Biểu hiện ung thư da: Nhận diện sớm theo giai đoạn và từng loại ung thư da

Biểu hiện ung thư da thường khởi phát từ những thay đổi nhỏ trên bề mặt da như nốt ruồi đổi màu, vết loét lâu lành hay vùng da sậm màu bất thường. Những dấu hiệu của ung thư da này đôi khi dễ bị nhầm lẫn với tổn thương da lành tính, khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, việc nhận diện sớm biểu hiện ung thư da đóng vai trò rất quan trọng, giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn có thể điều trị hiệu quả nhất.

1. Ung thư da là gì? Các loại ung thư da thường gặp

Biểu hiện ung thư da khởi phát từ sự tăng sinh bất thường của các tế bào biểu mô hoặc tế bào sắc tố trên da. Dấu hiệu có thể rất đa dạng, từ nốt ruồi đổi màu, vùng da sậm bất thường, cho đến vết loét lâu lành. Chính sự đa hình này khiến việc nhận biết sớm trở nên quan trọng, bởi nếu phát hiện muộn, tổn thương có thể tiến triển thành ung thư da giai đoạn cuối với nguy cơ di căn cao.

Trong thực hành lâm sàng, việc phân loại ung thư da giúp bác sĩ xác định hướng chẩn đoán, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và tiên lượng kết quả điều trị. Hiểu rõ đặc điểm từng loại ung thư da là bước đầu tiên để nhận diện biểu hiện ung thư da một cách chính xác và kịp thời.

1.1. Khái quát về ung thư da

Ung thư da là nhóm bệnh lý ác tính phát sinh từ các tế bào của lớp biểu bì gồm tế bào sừng, tế bào đáy và tế bào sắc tố (melanocyte). Ba thể bệnh phổ biến nhất bao gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma – BCC)
• Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous Cell Carcinoma – SCC)
• Ung thư da hắc tố (Melanoma)

Trong đó, BCC và SCC chiếm phần lớn số ca mắc và thường tiến triển chậm, hiếm di căn xa. Ngược lại, ung thư da hắc tố tuy ít gặp hơn nhưng có tính ác cao, dễ di căn qua mạch máu và bạch huyết, làm tăng tỷ lệ tử vong. Việc nhận diện dấu hiệu của ung thư da sớm giúp phân biệt tổn thương nông với tổn thương xâm lấn, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

1.2. Nguyên nhân gây ung thư da

Nguyên nhân chủ yếu của ung thư da là do tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời hoặc đèn chiếu nhân tạo gây tổn thương DNA trong tế bào da. Sự phá vỡ cấu trúc gen khiến các tế bào tăng sinh không kiểm soát, dẫn đến hình thành khối u ác tính.

Các nghiên cứu cho thấy, đột biến ở gen BRAF và NRAS thường gặp trong ung thư da hắc tố, góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển tế bào ung thư. Ngoài ra, tia UV còn gây viêm da mạn tính, thúc đẩy quá trình chuyển biến từ tổn thương tiền ung thư sang giai đoạn ung thư da rõ rệt.

Bên cạnh yếu tố môi trường, yếu tố di truyền, loại da sáng màu, tuổi cao, hoặc suy giảm miễn dịch cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Chính vì vậy, hiểu rõ cơ chế bệnh sinh giúp người dân cảnh giác hơn với biểu hiện ung thư da ngay từ giai đoạn sớm.

1.3. Phân biệt các thể ung thư da và đặc điểm lâm sàng

Mặc dù đều xuất phát từ tế bào da, mỗi thể ung thư da lại có đặc điểm tiến triển, mức độ ác tính và biểu hiện lâm sàng khác nhau. Việc phân biệt chính xác thể bệnh giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, đồng thời giúp người bệnh hiểu rõ hơn về biểu hiện ung thư da của mình.

1.3.1. Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma – BCC)

Đây là dạng ung thư da phổ biến nhất, chiếm khoảng 70% – 80% tổng số ca mắc. BCC bắt nguồn từ lớp tế bào đáy của biểu bì (nơi có nhiệm vụ tái tạo tế bào da mới). Bệnh tiến triển chậm, hiếm khi di căn xa nhưng có thể xâm lấn tại chỗ, gây phá huỷ mô vùng nếu không điều trị triệt để.

