Các dấu hiệu của viêm tai giữa cần đặc biệt lưu ý để tránh biến chứng

Các dấu hiệu của viêm tai giữa thường xuất hiện sau một đợt viêm mũi họng nhưng lại dễ bị bỏ qua, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Việc chậm nhận biết triệu chứng không chỉ kéo dài thời gian điều trị mà còn làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm xương chũm, thủng màng nhĩ, thậm chí ảnh hưởng vĩnh viễn đến thính lực. Bạn có thực sự phân biệt được đâu là dấu hiệu bình thường và đâu là cảnh báo cần đến bệnh viện khám ngay? Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện những biểu hiện quan trọng để bảo vệ sức khỏe đôi tai.

1. Các dấu hiệu của viêm tai giữa thường gặp

Dấu hiệu của viêm tai giữa không chỉ biểu hiện tại tai mà còn kèm theo những triệu chứng toàn thân dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với bệnh lý khác. Hiểu rõ các nhóm dấu hiệu này là bước quan trọng để phát hiện sớm và phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

1.1 Dấu hiệu cảnh báo trực tiếp từ tai

Dấu hiệu của viêm tai giữa rõ ràng nhất là những biểu hiện tại chỗ, dễ nhận diện ở cả người lớn và trẻ, giúp phát hiện sớm bệnh viêm tai giữa.

• Đau tai dữ dội hoặc tức tai, đặc biệt khi nằm nghiêng, phản ánh áp lực tăng trong hòm nhĩ và tổn thương màng nhĩ. Theo nhiều nghiên cứu, đau tai hoặc cảm giác áp lực là dấu hiệu phổ biến ở người lớn mắc viêm tai giữa.
• Chảy dịch tai màu trắng, vàng hoặc có mùi hôi thường là dấu hiệu màng nhĩ đã thủng, cho phép dịch mủ thoát ra ngoài. Lúc này, cơ đau có thể giảm nhưng lại cảnh báo về nguy cơ nhiễm trùng rất cao. 
• Ù tai hoặc nghe kém tạm thời, như có chất lỏng hoặc vật thể lạ trong tai, đây là một biểu hiện viêm tai giữa điển hình, do dịch mủ hoặc phù nề cản trở dẫn truyền âm thanh.

1.2 Dấu hiệu toàn thân dễ bị nhầm lẫn

Không chỉ biểu hiện ở tai, bệnh viêm tai giữa còn tiềm ẩn qua các triệu chứng toàn thân mà nhiều người dễ bỏ qua, nhất là nếu chỉ nhìn vào dấu hiệu hô hấp hay mệt mỏi.

• Sốt nhẹ đến sốt cao không rõ nguyên nhân, thường xuất hiện đồng thời với viêm đường hô hấp trên, có thể đây là dấu hiệu của viêm tai giữa chứ không đơn thuần là cảm cúm.
• Mệt mỏi, ngủ không sâu hoặc cáu gắt ở trẻ, biểu hiện thường bị quy về tâm lý chứ không nghĩ đến bệnh lý về tai.
• Ở trẻ sơ sinh, chán ăn, bú kém hoặc bỏ bú là dấu hiệu của viêm tai giữa rất đáng lưu tâm, bởi những biểu hiện này thường bị quy cho vấn đề tiêu hóa chứ không nghĩ đến viêm tai giữa.

2. Phân biệt với các bệnh lý khác: Khi nào nên nghi ngờ viêm tai giữa?

Viêm tai giữa thường khởi phát sau một đợt nhiễm trùng hô hấp, nhưng nhiều triệu chứng có thể giống với cảm cúm hoặc sốt thông thường, khiến người bệnh chủ quan. Để nhận biết chính xác, cần quan sát kết hợp nhiều yếu tố, đặc biệt là những dấu hiệu của viêm tai giữa thường gặp.

2.1 Dễ nhầm với cảm cúm hoặc viêm họng

Người lớn và trẻ em khi mắc viêm họng hoặc cảm cúm thường có triệu chứng sốt, nghẹt mũi, đau họng. Tuy nhiên, bệnh nhân viêm tai giữa thường xuất hiện thêm dấu hiệu cảnh báo đặc trưng như đau nhói trong tai, ù tai hoặc nghe kém rõ rệt. Ở một số trường hợp, dịch trong tai có thể thoát ra ngoài khi màng nhĩ bị thủng, đây là triệu chứng không gặp trong cảm cúm đơn thuần.

