Đứt dây chằng gối có đi lại được không và mất bao lâu để hồi phục?

Đứt dây chằng gối là một trong những chấn thương thường gặp nhất trong thể thao và sinh hoạt hằng ngày, có thể khiến người bệnh mất khả năng vận động tạm thời, thậm chí đối mặt với nguy cơ tổn thương khớp gối vĩnh viễn nếu không được điều trị đúng cách. Câu hỏi “Đứt dây chằng gối có nguy hiểm không, mất bao lâu để hồi phục và liệu có thể đi lại bình thường không?” chính là nỗi lo của nhiều người sau chấn thương. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ mức độ nguy hiểm, thời gian hồi phục và những yếu tố quyết định khả năng vận động sau khi đứt dây chằng gối dựa trên góc nhìn y khoa chính xác và kinh nghiệm thực tiễn.

1. Mức độ ảnh hưởng đến vận động khi đứt dây chằng gối

Đứt dây chằng gối là tình trạng một hoặc nhiều dây chằng quanh khớp gối bị rách hoặc đứt do chấn thương dây chằng trong quá trình vận động, chơi thể thao hoặc tai nạn sinh hoạt. Khớp gối có bốn dây chằng chính gồm dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên trong và dây chằng bên ngoài. Trong đó, dây chằng chéo trước là vị trí dễ bị tổn thương nhất và chiếm tỷ lệ cao nhất trong các ca đứt dây chằng đầu gối được ghi nhận tại các cơ sở y tế.

Khi một trong các dây chằng này bị đứt, khớp gối sẽ mất ổn định cơ học, dẫn đến cảm giác “lỏng gối”, đặc biệt khi người bệnh di chuyển hoặc xoay chân. Tình trạng đứt dây chằng gối kéo dài mà không được điều trị đúng có thể gây thoái hóa sụn, thoái hóa khớp gối và đau mạn tính. Theo các khuyến cáo y khoa, sự mất ổn định liên tục khiến sụn khớp bị bào mòn dần, làm tăng nguy cơ tổn thương thứ phát cho sụn chêm và xương dưới sụn. Đây cũng là lý do nhiều bệnh nhân sau chấn thương không được điều trị sớm có thể đối mặt với nguy cơ tàn phế hoặc mất khả năng vận động bình thường.

Ở những trường hợp xuất hiện các dấu hiệu đứt dây chằng gối với tình trạng dây chằng chỉ bị rách một phần và khớp vẫn giữ được độ vững, phương pháp điều trị bảo tồn có thể mang lại hiệu quả tích cực. Các bài tập vật lý trị liệu và chương trình phục hồi chức năng tại FV giúp củng cố hệ cơ quanh khớp gối, hỗ trợ tái tạo mô liên kết và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát. Điều trị sớm và đúng cách không chỉ giúp phục hồi chức năng mà còn ngăn ngừa biến chứng thoái hóa khớp về lâu dài.

Như vậy, mức độ ảnh hưởng khi bị đứt dây chằng gối không chỉ phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà còn vào thời điểm và phương pháp điều trị. Can thiệp đúng lúc giúp người bệnh duy trì khả năng vận động, trở lại sinh hoạt và thể thao một cách an toàn.

2. Đứt dây chằng gối có đi lại được không?

Đứt dây chằng gối là chấn thương thường gặp khiến nhiều người lo lắng vì ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động. Trên thực tế, không ít bệnh nhân vẫn có thể đi lại ngay sau chấn thương, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc khớp gối còn ổn định hoặc có thể hoạt động an toàn. Khả năng đi lại sau khi đứt dây chằng đầu gối phụ thuộc vào mức độ tổn thương, loại dây chằng bị ảnh hưởng và các thương tổn đi kèm như rách sụn chêm hay gãy xương nhỏ quanh khớp.

2.1 Các yếu tố quyết định khả năng đi lại sau chấn thương dây chằng

Loại dây chằng bị đứt

Khả năng đi lại sau khi đứt dây chằng gối thường phụ thuộc vào loại dây chằng bị tổn thương.

