Bệnh viêm gan B lây qua đường nào?

Bệnh viêm gan B là một trong những bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm nhất hiện nay, gây ra gánh nặng lớn cho sức khỏe cộng đồng. Điều khiến nhiều người lo lắng chính là câu hỏi “bệnh viêm gan B lây qua đường nào?”, bởi cơ chế lây truyền quyết định trực tiếp đến nguy cơ nhiễm bệnh và cách phòng ngừa. Nếu không được phát hiện và kiểm soát sớm, virus HBV có thể âm thầm gây tổn thương gan, tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan. Vậy con đường lây nhiễm cụ thể là gì và cần cảnh giác như thế nào?

1. Bệnh viêm gan B là gì? 

Tìm hiểu bệnh viêm gan B là gì dưới góc nhìn y khoa và thực trạng bệnh viêm gan B tại Việt Nam cũng như trên thế giới qua những thông tin tổng hợp dưới đây.

1.1 Bệnh viêm gan B dưới góc nhìn y khoa

Bệnh viêm gan B (hay còn gọi là viêm gan siêu vi B) là tình trạng gan bị nhiễm virus HBV, loại virus có khả năng tấn công trực tiếp vào tế bào gan và gây tổn thương kéo dài. Điểm nguy hiểm của bệnh không chỉ nằm ở giai đoạn cấp tính, mà ở việc nhiều trường hợp không có biểu hiện rõ ràng, khiến người bệnh chỉ phát hiện khi gan đã bị xơ hóa hoặc tiến triển thành ung thư. Trong y khoa, đây được xem là một trong những bệnh lý truyền nhiễm mạn tính phổ biến và đáng lo ngại nhất.

1.2 Gánh nặng toàn cầu của bệnh viêm gan B là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2022), hiện có khoảng 254 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với viêm gan B mạn tính. Mỗi năm, bệnh cướp đi sinh mạng của khoảng 1,3 triệu người, phần lớn do biến chứng xơ gan và ung thư gan. Đáng chú ý, chỉ 13,4% người bệnh được chẩn đoán và trong số đó, vỏn vẹn 2,6% được tiếp cận điều trị đặc hiệu, cho thấy khoảng trống lớn trong quản lý bệnh lý này.

1.3 Thực trạng bệnh viêm gan B tại Việt Nam

Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HBV vẫn ở mức cao, thuộc nhóm quốc gia gánh nặng lớn nhất thế giới. Theo Global Hepatitis Report (2022), khoảng 7,2% dân số dương tính HBsAg, tương đương hàng triệu người mang virus trong cơ thể. Một số nghiên cứu khác còn ghi nhận tỷ lệ dao động từ 8-20% trong cộng đồng, thậm chí lên đến 31-54% ở nhóm nguy cơ cao tại đô thị. Riêng tại Ninh Bình, số liệu dịch tễ cho thấy Việt Nam chiếm tới 2,4% gánh nặng viêm gan B toàn cầu, tương đương 6,5 triệu ca bệnh.

Khi tìm hiểu bệnh viêm gan B là gì, không thể bỏ qua hậu quả lâu dài của nó. Bệnh có thể dẫn tới xơ gan, ung thư gan nguyên phát và suy gan, vốn là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia châu Á. Đây cũng chính là lý do các chuyên gia luôn nhấn mạnh việc phòng ngừa, tầm soát sớm và điều trị theo phác đồ chuẩn quốc tế.

Thực tế, nhiều người chỉ quan tâm đến triệu chứng bệnh gan khi cơ thể bắt đầu mệt mỏi, vàng da hay bụng trướng nước. Tuy nhiên, ở viêm gan B, những dấu hiệu này thường xuất hiện rất muộn. Do đó, tầm soát định kỳ, tiêm vắc-xin đầy đủ và điều trị kịp thời là chìa khóa để hạn chế gánh nặng bệnh tật.

2. Bệnh viêm gan B lây qua đường nào? 

Virus HBV có khả năng lây truyền rất mạnh, ước tính gấp 50-100 lần so với virus HIV (cảnh báo từ WHO), nhờ nồng độ virus trong dịch cơ thể cao hơn đáng kể và độ bền trong môi trường ngoài cơ thể vượt trội. HBV có thể sống trên bề mặt vật thể như dao cạo, bàn chải đánh răng hay kim tiêm trong tối thiểu 7 ngày, giữ nguyên khả năng lây nhiễm.

