuẩn, gây mê hồi sức và kháng sinh hiện đại, phẫu thuật sinh mổ trở nên an toàn hơn trước, nhưng chỉ được áp dụng khi nên sinh thường hay sinh mổ được cân nhắc kỹ.

1.2 Khi nào bác sĩ chỉ định mổ lấy thai?

• Khi thai nghén tiềm ẩn nguy cơ: ngôi thai bất thường, thai to, thai suy, vô ối, nhau tiền đạo, sa dây rốn…
• Khi mẹ không thuận sinh âm đạo: khung chậu hẹp, vết mổ cũ trên cổ tử cung, chuyển dạ kéo dài…
• Phẫu thuật giúp đảm bảo an toàn tối ưu cho cả mẹ lẫn bé, nhất là trong những tình huống cấp cứu hoặc mổ chủ động vì lý do y khoa rõ ràng.

1.3 Các loại vết mổ 

Loại vết mổ có tác động đến quá trình phục hồi sau sinh. Hai kỹ thuật phổ biến là vết rạch ngang và dọc. Trong đó, vết rạch ngang qua đường chân lông mu được ưu tiên vì lành nhanh hơn, hạn chế chảy máu và giúp mẹ sớm thực hiện việc nuôi con bằng sữa mẹ. Vùng mổ lành tốt đồng nghĩa với sớm được da kề da và cho bú ngay, đây điều mà mẹ rất quan tâm để thúc đẩy lưu thông sữa.

Trên thực tế tại Khoa sản FV – Thomson, nhiều mẹ sau sinh mổ đã bắt đầu cho con bú trong vòng 1-2 giờ đầu, nhờ phương pháp phẫu thuật tinh tế, đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và không gian phòng hậu phẫu an toàn. Sự can thiệp chuyên nghiệp này giúp mẹ không chỉ an tâm về sức khỏe, mà còn chăm sóc con bằng nguồn sữa quý giá.

2. Sinh mổ ảnh hưởng như thế nào đến nhu cầu nuôi con bằng sữa mẹ

Nhiều nghiên cứu cho thấy sinh mổ là một yếu tố có thể cản trở việc nuôi con bằng sữa mẹ. Tình trạng thường gặp nhất là sữa mẹ về chậm, lượng sữa ít hơn so với sinh thường và việc cho bú sớm ngay sau sinh cũng gặp nhiều hạn chế. Hiểu rõ những nguyên nhân này sẽ giúp mẹ chủ động chuẩn bị để vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu.

2.1 Sinh mổ kéo dài thời gian bắt đầu cho con bú

Trong “giờ vàng” đầu tiên sau sinh, việc cho bé bú sớm mang lại nhiều lợi ích: tăng khả năng tiết sữa, giảm nguy cơ hạ đường huyết ở trẻ sơ sinh, đồng thời thúc đẩy gắn kết mẹ con. Với mẹ sinh thường, việc da kề da và cho bú ngay sau khi bé chào đời gần như luôn được thực hiện.

Tuy nhiên, với sinh mổ, tình huống có thể khác. Nếu mẹ được gây tê tủy sống hoặc gây tê ngoài màng cứng và cả mẹ lẫn bé đều ổn định, da kề da hoàn toàn có thể thực hiện ngay trong phòng mổ. Thực tế tại nhiều bệnh viện sản lớn, trong đó có Bệnh viện FV, quy trình chăm sóc da kề da cho mẹ sinh mổ đã được triển khai rộng rãi. Ngược lại, trong trường hợp mẹ phải gây mê toàn thân hoặc bé cần chăm sóc đặc biệt, việc cho bú sớm có thể bị trì hoãn, dẫn đến khó khăn trong việc khởi động nguồn sữa.

2.2 Sinh mổ dễ làm sữa về chậm hoặc ít sữa

Có ba nguyên nhân chính lý giải hiện tượng này:

• Yếu tố sinh lý: Ở sinh thường, cơn gò tử cung kích thích giải phóng oxytocin và prolactin, hai hormone quan trọng để khởi phát tiết sữa. Sinh mổ thường thiếu quá trình này, dẫn đến sữa về muộn hơn.
• Chậm tiếp xúc da kề da và bú sớm: Việc trì hoãn tiếp xúc làm mất đi cơ hội kích hoạt phản xạ bú tự nhiên của trẻ, vốn là tín hiệu mạnh mẽ giúp sữa về nhanh.
• Ảnh hưởng từ thuốc mê, đau sau mổ và stress: Đây là những yếu tố cản trở phản xạ tiết sữa, khiến nhiều mẹ gặp tình trạng ít sữa hoặc mất sữa trong những ngày đầu.

Tuy vậy, không có nghĩa rằng sinh mổ sẽ khiến hành trình nuôi con bằng sữa mẹ thất bại. Bằng các biện pháp can thiệp sớm như da kề da ngay sau mổ, cho bé tập bú thường xuyên, kết hợp hút sữa và hỗ trợ từ đội ngũ tư vấn, nhiều mẹ vẫn có thể duy trì nguồn sữa dồi dào, nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời.

3. Những việc cần làm để sữa về nhanh sau sinh mổ

Sinh mổ có thể gây ra khó khăn ban đầu cho mẹ trong việc khởi động nguồn sữa. Tuy nhiên, với chiến lược chăm sóc phù hợp, từ tiếp xúc sớm đến dinh dưỡng sau sinh mẹ hoàn toàn có thể nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả. Điều then chốt là hiểu rõ cơ chế sinh lý và hành động đúng lúc.

