Đứt dây chằng chéo trước có phải mổ không? Giải pháp điều trị tối ưu là gì?

Đứt dây chằng chéo trước là chấn thương khớp gối thường gặp, đặc biệt ở người chơi thể thao. Câu hỏi lớn nhất mà bệnh nhân luôn băn khoăn chính là: “Đứt dây chằng chéo trước có bắt buộc phải mổ hay không?” Không ít trường hợp tưởng chừng nhẹ nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ mất vững khớp gối, rách sụn chêm hoặc thoái hóa sớm nếu xử trí sai cách. Vậy đâu là giải pháp điều trị tối ưu, khi nào cần phẫu thuật, khi nào có thể bảo tồn? Đây chính là những vấn đề sẽ được phân tích chi tiết trong bài viết dưới góc nhìn chuyên khoa.

1. Đứt dây chằng chéo trước là gì?

Đứt dây chằng chéo trước là một trong những chấn thương khớp gối thường gặp nhất, đặc biệt ở những người chơi thể thao cường độ cao. Để hiểu rõ hơn, cần nắm được cấu trúc của khớp gối.

Khớp gối được tạo thành bởi xương đùi, xương chày và xương bánh chè. Hệ thống dây chằng giữ vai trò trụ cột giúp khớp gối vững chắc, bao gồm bốn dây chằng chính: dây chằng bên trong, dây chằng bên ngoài, dây chằng chéo sau và dây chằng chéo trước. Trong đó, dây chằng chéo trước chạy từ mặt trong lồi cầu ngoài xương đùi xuống mâm chày, giúp kiểm soát chuyển động ra trước và xoay của xương chày, ngăn ngừa tình trạng trượt hoặc bán trật khớp.

Khi xảy ra chấn thương dây chằng, đặc biệt là đứt dây chằng chéo trước, sự ổn định của khớp gối bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bệnh nhân có thể nghe thấy tiếng “rắc” tại thời điểm chấn thương, sau đó khớp gối nhanh chóng sưng to và mất vững khi vận động. Các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ, trượt tuyết hay bóng bầu dục đều làm tăng nguy cơ gặp phải tình trạng này.

Điều đáng lưu ý là có tới gần một nửa trường hợp đứt dây chằng chéo trước đi kèm với tổn thương sụn chêm, sụn khớp hoặc các dây chằng khác, thậm chí có thể kèm theo tổn thương xương dưới sụn. Chính vì vậy, chẩn đoán chính xác bằng cộng hưởng từ (MRI) là bước rất quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá toàn diện tổn thương và lựa chọn giải pháp điều trị phù hợp.

2. Nguyên nhân đứt dây chằng chéo trước

Đứt dây chằng chéo trước thường bắt nguồn từ những tình huống vận động đột ngột, gây áp lực quá mức lên khớp gối. Thống kê cho thấy khoảng 70% ca chấn thương xảy ra do cơ chế gián tiếp, khi người chơi thể thao dừng lại bất ngờ, xoay chuyển cơ thể hoặc đổi hướng đột ngột trong lúc bàn chân vẫn cố định trên mặt sân. Ngược lại, khoảng 30% trường hợp là do tác động trực tiếp, thường gặp trong va chạm mạnh trên sân bóng hoặc tai nạn giao thông.

Cơ chế chấn thương gián tiếp này lý giải vì sao nhiều vận động viên gặp phải chấn thương dây chằng trong những pha tiếp đất sai tư thế hay khi “mất kiểm soát” ở tốc độ cao. Một tình huống điển hình là cầu thủ bóng đá tiếp đất sau khi bật nhảy tranh bóng nhưng bàn chân chống xuống không đúng trục, khiến dây chằng bị kéo căng và rách.

Điểm đáng chú ý, các nghiên cứu y học thể thao quốc tế ghi nhận tỷ lệ đứt dây chằng chéo trước ở nữ giới cao hơn so với nam giới khi cùng tham gia một môn thể thao. Nguyên nhân không chỉ đến từ sự khác biệt về sức mạnh cơ bắp và khả năng kiểm soát thần kinh cơ, mà còn liên quan đến đặc điểm khung chậu rộng, trục chi dưới dễ tạo góc nghiêng và ảnh hưởng của nội tiết tố estrogen lên cấu trúc dây chằng, khiến chúng có xu hướng “mềm” và kém bền vững hơn.