2.1 Viêm gan B lây qua đường máu

Con đường truyền chính là qua máu hoặc dịch cơ thể. Những trường hợp như truyền máu nếu không kiểm soát, xăm mình bằng dụng cụ không vô khuẩn, hoặc dùng chung vật dụng cá nhân như dao cạo, bàn chải đánh răng đều là nguy cơ thực tế. Theo trang HIV.gov, HBV có thể lây qua tiếp xúc với dịch cơ thể bị nhiễm như máu, vết thương hở 

2.2 Viêm gan B lây qua đường tình dục

Virus HBV truyền qua quan hệ tình dục không được bảo vệ, cả quan hệ khác giới hoặc đồng giới. Do đặc tính kháng môi trường tốt và nồng độ virus cao trong dịch sinh dục, mức độ lây lan qua đường tình dục của viêm gan B cũng thuộc hàng đầu trong số các bệnh truyền qua đường tình dục 

2.3 Viêm gan B lây từ mẹ sang con (truyền dọc)

Truyền từ mẹ sang con là con đường chính gây lây nhiễm viêm gan B ở trẻ sơ sinh. Khi mẹ có chỉ số HBeAg dương tính (cho thấy tải lượng virus cao), nguy cơ truyền sang con có thể lên tới 70-90%, trong khi nếu HBeAg âm tính, tỉ lệ vẫn là 10-40% nếu không can thiệp y tế. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của tầm soát và điều trị dự phòng cho phụ nữ mang thai nhằm giảm tối đa nguy cơ truyền sang trẻ.

Một số lưu ý quan trọng

• Virus bền vững: có thể sống trên đồ vật sau 7 ngày, vẫn giữ khả năng lây; nồng độ virus cao khiến chỉ cần tiếp xúc rất nhỏ cũng có thể lây bệnh.
• Ba con đường chính: qua máu, tình dục và truyền từ mẹ sang con, mỗi đường có những đặc trưng và mức độ nguy cơ khác nhau.
• Điều trị dự phòng: dịch vụ tầm soát và can thiệp y khoa (như tiêm phòng hoặc điều trị giảm tải virus cho bà mẹ) tại FV là bước then chốt bảo vệ thế hệ tiếp theo.

3. Dấu hiệu của bệnh viêm gan B là gì?

Điểm khó nhất khi đối diện với bệnh viêm gan B là phần lớn người bệnh không có triệu chứng rõ rệt. Theo ghi nhận từ các chuyên gia y tế tại Bệnh viện FV, không ít trường hợp bệnh nhân đến kiểm tra sức khỏe định kỳ và hoàn toàn bất ngờ khi phát hiện dương tính với virus. Chính sự âm thầm này khiến gan bị tổn thương kéo dài mà người bệnh không hay biết.

Một số dấu hiệu của bệnh gan cần đặc biệt lưu ý như:

• Cơ thể mệt mỏi, chán ăn, khó tập trung.
• Buồn nôn hoặc nôn, đôi khi kèm đau bụng âm ỉ vùng hạ sườn phải.
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu.
• Vàng mắt, vàng da, đây là dấu hiệu thường xuất hiện muộn nhưng có giá trị cảnh báo cao.
• Sưng bụng, phù chân, chấm xuất huyết dưới da trong giai đoạn nặng.

Trong thực hành lâm sàng tại FV, các bác sĩ Khoa Tiêu hóa và Gan mật từng gặp bệnh nhân mới ngoài 30 tuổi, trước đó khỏe mạnh, chỉ đến khám vì “mệt mỏi kéo dài” nhưng kết quả sinh thiết gan cho thấy đã có xơ hóa tiến triển. Điều này nhấn mạnh rằng triệu chứng bệnh gan không phải lúc nào cũng tỉ lệ thuận với mức độ tổn thương. Người bệnh chỉ nhận ra khi đã có biến chứng, chẳng hạn như xơ gan cổ trướng hoặc ung thư gan.

4. Bệnh viêm gan B có chữa được không?

Với thắc mắc thường gặp “bệnh viêm gan B là gì và liệu có thể chữa khỏi hay không?”, câu trả lời phụ thuộc vào giai đoạn mắc bệnh. Ở thể cấp tính, đa phần người trưởng thành có khả năng tự loại bỏ virus nhờ hệ miễn dịch. Thời gian này, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi đầy đủ, dinh dưỡng hợp lý và tuyệt đối không sử dụng thuốc bừa bãi. Một số trường hợp tự ý dùng thuốc đông y không rõ nguồn gốc, dẫn đến suy gan và cần phải ghép gan khẩn cấp.

Với viêm gan B mạn tính, virus có xu hướng tồn tại lâu dài. Tuy nhiên, nhờ thuốc kháng virus thế hệ mới, người bệnh vẫn có thể kiểm soát tải lượng virus về mức không phát hiện được. Khi tuân thủ điều trị, nguy cơ tiến triển sang xơ gan hoặc ung thư gan giảm rõ rệt. Thậm chí một số bệnh nhân có thể đạt đáp ứng chức năng gan hoàn toàn ổn định trong nhiều năm.