2.2 Trẻ sốt do mọc răng hoặc sau tiêm ngừa

Không ít phụ huynh nhầm lẫn giữa triệu chứng sốt do mọc răng hay sốt sau tiêm vắc xin với bệnh lý tai giữa. Điểm khác biệt quan trọng là trẻ bị viêm tai giữa thường quấy khóc khi nằm nghiêng hoặc hay kéo tai vì cảm giác đau bên trong. Ngoài ra, một số trẻ còn có biểu hiện nghe kém tạm thời, bỏ bú hoặc ăn ít hơn. Đây là những dấu hiệu của viêm tai giữa mà các bác sĩ FV thường lưu ý khi thăm khám nhi.

2.3 Khi nào nên đến ngay bệnh viện để khám?

Nếu tình trạng sốt kéo dài hơn 48 giờ, kèm theo một trong các dấu hiệu của viêm tai giữa như ù tai, chảy dịch tai hoặc đau tai dai dẳng, người bệnh nên được đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra. Chẩn đoán sớm giúp ngăn biến chứng nguy hiểm như viêm xương chũm hoặc mất thính lực vĩnh viễn.

3. So sánh dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ em và người lớn

Dấu hiệu của viêm tai giữa có nhiều điểm giống nhau ở cả trẻ em và người lớn như đau tai, nghe kém, ù tai hay chảy dịch tai khi màng nhĩ thủng. Tuy nhiên, do sự khác biệt về độ tuổi và khả năng mô tả triệu chứng, biểu hiện cụ thể giữa hai nhóm có sự khác biệt rõ rệt.

Ở trẻ em, viêm tai giữa thường bộc lộ qua các dấu hiệu gián tiếp như kéo tai, quấy khóc, khó ngủ, ăn uống kém, sốt cao, giảm đáp ứng với âm thanh hoặc mất thăng bằng. Ngược lại, người lớn thường mô tả rõ ràng cảm giác đau tai, áp lực hoặc đầy tai; sốt ít gặp hơn và thường nhẹ; đôi khi có chóng mặt kèm theo.

3.1 Điểm giống nhau 

Dấu hiệu của viêm tai giữa ở trẻ em và người lớn đều là tình trạng đau tai (otalgia), ù tai, nghe kém, tai bị “ù” hoặc cảm giác đầy tai; có thể kèm chảy dịch tai nếu màng nhĩ thủng. Những triệu chứng này là điển hình cho viêm tai giữa cấp (AOM). 

3.2 Khác biệt ở trẻ em

• Biểu hiện hành vi do chưa mô tả được đau: kéo/rờ tai, quấy khóc, cáu gắt, khó ngủ, ăn kém; đôi khi giảm đáp ứng với âm thanh, mất thăng bằng. Sốt thường gặp hơn ở trẻ. 
• Ở nhũ nhi và trẻ nhỏ, các dấu hiệu có thể không đặc hiệu (chỉ sốt, quấy, rờ tai), nên dễ bị bỏ sót nếu không soi tai. 
• Trẻ có khả năng bị AOM cao hơn người lớn; đỉnh tuổi mắc 6 – 24 tháng. 

3.3 Khác biệt ở người lớn

• Đau tai rõ rệt là triệu chứng chính; sốt ít gặp hơn và thường nhẹ hơn so với trẻ em. Có thể kèm nghe kém, cảm giác đầy tai, đôi khi chóng mặt. 
• Người lớn mô tả triệu chứng cụ thể và khu trú hơn (đau một bên tai, cảm giác áp lực/đầy tai), nhờ đó việc nhận biết sớm thường dễ hơn so với trẻ nhỏ. 

Bảng đối chiếu dấu hiệu viêm tai giữa ở người lớn và trẻ em:

4. Biến chứng có thể gặp nếu bỏ qua các dấu hiệu của viêm tai giữa

Không nên xem thường bất kỳ dấu hiệu của viêm tai giữa nào, bởi dù là những biểu hiện nhỏ, nhưng nếu bỏ qua có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề, đặc biệt ảnh hưởng tới thính lực và sự phát triển của trẻ.