• Nếu tổn thương dây chằng bên trong (MCL) hoặc dây chằng bên ngoài (LCL), người bệnh vẫn có thể đi lại được, nhưng cần mang nẹp cố định và tập phục hồi đúng cách.
• Trường hợp đứt dây chằng chéo trước (ACL), đây là loại tổn thương phổ biến nhất, bệnh nhân thường cảm thấy gối “lỏng”, dễ trượt khi đổi hướng hoặc xoay người, do đó có thể đi lại bình thường nhưng không an toàn.
• Khi dây chằng chéo sau (PCL) bị tổn thương nặng, trục khớp gối mất ổn định, người bệnh gặp khó khăn trong việc đứng lâu, leo cầu thang hay nâng bước.

Việc xác định chính xác loại dây chằng bị đứt là yếu tố then chốt giúp bác sĩ tiên lượng khả năng vận động và lựa chọn hướng điều trị bảo tồn hay phẫu thuật.

Cơ địa và các tổn thương đi kèm

Khả năng phục hồi sau chấn thương dây chằng còn phụ thuộc vào cơ địa của từng người. Người có hệ cơ đùi khỏe, đặc biệt là cơ tứ đầu, sẽ kiểm soát khớp gối tốt hơn, giúp quá trình hồi phục nhanh hơn. Ngược lại, nếu bệnh nhân có thêm tổn thương sụn chêm, tràn dịch hoặc gãy xương nhỏ quanh gối, việc đi lại sẽ trở nên khó khăn và nguy cơ thoái hóa khớp về sau cao hơn.

Bác sĩ thường chỉ định chụp MRI hoặc X-quang để đánh giá chính xác mức độ tổn thương. Việc chẩn đoán sớm giúp người bệnh tránh vận động sai cách, giảm nguy cơ khiến đứt dây chằng đầu gối tiến triển nặng hơn.

2.2 Phân biệt giữa “đi lại được” và “đi lại an toàn”

Nhiều người sau khi đứt dây chằng gối vẫn có thể bước đi bình thường vì cơn đau giảm nhanh trong vài giờ đầu. Tuy nhiên, “đi lại được” không có nghĩa là “đi lại an toàn”. Khi dây chằng mất khả năng giữ vững khớp, chỉ một động tác xoay, đổi hướng hoặc chạy nhẹ cũng có thể khiến khớp trượt, gây thêm tổn thương.

Theo hướng dẫn y khoa, việc được xem là “đi lại an toàn” chỉ khi bệnh nhân:

• Không còn đau khi gắng sức.
• Tầm vận động của khớp gối đạt gần như bình thường.
• Sức cơ tứ đầu đạt tối thiểu 80% – 90% so với bên lành.
• Vượt qua các bài kiểm tra chức năng (như hop test hoặc test Lachman).

Trong giai đoạn hồi phục, bệnh nhân cần tuân thủ chương trình tập luyện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu để đảm bảo khả năng đi lại bền vững, giảm nguy cơ tái tổn thương.

2.3 Lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa

Nếu có dấu hiệu đứt dây chằng gối hoặc cảm giác gối lỏng sau tai nạn, người bệnh nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa. Trong thời gian chờ khám, nên:

• Nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh hoặc gập gối quá mức.
• Sử dụng nẹp cố định và chườm lạnh để giảm sưng.
• Duy trì các bài tập nhẹ nhàng theo hướng dẫn nhằm tránh teo cơ.

Đứt dây chằng gối không phải lúc nào cũng khiến người bệnh mất hoàn toàn khả năng đi lại, nhưng chỉ khi được đánh giá và điều trị đúng cách, khớp gối mới có thể vận động an toàn và bền vững. Việc chủ quan tự đi lại khi khớp chưa ổn định có thể khiến chấn thương dây chằng trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến chức năng khớp về lâu dài.

3. Thời gian hồi phục khi bị đứt dây chằng gối

Thời gian hồi phục khi đứt dây chằng gối phụ thuộc vào mức độ tổn thương, vị trí dây chằng bị rách và phương pháp điều trị được áp dụng. Các nghiên cứu y khoa cho thấy, dây chằng có thể tự lành một phần trong những tổn thương nhẹ, nhưng nếu đứt dây chằng đầu gối hoàn toàn, khả năng tự phục hồi gần như không thể. Khi đó, người bệnh cần được thăm khám bởi bác sĩ Chấn thương Chỉnh hình để xác định hướng điều trị thích hợp nhất.