Đặc biệt, những người duy trì điều trị đều đặn, tái khám theo hẹn, kết hợp với lối sống lành mạnh có tiên lượng rất khả quan. Chính vì vậy, viêm gan B không đồng nghĩa với “án tử” như nhiều người lo lắng. Điều quan trọng là chẩn đoán sớm, theo dõi định kỳ và điều trị đúng phác đồ. 

5. Lợi ích khi khám tầm soát gan mật tại Bệnh viện FV

Khả năng điều trị bệnh viêm gan B hiệu quả hơn khi phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Chính vì vậy, khám tầm soát gan mật định kỳ tại Bệnh viện FV được xem là một lựa chọn đúng đắn với quy trình tầm soát theo chuẩn bệnh viện quốc tế, trang thiết bị hiện đại, đội ngũ bác sĩ đầu ngành giúp xác định rõ tình trạng bệnh để tiết kiệm thời gian và chi phí. 

5.1 Chuyên môn đầu ngành – kinh nghiệm quốc tế

Khoa Tiêu hóa & Gan Mật tại FV quy tụ đội ngũ bác sĩ tiêu hóa và gan mật có chuyên môn sâu, tiêu biểu như Thạc sĩ Bác sĩ Nguyễn Hữu Nhân với 14 năm kinh nghiệm lâm sàng, luôn đặt sự an toàn và hiệu quả điều trị lên hàng đầu. Quan trọng hơn, khoa được dẫn dắt bởi Thạc sĩ Bác sĩ CKII Bùi Nhuận Quý, người có kinh nghiệm dày dạn và là chuyên gia nội soi hàng đầu, chủ trì nhiều kỹ thuật như nội soi mật tụy ngược dòng ERCP, siêu âm nội soi EUS, và xử lý tổn thương tiêu hóa sớm (EMR, ESD). 

Ví dụ thực tế tại Khoa cho thấy, nhiều bệnh nhân có triệu chứng bệnh gan mơ hồ như mệt mỏi, chán ăn lại được chẩn đoán sớm tổn thương tiền ung thư nhờ kỹ thuật EMR.5.2 

5.2 Kỹ thuật nội soi tiên tiến, phủ rộng mọi “vùng mù”

FV áp dụng một loạt kỹ thuật nội soi tối tân: ERCP, nội soi viên nang, EUS, Spyglass và HRM giúp tiếp cận mọi khu vực tiêu hóa và gan mật với độ chính xác cao 

Nội soi viên nang giúp khám ruột non, đây được xem là “điểm mù” của phương pháp nội soi truyền thống. Một trường hợp bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa ẩn đã được xác định nguyên nhân chính xác nhờ nội soi viên nang tại FV, giúp điều trị đúng mục tiêu, cải thiện triệu chứng nhanh chóng 

EUS – Kỹ Thuật “Nhìn Xuyên” Lòng Ống Tiêu Hóa – Chẩn Đoán Ung Thư Giai Đoạn Sớm. Tìm hiểu ngay qua video:

5.3 Tầm soát xơ gan không xâm lấn, nhanh, chính xác và nhẹ nhàng

Thiết bị FibroScan tại FV là phương pháp không xâm lấn, giúp định lượng mức độ xơ hóa gan trong vài phút, không đau và có thể thực hiện nhiều lần để theo dõi tiến triển bệnh. Đây là giải pháp thay thế sinh thiết, chuẩn xác và an toàn cao.

Điều này đặc biệt quan trọng với bệnh nhân viêm gan B, khi tổn thương gan âm thầm nhưng tiến triển nhanh. Tầm soát kịp thời giúp bảo vệ gan và phòng tránh biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan. 

Tại Bệnh viện FV, quy trình khám tầm soát sức khỏe định kỳ giúp nhiều bệnh nhân phát hiện sớm các bệnh lý gan, từ đó có kế hoạch điều trị kịp thời. Một ví dụ điển hình là ông T.N.T (89 tuổi), trong lúc đưa vợ đi đến bệnh viện khám đã đăng ký tầm soát và bất ngờ phát hiện khối u ác tính ở gan kích thước khoảng 3 cm.

Trường hợp của ông T được Hội đồng Ung bướu đa chuyên khoa (Tumor Board) tại FV hội chẩn để đưa ra phương án tối ưu. Sau đánh giá, bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng kỹ thuật nút mạch hóa chất động mạch gan (TACE), đây là một phương pháp can thiệp xâm lấn tối thiểu, không phẫu thuật, chỉ gây tê tại chỗ, giúp bệnh nhân không đau đớn và hồi phục nhanh.

Chỉ một tháng sau thủ thuật, kết quả chụp MRI cho thấy khối u đã được tiêu hủy hơn 90%. Bệnh nhân không cần nằm viện dài ngày, sức khỏe ổn định và chất lượng cuộc sống được cải thiện đáng kể.

