Bị đứt dây chằng đầu gối có đi được không?

Đứt dây chằng đầu gối là một trong những chấn thương khớp gối thường gặp nhất, đặc biệt ở người chơi thể thao và bệnh nhân gặp tai nạn sinh hoạt. Điều khiến nhiều người lo lắng là sau khi bị chấn thương, họ vẫn có thể đứng dậy, thậm chí đi lại bình thường, dẫn đến chủ quan và bỏ qua giai đoạn điều trị sớm. Nhưng liệu việc “đi lại được” có đồng nghĩa với khớp gối vẫn an toàn? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và giải đáp câu hỏi then chốt: bị đứt dây chằng đầu gối có đi được không, cũng như hệ lụy nguy hiểm nếu chậm trễ xử trí.

1. Đứt dây chằng đầu gối là gì?

Đứt dây chằng đầu gối là tình trạng một hoặc nhiều dây chằng ở khớp gối bị rách một phần hay đứt hoàn toàn, khiến gối mất đi sự vững chắc vốn có. Khớp gối được cấu tạo bởi xương đùi, xương chày và xương bánh chè, được cố định nhờ bốn dây chằng chính: dây chằng chéo trước (ACL), dây chằng chéo sau (PCL), dây chằng bên trong (MCL) và dây chằng bên ngoài (LCL).

Trong đó, dây chằng chéo trước (ACL) đóng vai trò quan trọng nhất, giúp ngăn xương chày trượt ra trước và kiểm soát các động tác xoay gối. Vì vậy, khi ACL bị tổn thương do chấn thương dây chằng, khớp gối sẽ dễ bị lỏng lẻo, khó kiểm soát khi vận động mạnh.

Người bị đứt dây chằng đầu gối thường có những dấu hiệu điển hình như nghe thấy tiếng “rắc” lúc chấn thương, gối sưng to chỉ sau vài giờ và cảm giác khớp không còn chắc chắn, dễ bị trượt khi di chuyển. Bác sĩ thường chỉ định chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chính xác dây chằng nào bị tổn thương, mức độ rách là một phần hay toàn bộ, đồng thời kiểm tra có kèm rách sụn chêm hoặc tổn thương khác không.

Việc hiểu rõ đứt dây chằng đầu gối giúp người bệnh không chủ quan với những triệu chứng ban đầu, từ đó có hướng điều trị phù hợp để tránh biến chứng về sau.

2. Nguyên nhân và triệu chứng khi bị đứt dây chằng đầu gối

Đứt dây chằng đầu gối thường xảy ra rất bất ngờ, chỉ trong tích tắc. Một cú xoay gối đột ngột khi đang chạy, tiếp đất sai tư thế sau khi nhảy, hoặc va chạm trực tiếp vào đầu gối khi chơi thể thao hay gặp tai nạn đều có thể khiến dây chằng bị rách hoặc đứt hoàn toàn. Trong thực tế, phần lớn ca bệnh đến từ những tình huống không hề có va chạm, ví dụ như cầu thủ tự xoay người hoặc đổi hướng khi đang chạy.

2.1 Nguyên nhân thường gặp

• Không có va chạm trực tiếp: chiếm đa số, thường gặp khi dừng lại quá gấp, đổi hướng đột ngột hoặc tiếp đất trong tư thế gối bị lệch. Những tình huống này phổ biến trong bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền.
• Có va chạm trực tiếp: ít gặp hơn, nhưng vẫn nguy hiểm, ví dụ như bị đối thủ đè vào gối trong một pha tranh bóng, hoặc tai nạn giao thông khiến gối bị tác động mạnh.
• Yếu tố cơ thể và giới tính: nữ vận động viên thường có nguy cơ cao hơn do khác biệt về giải phẫu, nội tiết và cách vận động. Ngoài ra, ai từng bị chấn thương dây chằng trước đó cũng dễ tái phát hơn.

2.2 Cơ chế gây rách dây chằng 

Bạn hãy tưởng tượng: bàn chân vẫn đứng yên trên sân, nhưng phần thân trên xoay gấp sang hướng khác. Khi đó, toàn bộ lực xoắn dồn lên khớp gối, khiến dây chằng căng quá mức và rách. Đặc biệt, nếu gối gập vào trong một cách bất thường, nguy cơ đứt dây chằng chéo trước (ACL) tăng rất cao.