3.1 Phân loại mức độ tổn thương dây chằng và khả năng tự hồi phục

Không phải mọi trường hợp chấn thương dây chằng đều phải phẫu thuật. Thời gian hồi phục phụ thuộc vào mức độ rách và cách chăm sóc sau chấn thương:

• Giãn dây chằng (độ I): Dây chằng bị kéo giãn quá mức nhưng chưa rách. Người bệnh thường chỉ đau nhẹ, sưng ít, có thể đi lại sau vài ngày nghỉ ngơi và tập phục hồi chức năng. Nếu tuân thủ hướng dẫn, dây chằng có thể tự lành hoàn toàn sau 4 – 6 tuần.
• Rách bán phần (độ II): Dây chằng bị rách một phần, gây đau và mất vững nhẹ khớp gối. Giai đoạn hồi phục thường kéo dài khoảng 3 tháng hoặc hơn. Trong quá trình này, mô xơ được hình thành để “vá lại” vùng tổn thương, nhưng nếu người bệnh vận động quá sớm hoặc không tập phục hồi đúng cách, dây chằng sẽ yếu, dễ tái chấn thương.
• Đứt hoàn toàn dây chằng (độ III): Lúc này, đứt dây chằng gối khiến khớp mất vững, bệnh nhân thường không thể đứng vững hoặc di chuyển. Với nhóm này, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật tái tạo dây chằng bằng mảnh ghép tự thân hoặc nhân tạo. Thời gian hồi phục có thể kéo dài từ 6 đến 12 tháng, tùy thuộc vào thể trạng và mức độ tuân thủ phục hồi chức năng.

3.2 Những yếu tố ảnh hưởng đến thời gian hồi phục

Theo các chuyên gia Chấn thương Chỉnh hình, thời gian hồi phục sau khi bị đứt dây chằng đầu gối phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Mức độ tổn thương: Rách nhẹ có thể phục hồi nhanh, trong khi đứt hoàn toàn cần thời gian dài và can thiệp y khoa.
• Tuổi và thể trạng: Người trẻ, cơ bắp tốt, không mắc bệnh mạn tính thường hồi phục nhanh hơn.
• Phương pháp điều trị: Phẫu thuật tái tạo dây chằng thường mất thời gian hồi phục lâu hơn điều trị bảo tồn, nhưng đem lại sự ổn định khớp tốt hơn.
• Chất lượng phục hồi chức năng: Việc tập luyện đúng hướng dẫn đóng vai trò quyết định trong việc tái tạo sức mạnh cơ, độ linh hoạt và ổn định khớp.

Tại Bệnh viện FV, bệnh nhân sau phẫu thuật đứt dây chằng gối thường được hướng dẫn chương trình phục hồi cá nhân hóa, được thiết kế riêng theo từng giai đoạn. Việc theo dõi tiến độ phục hồi giúp bác sĩ điều chỉnh bài tập, giảm nguy cơ tái tổn thương và đảm bảo an toàn tối đa.

3.3 Hướng dẫn chăm sóc giúp rút ngắn thời gian hồi phục

Để dây chằng lành tốt và giảm nguy cơ biến chứng, người bệnh cần phối hợp giữa điều trị y tế và chăm sóc tại nhà:

• Dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung thực phẩm giàu protein, collagen, vitamin C, D và canxi giúp tái tạo mô liên kết.
• Tập vật lý trị liệu đều đặn: Các bài tập kéo giãn, tăng sức mạnh cơ tứ đầu đùi và cải thiện thăng bằng giúp phục hồi khớp nhanh hơn.
• Bảo vệ khớp gối: Đeo nẹp hoặc băng hỗ trợ trong thời gian đầu để giảm tải trọng cho khớp.
• Tái khám định kỳ: Ngay khi có dấu hiệu đứt dây chằng gối như đau nhiều, sưng to hoặc không thể duỗi gối, cần đến bệnh viện để được đánh giá lại.

Có thể thấy, không có công thức chung cho thời gian hồi phục của mọi trường hợp đứt dây chằng gối. Người bệnh nên được thăm khám sớm, tuân thủ phác đồ điều trị, tập phục hồi đúng cách và tái khám định kỳ. Với sự đồng hành của đội ngũ bác sĩ quốc tế tại Bệnh viện FV, khả năng trở lại vận động và sinh hoạt bình thường hoàn toàn khả thi, miễn là bạn kiên trì và điều trị đúng hướng.