Ngay sau khi chấn thương xảy ra, bệnh nhân thường xuất hiện các dấu hiệu đứt dây chằng điển hình: đau nhói, sưng nhanh vùng gối, cảm giác mất vững khi di chuyển. Trong vài giờ đầu, khớp gối thường sưng nề rõ rệt do tràn máu khớp, biên độ vận động giảm mạnh, khiến người bệnh khó có thể đi lại bình thường.

3. Dấu hiệu nhận biết đứt dây chằng chéo trước 

Đứt dây chằng chéo trước không phải là chấn thương khó nhận biết, bởi người bệnh thường có những biểu hiện rất đặc trưng. Nhiều bệnh nhân kể lại rằng họ nghe thấy tiếng “rắc” ngay trong khoảnh khắc gặp tai nạn, sau đó khớp gối đau nhói và sưng to chỉ trong vài giờ. Đây là tín hiệu cảnh báo khớp gối đã tổn thương nặng, cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám sớm để xác định chính xác tình trạng.

Một số dấu hiệu đứt dây chằng chéo trước thường gặp trong thực tế gồm:

• Xuất hiện tiếng “rắc” ở gối tại thời điểm chấn thương, kèm theo cảm giác đau dữ dội.
• Khớp gối sưng nhanh chỉ trong vài giờ, khiến việc gập và duỗi bị hạn chế rõ rệt.
• Người bệnh có cảm giác gối lỏng lẻo, dễ bị “bật” hoặc mất vững khi đổi hướng đột ngột.
• Có thể kèm theo cảm giác kẹt khớp hoặc nghe tiếng lục cục khi vận động.

Bác sĩ thường tiến hành các nghiệm pháp chuyên khoa như Lachman hay ngăn kéo trước để đánh giá mức độ mất vững. Trong nhiều trường hợp, cần kết hợp thêm chụp MRI để khẳng định chấn thương dây chằng và các tổn thương đi kèm.

4. Đứt dây chằng chéo trước có phải mổ không?

Khi nghe bác sĩ chẩn đoán bị đứt dây chằng chéo trước, nhiều bệnh nhân lập tức lo lắng và nghĩ ngay đến việc phải phẫu thuật. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng không hề đơn giản như vậy. Không phải ai cũng cần mổ ngay, và cũng không phải ca nào mổ xong cũng phục hồi như nhau. Quyết định có phẫu thuật hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố: mức độ tổn thương, nhu cầu vận động, tuổi tác, cũng như các tổn thương phối hợp trong khớp gối. Chính vì thế, việc hiểu rõ quy trình chẩn đoán và diễn tiến tự nhiên của tổn thương sẽ giúp người bệnh có cái nhìn toàn diện hơn trước khi cùng bác sĩ đưa ra lựa chọn.

4.1 Chẩn đoán

Để xác định đứt dây chằng chéo trước, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thăm khám lâm sàng. Các nghiệm pháp đặc hiệu như Lachman hay test ngăn kéo trước thường cho thấy tình trạng lỏng khớp. Ở giai đoạn sưng nề cấp tính, một số test có thể âm tính giả, vì vậy hình ảnh học đóng vai trò quan trọng.

• X-quang thường được chỉ định đầu tiên để loại trừ gãy xương đi kèm.
• Cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp chính xác nhất, giúp đánh giá tình trạng đứt hoàn toàn hay một phần dây chằng, đồng thời phát hiện các tổn thương phối hợp như rách sụn chêm, tổn thương sụn khớp hoặc dây chằng khác.

Nhờ kết hợp thăm khám lâm sàng và hình ảnh học, bác sĩ mới có thể đưa ra chẩn đoán toàn diện và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

4.2 Diễn tiến tự nhiên và nguy cơ biến chứng

Không phải mọi trường hợp chấn thương dây chằng đều giống nhau. Diễn tiến sau chấn thương phụ thuộc vào mức độ tổn thương và nhu cầu vận động của người bệnh:

• Đứt một phần dây chằng chéo trước: Một số bệnh nhân có thể hồi phục tốt với điều trị bảo tồn và vật lý trị liệu trong khoảng 3 tháng. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp xuất hiện cảm giác lỏng khớp hoặc tái chấn thương khi vận động mạnh.
• Đứt hoàn toàn dây chằng chéo trước: Phần lớn tiên lượng kém nếu không phẫu thuật. Người bệnh thường mất vững khớp gối, khó quay lại các môn thể thao cần xoay chuyển nhanh. Một số ít trường hợp ít triệu chứng có thể thích nghi, nhưng về lâu dài, nguy cơ thoái hóa khớp tăng cao.