3.1 Tiếp xúc da kề da 

Ngay khi sản phụ tỉnh lại sau gây tê ngoài màng cứng hoặc tủy sống, phương pháp da kề da giúp kích thích sản xuất oxytocin là hormone then chốt trong tiết sữa. Nghiên cứu từ WHO chỉ ra rằng 90 phút da kề da liên tục ngay sau sinh tối đa hóa khả năng khởi đầu bú sớm, đặc biệt với sinh mổ. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy việc da kề da kéo dài trên 90 phút làm tăng tỉ lệ cho bú sớm gấp 8.5 lần so với không tiếp xúc.

Tại FV, các bác sĩ đã áp dụng chăm sóc kangaroo ngay trong phòng mổ, giúp nhiều mẹ bắt đầu nuôi con bằng sữa mẹ trong vòng 1-2 giờ đầu, một hành trình phục hồi sinh lý và kết nối cảm xúc nhanh chóng.

3.2 Thường xuyên cho bé bú 

Sau sinh mổ, nhiều mẹ lo sữa về chậm hoặc ít. Đây là lúc mẹ nên cho bé bú càng nhiều càng tốt, thậm chí chỉ bú mút không ra sữa. Phản xạ bú mút kích thích prolactin (loại hormone duy trì sữa) nhanh hơn. 

Cùng với đó, sử dụng máy hút sữa ngay khi có thể sẽ duy trì tín hiệu tiết sữa, tránh tình trạng ít sữa hay mất sữa.

3.3 Kỹ thuật hỗ trợ: massage, chườm ấm và giấc ngủ hợp lý

Massage nhẹ vùng ngực, kết hợp với chườm ấm, giúp lưu thông tuần hoàn và khuyến khích dòng sữa bắt đầu hình thành. Một giấc ngủ đủ và tâm lý thoải mái sau sinh mổ giảm cortisol (hormone ức chế sản xuất sữa) đồng thời tăng oxytocin, hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả hơn.

3.4 Chăm sóc dinh dưỡng hậu phẫu: ăn gì để sữa về nhanh?

Chế độ ăn hậu mổ rất quan trọng cho quá trình phục hồi và sản xuất sữa, cũng chính vì vậy mà nhiều mẹ thắc mắc: “Sau sinh mổ nên ăn gì?” Khuyến nghị từ các chuyên gia nhấn mạnh mẹ sau sinh nên bổ sung thực phẩm giàu đạm như cá, thịt gia cầm nạc, sữa, trứng, cùng rau xanh, trái cây tươi và đủ nước mỗi ngày.

Một chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giúp mẹ hồi phục nhanh mà còn đảm bảo sữa về sớm và giàu dưỡng chất để bé phát triển toàn diện.

3.5 Hỗ trợ sớm từ chuyên gia 

Các mẹ hãy liên hệ tư vấn sớm với chuyên gia về việc nuôi con bằng sữa mẹ sau sinh mổ tại Khoa Sản FV – Thomson. Chuyên viên tư vấn về kỹ thuật cho bú, nhu cầu dinh dưỡng cá thể hóa và chương trình chăm sóc sau sinh sẽ là “hành trang” tối ưu để mẹ an tâm nuôi con đầy đủ.

4. Giải pháp toàn diện giúp mẹ sinh mổ nhanh có sữa

Sinh mổ không phải là rào cản trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ nếu mẹ được hỗ trợ đúng cách từ y tế hiện đại và chăm sóc cá nhân hóa tại Bệnh viện FV. Giải pháp toàn diện tại FV giúp mẹ sinh mổ xóa bỏ nỗi lo mất sữa sau khi sinh với những ưu điểm như:

• Đi sinh như đi nghỉ dưỡng: Khoa Sản FV – Thomson được đầu tư như resort 5 sao, với phòng hậu sản tiện nghi, vô trùng và ấm cúng, tạo không gian lý tưởng để mẹ hồi phục sinh lý, dễ tiếp xúc da kề da và cho con bú sớm ngay trong phòng. Sự chăm sóc tận tâm từ nữ hộ sinh cho đến bác sĩ giúp mẹ sớm ổn định và khỏe mạnh.
• Dinh dưỡng chuẩn mực cho mẹ sau sinh mổ: Sau sinh mổ, chế độ dinh dưỡng được chăm chút đặc biệt tại FV qua bếp ăn FV Bistro, với thực đơn giàu chất đạm, rau xanh và đủ nước, không chỉ hỗ trợ phục hồi mà còn thúc đẩy quá trình nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả. Mẹ có thể tiếp nhận những bữa ăn được giao ngay tại nhà, tiện lợi và bổ dưỡng.
• Hỗ trợ sau xuất viện: Ngay cả khi đã trở về nhà, Khoa Sản FV vẫn đồng hành cùng mẹ với dịch vụ chăm sóc tận nơi để mẹ vững tâm nuôi con: chăm sóc vết mổ, hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ, tắm bé, chăm rốn, theo dõi dinh dưỡng và hỗ trợ dinh dưỡng hậu phẫu. Đây là điểm cộng lớn giúp mẹ yên tâm tiếp tục hành trình nuôi con trọn vẹn.

Đừng để nỗi lo mất sữa sau sinh mổ làm bạn căng thẳng. Liên hệ ngay Khoa sản FV – Thomson để được tư vấn chế độ dinh dưỡng, chăm sóc mẹ và bé tại nhà, và trải nghiệm chương trình thai sản chuẩn quốc tế. 

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, Tp. HCM, Việt Nam