4. Phục hồi khả năng đi lại: Liệu có cần phải mổ dây chằng hay chỉ tập vật lý trị liệu?

Sau chấn thương đứt dây chằng gối, câu hỏi đầu tiên của nhiều bệnh nhân là: “Tôi có thể hồi phục mà không cần phẫu thuật không?” Câu trả lời không chỉ phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà còn dựa trên độ vững của khớp, tình trạng cơ đùi và nhu cầu vận động của mỗi người.

4.1 Khi nào cần phẫu thuật tái tạo dây chằng gối?

Với những trường hợp đứt dây chằng gối hoàn toàn, khớp gối thường mất vững nghiêm trọng, khiến bệnh nhân khó đổi hướng, chạy nhanh hay thực hiện các động tác thể thao có tính xoay trục. Khi đó, phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng là giải pháp cần thiết để khôi phục lại cấu trúc và chức năng khớp.

Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào bị đứt dây chằng đầu gối cũng được chỉ định mổ ngay. Thời điểm phẫu thuật lý tưởng thường rơi vào khoảng 1 đến 8 tuần sau chấn thương, khi khớp đã giảm sưng và lấy lại tầm vận động cơ bản. Phẫu thuật quá sớm có thể gây dính khớp, trong khi trì hoãn quá lâu lại khiến dây chằng bị xơ hóa, giảm khả năng phục hồi.

Xem thêm video: CHẤN THƯƠNG DÂY CHẰNG CHÉO SAU, KHÔNG ĐIỀU TRỊ, CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

4.2 Khi nào có thể điều trị bảo tồn bằng vật lý trị liệu?

Nếu đứt dây chằng gối chỉ ở mức độ bán phần và khớp gối còn độ vững, bác sĩ có thể lựa chọn phác đồ điều trị bảo tồn. Chương trình vật lý trị liệu và phục hồi chức năng tại FV được cá nhân hóa cho từng bệnh nhân, tập trung vào:

• Tăng sức mạnh cơ tứ đầu đùi, giúp khớp gối ổn định hơn.
• Cải thiện tầm vận động, giảm đau và kiểm soát viêm.
• Huấn luyện dáng đi và khả năng kiểm soát chuyển động.

Phương pháp này đặc biệt phù hợp cho những người ít vận động thể thao hoặc tổn thương nhẹ. Tuy nhiên, cần được theo dõi sát sao bởi bác sĩ chuyên khoa để ngăn ngừa sai lệch trong quá trình tự phục hồi.

4.3 Quy trình đánh giá và theo dõi phục hồi tại FV

Tại Khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện FV, mọi bệnh nhân bị đứt dây chằng gối đều được đánh giá toàn diện theo mô hình đa chuyên khoa. Quy trình điều trị kết hợp giữa chẩn đoán hình ảnh, phẫu thuật nội soi, vật lý trị liệu và y học thể thao nhằm đảm bảo phục hồi tối ưu cả về chức năng lẫn vận động.

Quy trình điều trị tiêu chuẩn tại FV gồm 3 giai đoạn:

• Đánh giá chẩn đoán: Bệnh nhân được khám lâm sàng, chụp MRI để xác định vị trí và mức độ tổn thương.
• Lập kế hoạch cá nhân hóa: Bác sĩ quyết định hướng điều trị, mổ tái tạo dây chằng hoặc phục hồi bảo tồn chuyên sâu.
• Phục hồi sau điều trị: Sau phẫu thuật, bệnh nhân bắt đầu chương trình tập luyện sớm “Sáng mổ – Chiều tập đi” (ERAS), đây được xem là một quy trình giảm đau đa mô thức giúp rút ngắn thời gian nằm viện, tăng tốc hồi phục vận động.

4.4 Ưu điểm vượt trội của chương trình phục hồi chức năng tại FV

Điểm khác biệt của FV không chỉ nằm ở kỹ thuật phẫu thuật nội soi hiện đại, mà còn ở chương trình phục hồi chức năng tích cực, nơi mục tiêu không chỉ là lành thương, mà là phục hồi toàn diện khả năng đi lại và vận động thể thao.

Chương trình này được triển khai bởi Đơn vị Y học Thể thao FV, hợp tác giữa Bệnh viện FV – Phòng khám Trị liệu Thần kinh Cột sống ACC – Dịch vụ huấn luyện viên cá nhân UPFIT, mang đến mô hình điều trị toàn diện từ phòng mổ đến sân tập.