4.1 Thủng màng nhĩ và mất thính lực tạm thời

Khi dịch mủ căng quá mức trong tai giữa, màng nhĩ có thể bị rách để giải áp, dẫn đến thủng màng nhĩ, hiện tượng thường khiến người bệnh bớt đau nhưng vẫn có nguy cơ nhiễm trùng kéo dài. Mức độ nghe kém, ù tai xuất hiện dễ nhận biết. Nếu các dấu hiệu của viêm tai giữa không được theo dõi, có thể dẫn đến mất thính lực tạm thời hoặc thậm chí kéo dài, đặc biệt ở trẻ nhỏ cần thính lực để phát triển ngôn ngữ và kỹ năng học tập.

4.2 Viêm tai giữa mạn tính và viêm xương chũm

Viêm tái diễn hoặc kéo dài, không được điều trị phù hợp, có thể chuyển sang dạng mạn tính hoặc gây tổn thương sâu như viêm xương chũm. Theo báo cáo của Medscape, 80% biến chứng ngoài sọ và 70% biến chứng trong sọ ở bệnh nhân viêm tai giữa xảy ra ở trẻ dưới 20 tuổi. Những biến chứng này không chỉ gây đau, áp-xe mà còn đe dọa nghiêm trọng đến sức khoẻ nếu không can thiệp kịp thời.

4.3 Ảnh hưởng lâu dài đến phát triển ngôn ngữ ở trẻ nhỏ

Dấu hiệu của viêm tai giữa tái đi tái lại khiến thính lực bị ảnh hưởng ngay cả khi phục hồi cũng có thể làm chậm phát triển ngôn ngữ và kỹ năng xã hội ở trẻ em dưới 3 tuổi. Theo các tổng hợp y khoa quốc tế, viêm tai giữa (OM) là một trong những nguyên nhân chính gây mất thính lực ở trẻ em toàn cầu.

5. Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm tai giữa

Viêm tai giữa có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, đồng thời dễ xuất hiện dấu hiệu của viêm tai giữa rõ rệt hơn:

• Trẻ nhỏ (6 tháng – 3 tuổi): Đây là nhóm có tỷ lệ mắc viêm tai giữa cao nhất. Nguyên nhân do ống Eustachian ở trẻ còn ngắn và hẹp, dễ bị tắc nghẽn khi nhiễm khuẩn đường hô hấp.
• Trẻ đi nhà trẻ hoặc mẫu giáo: Môi trường tập thể khiến trẻ dễ lây nhiễm virus, vi khuẩn gây viêm đường hô hấp, từ đó làm tăng nguy cơ viêm tai giữa.
• Trẻ bú bình, đặc biệt bú nằm: Tư thế bú nằm dễ khiến sữa trào vào tai giữa, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Người có cơ địa dị ứng hoặc viêm mũi xoang mạn tính: Tình trạng viêm mũi xoang kéo dài làm tắc nghẽn đường thông khí, gây ứ dịch và dẫn đến viêm tai giữa.
• Người suy giảm miễn dịch: Bệnh nhân HIV, tiểu đường, hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, trong đó có viêm tai giữa.
• Người thường xuyên tiếp xúc khói thuốc lá hoặc môi trường ô nhiễm: Khói thuốc và bụi mịn gây kích ứng niêm mạc hô hấp, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai.
• Tiền sử gia đình có viêm tai giữa tái phát: Yếu tố di truyền hoặc cấu trúc giải phẫu tai có thể khiến bệnh dễ tái phát.

Ở những nhóm nguy cơ này, khi xuất hiện các dấu hiệu của viêm tai giữa như đau tai, sốt, nghe kém hoặc trẻ quấy khóc, cha mẹ và người bệnh cần đưa đến Bệnh viện FV và khám chuyên khoa Tai Mũi Họng sớm để phòng ngừa biến chứng.

6. Phục hồi thính lực cùng chuyên gia Tai Mũi Họng tại FV

Viêm tai giữa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, trong đó mất thính lực là nguy cơ phổ biến nhất. Hiểu rõ các dấu hiệu của viêm tai giữa và lựa chọn cơ sở y tế uy tín như Bệnh viện FV sẽ giúp người bệnh bảo vệ khả năng nghe và sức khỏe lâu dài.