Theo các nghiên cứu, khoảng 50% trường hợp đứt dây chằng chéo trước đi kèm rách sụn chêm hoặc tổn thương sụn khớp. Nếu khớp gối tiếp tục lỏng trong nhiều năm, nguy cơ rách sụn chêm thứ phát có thể vượt quá 90% sau 10 năm, trong khi bong sụn khớp thứ phát xảy ra ở khoảng 70% bệnh nhân. Đây chính là nguyên nhân khiến bệnh nhân có nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm.

4.3 Đứt dây chằng chéo trước có nhất định phải mổ?

Câu trả lời là không phải ai cũng cần mổ. Phẫu thuật tái tạo dây chằng thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Người trẻ, có nhu cầu vận động thể thao hoặc công việc cần sự ổn định khớp gối.
• Đứt hoàn toàn dây chằng kèm mất vững khớp rõ rệt trong sinh hoạt hằng ngày.
• Có tổn thương phối hợp như rách sụn chêm, tổn thương sụn khớp, khiến tình trạng nặng hơn.

Ngược lại, những bệnh nhân lớn tuổi, ít vận động hoặc chỉ đứt một phần dây chằng, có thể lựa chọn điều trị bảo tồn. Phác đồ thường bao gồm vật lý trị liệu, tăng cường sức mạnh cơ quanh gối và sử dụng nẹp hỗ trợ. Với những bệnh nhân này, nếu tuân thủ điều trị, vẫn có thể đi lại và sinh hoạt bình thường mà không cần phẫu thuật.

Tại Bệnh viện FV, các bác sĩ thường kết hợp đánh giá lâm sàng, hình ảnh học và nhu cầu cá nhân của bệnh nhân để đưa ra chỉ định chính xác. Đặc biệt, phẫu thuật tái tạo dây chằng tại FV được thực hiện bằng kỹ thuật ít xâm lấn, giúp rút ngắn thời gian hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng.

Như vậy, câu hỏi “đứt dây chằng chéo trước có phải mổ không?” không có một câu trả lời chung cho tất cả. Quyết định phụ thuộc vào sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa mức độ tổn thương, nhu cầu vận động và kỳ vọng của bệnh nhân. Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ phân tích các giải pháp điều trị tối ưu để người bệnh lựa chọn con đường phục hồi phù hợp nhất.

5. Điều trị đứt dây chằng chéo trước ở đâu để tránh biến chứng?

Để điều trị hiệu quả đứt dây chằng chéo trước, người bệnh cần được tiếp cận tại một cơ sở y tế chuyên sâu về chấn thương chỉnh hình, nơi có đội ngũ bác sĩ dày dạn kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và chương trình phục hồi chức năng toàn diện. Điều này đặc biệt quan trọng vì nếu xử trí không đúng cách, bệnh nhân có thể đối mặt với nhiều biến chứng như lỏng khớp gối kéo dài, rách sụn chêm thứ phát hoặc thoái hóa khớp gối sớm.

5.1 Ưu thế nổi bật của Bệnh viện FV trong điều trị chấn thương dây chằng

Khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện FV hoạt động với phương châm “chăm sóc bệnh nhân vượt trội”, mang lại hiệu quả điều trị tối ưu và an toàn. Các giải pháp đang được áp dụng bao gồm:

• Điều trị bảo tồn và phục hồi chức năng cho các trường hợp đứt một phần dây chằng, kết hợp vật lý trị liệu chuyên sâu.
• Phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng đối với trường hợp đứt hoàn toàn nhờ kỹ thuật ít xâm lấn, hạn chế đau sau mổ, giúp người bệnh có thể “sáng mổ – chiều tập đi” nhờ quy trình giảm đau đa mô thức tiên tiến.
• Lộ trình hồi phục cá nhân hóa, được xây dựng theo nhu cầu vận động và thể lực của từng bệnh nhân, đặc biệt cho các vận động viên hoặc người chơi thể thao cường độ cao.