Ưu điểm nổi bật:

• Phục hồi tối đa khả năng đi lại và vận động linh hoạt.
• Rút ngắn thời gian hồi phục xuống còn 6 tháng đối với bệnh nhân tái tạo dây chằng, theo lộ trình 6 – 8 tuần tập luyện cường độ tăng dần.
• Ứng dụng công nghệ hiện đại:

• Tia laser thế hệ IV kích thích tái tạo mô sâu, giảm viêm và đau nhanh chóng.
• Sóng xung kích Shockwave giúp tái tạo mô cơ – xương và tăng tuần hoàn mà không cần dùng thuốc.

• Hỗ trợ bởi đội ngũ đa chuyên khoa: bác sĩ chấn thương chỉnh hình, bác sĩ y học thể thao, chuyên gia vật lý trị liệu, chuyên viên dinh dưỡng và huấn luyện viên thể lực.

4.5 Câu chuyện thực tế tại FV: khi ca chấn thương tưởng chừng “hết cơ hội” vẫn hồi sinh

Một trường hợp điển hình là N.T.T, cầu thủ U19 chuyên nghiệp tại Hà Nội, nhập viện trong tình trạng đứt dây chằng gối trước và dây chằng cổ chân cùng lúc – một chấn thương có thể chấm dứt sự nghiệp thi đấu.

Dưới sự thăm khám và điều trị của TS.BS Lê Trọng Phát – Trưởng khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện FV, bệnh nhân được phẫu thuật tái tạo dây chằng và theo dõi phục hồi sát sao. Sau 6 tháng, anh đã quay trở lại sân cỏ và thi đấu với phong độ ổn định.

Bác sĩ Phát khẳng định: “Vận động viên thể thao chuyên nghiệp không cần ra nước ngoài điều trị chấn thương”.

Với hơn 22 năm kinh nghiệm làm việc tại Đức và 14 năm dẫn dắt Khoa Chấn thương Chỉnh hình FV, TS.BS Lê Trọng Phát cùng đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng và vật lý trị liệu đã thực hiện hàng ngàn ca phẫu thuật phức tạp, giúp nhiều bệnh nhân lấy lại khả năng vận động, trong đó có những ca hiếm gặp mà y văn thế giới chưa từng ghi nhận.

4.6 FV – Nơi “biến điều không thể thành có thể”

Sức mạnh của FV nằm ở sự kết hợp giữa tay nghề bác sĩ, hệ thống thiết bị hiện đại, và đạt chứng nhận JCI liên tiếp 4 lần – “con dấu vàng” đảm bảo an toàn, hiệu quả và chất lượng điều trị theo hơn 1.200 tiêu chí nghiêm ngặt.

Chính triết lý điều trị toàn diện từ y học lâm sàng đến phục hồi chức năng đã giúp FV trở thành địa chỉ tiên phong trong điều trị chấn thương thể thao và đứt dây chằng gối tại Việt Nam.

Việc điều trị đứt dây chằng gối không có công thức chung. Phẫu thuật chỉ là một phần của hành trình, còn phục hồi chức năng mới là chìa khóa giúp bệnh nhân đi lại an toàn, bền vững và trở lại phong độ cao nhất.

Tại FV, mỗi bệnh nhân được tiếp cận bằng khoa học, kinh nghiệm và trái tim của người thầy thuốc, để mỗi bước đi sau chấn thương không chỉ là sự hồi phục, mà là một sự tái sinh thực thụ.

Nếu bạn hoặc người thân gặp chấn thương và nghi ngờ bị đứt dây chằng gối, đừng trì hoãn việc thăm khám. Hãy để đội ngũ bác sĩ Khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện FV giúp bạn xác định chính xác mức độ tổn thương và xây dựng lộ trình phục hồi toàn diện.

Bệnh viện FV áp dụng chính sách cộng gộp quyền lợi BHYT nhà nước, Bảo hiểm tư nhân, Hội viên ưu tiên FV và trả góp để giảm nhẹ chi phí đến mức thấp đến không ngờ cho bệnh nhân điều trị cơ xương khớp nói riêng và bệnh nhân đến khám và điều trị tại FV nói chung. 

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Q.7 cũ), Tp. HCM, Việt Nam