2.3 Triệu chứng nhận biết sớm

Các dấu hiệu đứt dây chằng gối thường khá đặc trưng:

• Ngay thời điểm chấn thương, nhiều người nghe thấy tiếng “rắc” hoặc “pop”.
• Gối đau dữ dội và sưng to chỉ sau vài giờ, do có máu tràn trong khớp.
• Khi đứng lên hoặc đi lại, bệnh nhân cảm thấy khớp gối “lỏng lẻo”, dễ bị khuỵu.
• Về sau, có thể xuất hiện cảm giác vướng, kẹt khi vận động.

Bác sĩ khi khám thường kiểm tra bằng các test chuyên biệt như Lachman hay “ngăn kéo trước”. Để chẩn đoán chính xác mức độ, chụp MRI là tiêu chuẩn, giúp phân biệt đứt một phần hay toàn bộ, đồng thời phát hiện kèm theo rách sụn chêm hoặc tổn thương khác.

Mặc dù nhiều người sau chấn thương vẫn có thể đứng lên hay thậm chí đi lại, nhưng đứt dây chằng đầu gối vẫn là một tổn thương nghiêm trọng. Nếu không được chẩn đoán và xử lý kịp thời, gối dễ mất vững lâu dài và dẫn đến biến chứng. Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng phân tích chi tiết câu hỏi mà nhiều người quan tâm: “Bị đứt dây chằng đầu gối có đi được không?”

3. Bị đứt dây chằng đầu gối có đi lại được không?

Bị đứt dây chằng đầu gối không phải lúc nào cũng khiến người bệnh mất khả năng đi lại ngay lập tức. Nhiều người vẫn đứng dậy, thậm chí đi được sau chấn thương, nhưng điều đó không có nghĩa là an toàn. Việc đi lại sớm có thể che giấu mức độ tổn thương thực sự và làm tăng nguy cơ tổn thương thêm cho khớp gối. 

3.1 Tại sao nhiều người vẫn đi lại được ngay sau chấn thương dây chằng?

Có hai lý do chính khiến một số người vẫn có thể đi lại dù đã bị đứt dây chằng đầu gối. 

• Thứ nhất, nếu dây chằng chỉ bị rách một phần, các cấu trúc khác quanh gối như cơ, màng hoạt dịch hoặc các dây chằng bên vẫn tạm thời giữ được ổn định để chịu lực. 
• Thứ hai, phản ứng cơ thể ngay lúc chấn thương (adrenaline và ức chế đau) có thể làm giảm cảm giác đau lúc ban đầu nên người bệnh vẫn bước đi được. Tuy nhiên cơ chế này là tạm thời và dễ gây hiểu nhầm. 

3.2 Đi lại sớm có nguy hiểm không?

Có. Cố gắng đi lại khi đã bị chấn thương dây chằng sẽ làm tăng lực cơ học lên sụn chêm và sụn khớp, làm xuất hiện thêm các tổn thương kèm theo hoặc tình trạng chấn thương sẽ nặng hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy tổn thương sụn chêm hoặc sụn khớp xuất hiện đồng thời hoặc kèm theo sau chấn thương dây chằng, và đây là yếu tố làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp về lâu dài.

Vì vậy, việc tự đi lại mà không có đánh giá hình ảnh và thăm khám chuyên khoa có thể dẫn tới hậu quả nặng hơn. 

3.3 Đứt một phần và đứt hoàn toàn: khác biệt ra sao?

• Đứt một phần: bệnh nhân có thể còn phần sợi dây chằng giữ lại, do đó khớp có thể tạm vững. Những trường hợp này đôi khi sẽ tự cải thiện với chương trình vật lý trị liệu bài bản, nhưng vẫn cần theo dõi kỹ vì dấu hiệu mất vững có thể xuất hiện sau.
• Đứt hoàn toàn: thường gây mất vững rõ ràng, nguy cơ tái chấn thương và tổn thương sụn chêm kèm theo sẽ cao hơn. Người bị đứt dây chằng đầu gối hoàn toàn thường không nên tự gánh lực lên chân cho tới khi được đánh giá và có hướng xử trí phù hợp.

MRI là công cụ giúp xác định chính xác mức độ rách (một phần hay toàn phần) và phát hiện các thương tổn phối hợp, từ đó quyết định hướng điều trị. 