Ông T chia sẻ: “Tôi thấy chất lượng Bệnh viện FV rất tốt, từ đội ngũ y bác sĩ cho tới những y tá, kỹ thuật viên, họ rất nhiệt tình, giỏi chuyên môn.” Đây chỉ là một trong nhiều minh chứng cho thấy việc tầm soát định kỳ và điều trị cá nhân hóa tại FV đã giúp rút ngắn thời gian điều trị, giảm biến chứng và nâng cao hiệu quả trong các bệnh lý gan, bao gồm ung thư gan và cả bệnh viêm gan B.

5.4 Cam kết dịch vụ chuẩn quốc tế 

Chất lượng tại FV được đảm bảo bằng “Con dấu vàng” JCI, đạt hơn 1.200 tiêu chí khắt khe quốc tế, tái đạt 4 lần liên tiếp, minh chứng cho sự an toàn và đẳng cấp dịch vụ y khoa. 

Ngoài ra, Khoa Tiêu hóa và Gan mật FV mỗi năm tiếp nhận hơn 14.000 bệnh nhân, áp dụng mô hình điều trị đa chuyên khoa tiên tiến cùng hợp tác quốc tế, giúp người bệnh tiếp cận kỹ thuật y khoa mức cao ngay tại Việt Nam 

6. Các câu hỏi thường gặp về đường lây truyền viêm gan B

6.1 Bệnh viêm gan B có lây qua đường ăn uống không?

Không. Virus viêm gan B không lây qua ăn uống, nước bọt trong giao tiếp thông thường hoặc dùng chung bát đũa. Đường lây chủ yếu là qua máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con.

6.2 Bệnh viêm gan B có lây qua đường hô hấp không?

Không. Hít thở chung không làm lây virus HBV. Do đó, sống chung nhà với người bị viêm gan B không gây nguy cơ nếu tuân thủ vệ sinh cá nhân.

6.3 Dùng chung dao cạo râu hoặc bàn chải đánh răng có nguy cơ lây nhiễm không?

Có. Nếu các vật dụng này dính máu của người mang virus viêm gan B, nguy cơ lây truyền rất cao.

6.4 Quan hệ tình dục bằng miệng có lây bệnh viêm gan B không?

Có khả năng, nhất là khi có vết xước ở miệng hoặc vùng sinh dục. Sử dụng bao cao su đúng cách sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm.

6.5 Tiêm ngừa viêm gan B có phòng được 100% không?

Vắc xin viêm gan B có hiệu quả bảo vệ lên đến 95% nếu tiêm đủ liều và đúng lịch. Người có nguy cơ cao nên kiểm tra kháng thể sau tiêm để đảm bảo miễn dịch.

6.6 Bệnh viêm gan B có lây qua muỗi đốt không?

Không. Cho đến nay, chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh viêm gan B lây qua muỗi hay côn trùng đốt.

6.7 Phụ nữ mang thai bị viêm gan B có thể lây sang con không?

Có. Đây là một trong ba con đường lây chính. Tuy nhiên, tiêm phòng cho mẹ và trẻ sơ sinh đúng phác đồ sẽ giảm nguy cơ lây truyền bệnh viêm gan B từ mẹ sang con xuống dưới 5%.

6.8 Vì sao nên chọn FV để tầm soát gan mật?

Nhiều bệnh nhân phát hiện sớm ung thư gan nhờ tầm soát gan mật tại FV, điều trị hiệu quả bằng kỹ thuật xâm lấn tối thiểu.

• Được chẩn đoán và điều trị bởi chuyên gia dày dạn chuyên môn với kỹ thuật nội soi tinh vi.
• Phát hiện sớm tổn thương tiềm ẩn, từ đó tránh được hậu quả nặng nề của bệnh viêm gan B và các bệnh gan khác.
• Quy trình nhẹ nhàng, không đau, từ nội soi viên nang đến FibroScan.
• Dịch vụ y tế đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo an toàn và chăm sóc tận tâm.

Điều này cũng lý giải vì sao FV xứng đáng là điểm đến tin cậy khi bạn cần chẩn đoán các dấu hiệu của bệnh gan một cách chính xác, khoa học và hiệu quả.

Bạn có đang lo lắng về bệnh viêm gan B hay các triệu chứng bệnh gan khó lường? Đừng chờ đến khi gan tổn thương nặng mới đến bệnh viện để khám. Hãy đặt lịch tầm soát ngay hôm nay tại Khoa Tiêu hóa & Gan Mật – Bệnh viện FV, nơi hội tụ đội ngũ bác sĩ hàng đầu cùng công nghệ chẩn đoán tiên tiến như FibroScan và nội soi viên nang.

Liên hệ Hotline (028) 35 11 33 33 hoặc đặt hẹn trực tuyến qua website để được tư vấn và chăm sóc chuyên sâu.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, Tp. HCM, Việt Nam