6.1 Can thiệp kịp thời – Bảo toàn khả năng nghe

Tại Khoa Tai Mũi Họng của Bệnh viện FV, nhiều ca bệnh đã được “cứu lấy” thính lực nhờ xử lý biến chứng đúng thời điểm. Điển hình là trường hợp bé trai 9 tuổi tại TP.HCM bị mất thính lực đột ngột một bên tai khi trước đó chưa có sự xuất hiện rõ ràng các dấu hiệu của viêm tai giữa. Sau 3 – 5 lần tiêm xuyên nhĩ, thính lực của bé cải thiện rõ rệt, tránh nguy cơ mất thính lực vĩnh viễn và hạn chế việc phải nhập viện dài ngày.

Kỹ thuật tiêm xuyên nhĩ là phương pháp xâm lấn tối thiểu mà hiện nay rất ít cơ sở y tế tại Việt Nam có thể thực hiện thành công. FV là một trong số đó, nhờ đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản và trang thiết bị hiện đại.

BỆNH NHÂN PHỤC HỒI THÍNH LỰC SAU 5 NĂM BỊ Ù TAI NHỜ BÁC SĨ FV

6.2 Hợp tác với chuyên gia hàng đầu quốc tế

Bệnh viện FV không chỉ triển khai kỹ thuật tiên tiến mà còn hợp tác với các chuyên gia Tai Mũi Họng hàng đầu thế giới. Nổi bật trong số đó là Tiến sĩ – Bác sĩ Bernard Colin, nguyên Trưởng khoa Tai Mũi Họng của Bệnh viện St. Luc, Lyon (Pháp).

Với hơn 40 năm kinh nghiệm, bác sĩ Bernard Colin đặc biệt thành thạo các phẫu thuật phục hồi thính lực, vá màng nhĩ, tái tạo chuỗi xương dẫn truyền âm thanh, điều trị viêm tai mạn tính và bệnh xốp xơ tai. Bác sĩ cũng luôn nhấn mạnh vai trò của việc khám tai định kỳ để điều trị kịp thời trước khi có dấu hiệu của viêm tai giữa nói riêng và các bệnh lý về tai nói chung.

Từ năm 2003, bác sĩ Bernard Colin đã thực hiện nhiều ca phẫu thuật phức tạp tại FV, giúp hàng trăm bệnh nhân thoát khỏi cảnh sống trong im lặng. Một ví dụ điển hình là bé Nhật Hạ (Nhà Bè, TP.HCM), phát bệnh khi mới 10 tuổi với biểu hiện ù tai, chóng mặt, suy giảm thính lực kéo dài. Gia đình từng có ý định đưa bé sang Singapore điều trị, nhưng khi biết bác sĩ Colin đang làm việc tại FV, họ quyết định phẫu thuật ngay tại đây. Kết quả, thính lực của bé phục hồi, trở lại học tập và sinh hoạt bình thường.

6.3 Ưu điểm khi khám tai mũi họng định kỳ tại FV

Không chỉ tập trung điều trị, đội ngũ chuyên gia tại FV nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm các dấu hiệu của viêm tai giữa. TS.BS Võ Công Minh – Trưởng khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện FV chia sẻ: “Tại Việt Nam – đặc biệt là những thành phố lớn nhiều khói bụi, tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp và bệnh tai mũi họng khá phổ biến. Dù các triệu chứng tai mũi họng tương đối ít nghiêm trọng, song không thể loại trừ khả năng đó là dấu hiệu sớm của những bệnh nguy hiểm, chẳng hạn như khàn tiếng có thể là cảnh báo của ung thư thanh quản. Do đó, cách tốt nhất vẫn là giữ lối sống lành mạnh, thăm khám và tầm soát định kỳ.” Vậy nên, khi khám tai mũi họng định kỳ tại FV, người bệnh có thể an tâm vì Khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện FV sở hữu những ưu điểm sau:

• Chẩn đoán nhanh chóng, chính xác
• Phương pháp điều trị tiên tiến, cá nhân hóa
• Giảm nguy cơ tái phát, hạn chế tối đa biến chứng
• Hệ thống cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc tế
• Dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp, tận tâm
• Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm phối hợp cùng chuyên gia tai mũi họng đến từ Pháp
• Bảo Hiểm Y Tế chi trả 100% quyền lợi cho khách hàng 

Nhờ ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến, trong đó có tiêm xuyên nhĩ và các phương pháp điều trị chuyên sâu, FV mang đến cho người bệnh viêm tai nói chung và viêm tai giữa nói riêng cơ hội hồi phục an toàn, nhanh chóng.