3.4 Những việc nên làm ngay khi nghi ngờ bị đứt dây chằng đầu gối

• Ngừng hoạt động ngay khi có đau dữ dội hoặc tiếng “rắc”.
• Tạm thời cố định, chườm lạnh và nâng cao chân để giảm sưng. Biện pháp RICE (nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng ép, nâng cao) sẽ hữu ích trong giai đoạn đầu. 
• Tránh chịu toàn bộ trọng lượng lên chân nếu gối đau hoặc mất vững. Dùng nạng hoặc nẹp tạm nếu cần.
• Sắp xếp thăm khám chuyên khoa để được kiểm tra nghiệm pháp lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh. Chỉ khi biết chính xác mức độ đứt dây chằng và tổn thương kèm theo mới quyết định điều trị bảo tồn hay can thiệp phẫu thuật. 

4. Nếu không điều trị, đứt dây chằng đầu gối để lại biến chứng gì?

Nhiều người nghĩ rằng vẫn đi lại được nghĩa là đứt dây chằng đầu gối không quá nguy hiểm. Thực tế, việc bỏ qua điều trị có thể khiến khớp gối nhanh chóng xuống cấp và gây ra nhiều biến chứng lâu dài.

4.1 Rách sụn chêm

Khi dây chằng không còn giữ vững khớp, gối trở nên lỏng lẻo, lực tỳ không phân bổ đều. Điều này khiến sụn chêm dễ bị rách, đặc biệt trong những động tác xoay người hoặc đổi hướng đột ngột. Rách sụn chêm gây đau, kẹt khớp và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thoái hóa khớp sớm.

4.2 Thoái hóa khớp gối

Tình trạng thoái hóa khớp do đứt dây chằng tiến triển âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề. Khi gối mất ổn định, bề mặt sụn khớp bị mài mòn nhanh, dẫn đến đau mạn tính và cứng khớp. Nhiều nghiên cứu cho thấy nguy cơ thoái hóa khớp tăng gấp đôi ở bệnh nhân không điều trị kịp thời.

4.3 Hạn chế vận động, mất khả năng chơi thể thao

Người bị chấn thương dây chằng thường than phiền cảm giác gối “lỏng” hoặc dễ trượt khi đi lại, leo cầu thang hay đổi hướng đột ngột. Với vận động viên, đây có thể là dấu chấm hết cho sự nghiệp, bởi khớp gối không còn chịu được cường độ tập luyện cao.

4.4 Nguy cơ phải thay khớp gối sớm

Nếu để kéo dài, biến chứng đứt dây chằng gối có thể dẫn đến thoái hóa toàn bộ khớp. Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật thay khớp gối toàn phần là giải pháp cuối cùng. Tuy nhiên, thay khớp ở độ tuổi còn trẻ tiềm ẩn nhiều bất lợi: tuổi thọ khớp nhân tạo có giới hạn và nguy cơ phải phẫu thuật lại về sau khá cao.

Không điều trị đứt dây chằng đầu gối đồng nghĩa với việc đối mặt hàng loạt biến chứng: từ rách sụn chêm, thoái hóa khớp sớm đến nguy cơ thay khớp. Vì vậy, thăm khám sớm tại cơ sở chuyên khoa uy tín như Bệnh viện FV là cách tốt nhất để bảo vệ khớp gối và duy trì khả năng vận động bền vững.

5. Điều trị đứt dây chằng đầu gối hiệu quả tại Bệnh viện FV

Khi bị đứt dây chằng đầu gối, lựa chọn cơ sở y tế uy tín mang tính quyết định đến khả năng phục hồi vận động và chất lượng cuộc sống về sau. Tại Bệnh viện FV, Khoa Chấn thương Chỉnh hình đã và đang áp dụng những giải pháp điều trị tiên tiến, ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và trở lại sinh hoạt bình thường. Với đội ngũ bác sĩ dày dạn kinh nghiệm quốc tế, trang thiết bị hiện đại và hệ thống phục hồi chức năng chuẩn quốc tế, FV là địa chỉ hàng đầu được nhiều vận động viên và người bệnh tin tưởng.

5.1 Năng lực chuyên môn hàng đầu

Điều trị đứt dây chằng đầu gối tại Bệnh viện FV được triển khai bởi Khoa Chấn thương Chỉnh hình, nơi hội tụ các bác sĩ có chuyên môn sâu, được đào tạo tại Đức, Pháp, Mỹ và Singapore. Trưởng khoa là TS.BS Lê Trọng Phát, chuyên gia có hơn 22 năm kinh nghiệm làm việc tại Đức và hơn 14 năm điều trị tại FV. Bác sĩ đã thực hiện thành công hàng ngàn ca phẫu thuật thay khớp, tái tạo dây chằng, ghép sụn, điều trị chấn thương thể thao, trong đó có những trường hợp hiếm gặp chưa từng được y văn thế giới ghi nhận.