Xem thêm video: PHẪU THUẬT NỘI SOI TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC TẠI FV: TRAO LẠI SỨC MẠNH CHO KHỚP GỐI!

5.2 Trung tâm Y học Thể thao – Điểm đến của các vận động viên

FV còn sở hữu Trung tâm Y học Thể thao hợp tác cùng Phòng khám Trị liệu Thần kinh Cột sống ACC và UpFit. Đây là nơi các chuyên gia đa lĩnh vực, từ bác sĩ y học thể thao, phẫu thuật chỉnh hình, dinh dưỡng đến vật lý trị liệu cùng phối hợp để:

• Đánh giá, tư vấn và điều trị chấn thương thể thao.
• Thiết kế chương trình phục hồi theo yêu cầu, giúp bệnh nhân lấy lại phong độ.
• Hỗ trợ phòng ngừa chấn thương tái phát và nâng cao thể lực.

5.3 Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm 

Một trong những tên tuổi nổi bật tại FV là TS.BS Lê Trọng Phát, Trưởng khoa Chấn thương Chỉnh hình, với hơn 22 năm kinh nghiệm tại Đức và 14 năm gắn bó cùng FV. Ông đã thực hiện thành công hàng ngàn ca phẫu thuật tái tạo dây chằng, thay khớp và điều trị chấn thương thể thao phức tạp.

Trường hợp tiêu biểu gần đây là nam cầu thủ U19 Hà Nội bị đồng thời đứt dây chằng gối trước và dây chằng cổ chân. Ca phẫu thuật được TS.BS Lê Trọng Phát và ê-kíp FV thực hiện thành công, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và trở lại sân cỏ, thay vì phải ra nước ngoài điều trị với chi phí cao.

5.4 FV – Nơi biến điều không thể thành có thể

Thành công này có được nhờ sự kết hợp giữa:

• Tay nghề bác sĩ hàng đầu quốc tế.
• Hệ thống thiết bị hiện đại, MRI và phẫu thuật nội soi tiên tiến.
• Trung tâm phục hồi chức năng nội viện chuyên biệt.
• Quy trình điều trị đạt chuẩn JCI – chứng nhận quốc tế về an toàn và chất lượng y tế mà FV đã đạt liên tiếp 4 lần.

Chính những yếu tố trên đã giúp FV trở thành địa chỉ tin cậy để bệnh nhân trong nước và quốc tế lựa chọn khi cần điều trị đứt dây chằng chéo trước, cũng như các chấn thương thể thao khác.

6. Kết luận

Đứt dây chằng chéo trước không chỉ ảnh hưởng đến vận động tức thời mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng lâu dài nếu không được điều trị đúng cách. Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử trí phù hợp, có thể là điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật tái tạo dây chằng. Điều quan trọng là người bệnh cần được thăm khám sớm tại cơ sở y tế uy tín để có chẩn đoán chính xác và lộ trình phục hồi tối ưu.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm quốc tế, trang thiết bị hiện đại và Trung tâm Y học Thể thao đạt chuẩn quốc tế, Bệnh viện FV đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho những ai gặp phải chấn thương dây chằng, từ bệnh nhân phổ thông đến vận động viên chuyên nghiệp.

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu đứt dây chằng chéo trước, đừng chần chừ. Hãy đến Khoa Chấn thương Chỉnh hình & Y học Thể thao, Bệnh viện FV để được thăm khám, điều trị và phục hồi toàn diện, lấy lại sự vững chắc cho đôi chân và tự tin trở lại với các hoạt động thể thao yêu thích.

Bệnh viện FV áp dụng chính sách cộng gộp quyền lợi BHYT nhà nước, Bảo hiểm tư nhân, Hội viên ưu tiên FV và trả góp để giảm nhẹ chi phí đến mức thấp đến không ngờ cho bệnh nhân điều trị cơ xương khớp nói riêng và bệnh nhân đến khám và điều trị tại FV nói chung. 

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Q.7 cũ), Tp. HCM, Việt Nam