Đừng bỏ qua các dấu hiệu của viêm tai giữa. Liên hệ hotline (028) 35 11 33 33 để đặt lịch khám Tai Mũi Họng tại Bệnh viện FV ngay hôm nay để được chuyên gia đầu ngành trực tiếp tư vấn và điều trị.

7. Câu hỏi thường gặp về dấu hiệu của viêm tai giữa

7.1 Làm sao nhận biết dấu hiệu của viêm tai giữa ở trẻ nhỏ khi bé chưa biết nói?

Ở trẻ nhỏ, dấu hiệu thường không rõ ràng. Cha mẹ cần chú ý nếu bé hay kéo tai, quấy khóc nhiều, khó ngủ, bỏ bú, kém ăn, sốt cao hoặc giảm phản ứng với âm thanh. Đây đều có thể là chỉ báo quan trọng của viêm tai giữa, cần đưa trẻ đi khám ngay để tránh biến chứng.

7.2 Dấu hiệu của viêm tai giữa ở người lớn có khác trẻ em không?

Có. Người lớn thường mô tả được dấu hiệu đau tai rõ rệt, cảm giác đầy tai, nghe kém hoặc ù tai. Sốt ít gặp hơn so với trẻ em. Ngược lại, trẻ thường bộc lộ qua hành vi (khóc, khó ngủ, biếng ăn), dễ nhầm với bệnh khác nếu cha mẹ không để ý.

7.3 Khi nào dấu hiệu của viêm tai giữa trở nên nguy hiểm và cần đến bệnh viện ngay?

Nếu xuất hiện các tình trạng sau, cần đi khám Tai Mũi Họng ngay lập tức:

• Đau tai dữ dội, không thuyên giảm sau 1 – 2 ngày
• Sốt cao >39°C (đặc biệt ở trẻ nhỏ)
• Nghe kém rõ rệt hoặc ù tai liên tục
• Chảy dịch tai có mủ hoặc máu
• Trẻ li bì, mất thăng bằng, co giật

Những biểu hiện này cảnh báo viêm tai giữa có thể đã biến chứng.

7.4 Viêm tai giữa có tự khỏi không nếu chỉ có triệu chứng nhẹ?

Một số trường hợp viêm tai giữa nhẹ có thể tự khỏi trong vòng vài ngày, đặc biệt ở người lớn. Tuy nhiên, ở trẻ em, khả năng tự khỏi thấp hơn và dễ tái phát. Vì vậy, ngay cả khi chỉ có dấu hiệu của viêm tai giữa nhẹ, vẫn nên đưa trẻ đi khám để được theo dõi và điều trị đúng cách.

7.5 Làm thế nào phân biệt viêm tai giữa với viêm tai ngoài?

• Viêm tai giữa: thường có đau sâu trong tai, nghe kém, sốt, đôi khi chảy dịch tai.
• Viêm tai ngoài: đau khi ấn vào vành tai hoặc kéo tai, ống tai ngoài sưng đỏ, ngứa, có thể chảy dịch nhưng ít kèm sốt.
  Việc soi tai bởi bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán chính xác.

7.6 Trẻ hay tái phát viêm tai giữa – dấu hiệu nào cần đặc biệt lưu ý?

Nếu trẻ thường xuyên bị sốt, đau tai, quấy khóc, nghe kém hoặc chảy dịch tai lặp đi lặp lại, đây có thể là viêm tai giữa tái phát mạn tính. Tình trạng này dễ ảnh hưởng đến khả năng nghe và phát triển ngôn ngữ của trẻ, cần được bác sĩ Tai Mũi Họng theo dõi sát.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Q.7 cũ), Tp. HCM, Việt Nam