5.2 Phẫu thuật ít xâm lấn – hồi phục nhanh

FV ứng dụng thường quy các phương pháp điều trị hiện đại, mang lại hiệu quả cao, ít xâm lấn và rút ngắn thời gian hồi phục. Điển hình là kỹ thuật phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng đầu gối, kết hợp chiến lược giảm đau đa mô thức và quy trình ERAS – Sáng mổ, chiều tập đi. Đây là một trong những ưu điểm vượt trội giúp bệnh nhân nhanh chóng vận động trở lại, giảm thiểu biến chứng hậu phẫu.

5.3 Đơn vị Y học thể thao – phối hợp đa chuyên khoa

Điều trị đứt dây chằng đầu gối tại FV được hỗ trợ bởi Trung tâm Y học Thể thao, nơi hợp tác giữa Bệnh viện FV, Phòng khám Trị liệu Thần kinh Cột sống ACC và UpFit. Đội ngũ chuyên gia gồm bác sĩ y học thể thao, bác sĩ chỉnh hình, bác sĩ dinh dưỡng, tim mạch, nội tiết, cùng các chuyên viên vật lý trị liệu và nắn chỉnh cột sống. Nhờ đó, bệnh nhân không chỉ được phẫu thuật và phục hồi chức năng mà còn được tư vấn dinh dưỡng, cải thiện thể lực, phòng ngừa tái chấn thương và nâng cao thành tích thể thao.

5.4 Phục hồi chức năng chuẩn quốc tế

Hệ thống vật lý trị liệu và phục hồi chức năng tại FV được trang bị thiết bị hiện đại nhập khẩu từ châu Âu, kết hợp với chương trình tập luyện cá nhân hóa theo chuẩn quốc tế. Đây là yếu tố then chốt giúp bệnh nhân đứt dây chằng đầu gối lấy lại độ vững khớp, sức mạnh cơ bắp và sự linh hoạt chỉ sau vài tháng.

Ca bệnh thực tế – cầu thủ U19 trở lại sân cỏ

Một minh chứng rõ nét là trường hợp nam cầu thủ U19 Hà Nội bị chấn thương nặng: đứt dây chằng đầu gối trước và đứt dây chằng cổ chân trong lúc thi đấu. Gia đình lo lắng vì nhiều vận động viên cùng cảnh phải ra nước ngoài điều trị với chi phí cao. Sau khi nhập viện FV, bệnh nhân được TS.BS Lê Trọng Phát trực tiếp phẫu thuật tái tạo dây chằng. Với phác đồ phục hồi chuyên sâu, cầu thủ đã hồi phục, quay lại sân cỏ và tiếp tục con đường thi đấu chuyên nghiệp.

Xem thêm thông tin: CHẤN THƯƠNG DÂY CHẰNG CHÉO SAU, KHÔNG ĐIỀU TRỊ, CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

5.5 Lợi thế nổi bật chỉ có tại FV

• 4 lần liên tiếp đạt chứng nhận quốc tế JCI, “con dấu vàng” bảo chứng chất lượng điều trị và an toàn người bệnh.
• Đội ngũ bác sĩ có chuyên môn sâu, giàu kinh nghiệm quốc tế.
• Quy trình điều trị toàn diện, kết hợp phẫu thuật, phục hồi chức năng và huấn luyện thể thao.
• Dịch vụ chăm sóc tiêu chuẩn bệnh viện 5 sao, thân thiện, chuyên nghiệp.

Đặt lịch thăm khám tại FV

Nếu bạn đang gặp chấn thương hoặc nghi ngờ đứt dây chằng đầu gối, hãy thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.  Liên hệ ngay Bệnh viện FV để đặt lịch khám và tư vấn cùng các chuyên gia Chấn thương Chỉnh hình.

Bệnh viện FV áp dụng chính sách cộng gộp quyền lợi BHYT nhà nước, Bảo hiểm tư nhân, Hội viên ưu tiên FV và trả góp để giảm nhẹ chi phí đến mức thấp đến không ngờ cho bệnh nhân điều trị cơ xương khớp nói riêng và bệnh nhân đến khám và điều trị tại FV nói chung. 

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Q.7 cũ), Tp. HCM, Việt Nam