Biểu hiện ung thư da dạng này thường xuất hiện ở vùng da hở, tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mặt, mũi, hoặc quanh mắt. Theo Cancer Council Australia và American Cancer Society, BCC được xem là dạng “ít ác tính nhất” trong nhóm ung thư da, song vẫn cần được xử trí sớm để tránh tổn thương thẩm mỹ và mô chức năng.

1.3.2. Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous Cell Carcinoma – SCC)

Đứng thứ hai về tần suất, ung thư biểu mô tế bào vảy hình thành từ lớp tế bào sừng nằm giữa biểu bì. Khác với BCC, SCC có xu hướng xâm lấn sâu và có thể di căn đến hạch vùng nếu chậm điều trị.

Về mô bệnh học, SCC biểu hiện sự mất kiểm soát trong quá trình biệt hoá tế bào, hình thành khối u có khả năng xâm nhập mô liên kết. Chính vì vậy, SCC được xếp vào nhóm ung thư da ác tính trung bình và cần theo dõi sát sau phẫu thuật.

1.3.3. Ung thư da hắc tố (Melanoma)

Ung thư da hắc tố là thể ít gặp nhưng có mức độ nguy hiểm cao nhất. Tế bào ác tính xuất phát từ melanocyte – tế bào sản xuất sắc tố melanin. Melanoma tiến triển nhanh, dễ xâm lấn mạch máu, bạch huyết và di căn xa đến phổi, gan, não.

Dù chỉ chiếm khoảng 2% trong tổng số ung thư da, nhưng melanoma lại gây ra hơn 70% số ca tử vong – theo WHO Global Cancer Observatory (2024). Biểu hiện ung thư da dạng này thường là nốt ruồi bất đối xứng, viền không đều, thay đổi màu hoặc kích thước trong thời gian ngắn.

Tại Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng – Bệnh viện FV, việc tầm soát và phát hiện sớm ung thư da hắc tố là ưu tiên hàng đầu, bởi nếu được chẩn đoán ở giai đoạn I – II, tiên lượng sống có thể đạt trên 90%.

1.3.4. Các thể ung thư da hiếm gặp khác

Ngoài ba thể phổ biến kể trên, y học còn ghi nhận một số dạng hiếm như:

• Ung thư tuyến bã (Sebaceous Carcinoma)
• Ung thư tế bào Merkel (Merkel Cell Carcinoma)
• Sarcoma Kaposi (thường gặp ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, HIV/AIDS).

Những thể bệnh này có mức độ ác tính cao, diễn tiến nhanh và đòi hỏi chẩn đoán mô bệnh học chính xác cùng hội chẩn đa chuyên khoa để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu.

Dù khác nhau về cơ chế bệnh sinh, điểm chung là hầu hết biểu hiện ung thư da khởi phát âm thầm, dễ bị bỏ qua trong giai đoạn đầu. Do đó, việc theo dõi sát sao và nhận diện sớm các biểu hiện ung thư da theo từng giai đoạn, từng thể bệnh là yếu tố quyết định hiệu quả điều trị và tiên lượng sống cho người bệnh.

2. Biểu hiện ung thư da: Nhận diện dấu hiệu của các loại ung thư da qua từng giai đoạn

Mỗi loại ung thư da có những biểu hiện khác nhau tùy theo thể bệnh và giai đoạn tiến triển. Khi hiểu rõ biểu hiện ung thư da ở từng giai đoạn, người bệnh có thể chủ động nhận biết sớm và tìm đến cơ sở y tế kịp thời. Việc này đặc biệt quan trọng, vì phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả hơn và giảm đáng kể nguy cơ tiến triển đến ung thư da giai đoạn cuối.

2.1. Dấu hiệu chung và các biểu hiện điển hình

Biểu hiện ung thư da thường khởi phát âm thầm, đôi khi chỉ là những thay đổi nhỏ trên bề mặt da. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu của ung thư da mang tính gợi ý cao, giúp phát hiện bệnh sớm trước khi tổn thương lan rộng hoặc xâm nhập sâu. Trong thực hành lâm sàng, ba nhóm biểu hiện dễ nhận biết nhất gồm:

2.1.1 Nhận biết nốt ruồi bất thường theo quy tắc ABCDE

Quy tắc ABCDE giúp nhận diện nốt ruồi nghi ngờ ác tính:

• A (Asymmetry) – Nốt ruồi có hình dạng bất đối xứng
• B (Border) – Bờ không đều, răng cưa hoặc nhòe
• C (Color) – Màu sắc không đồng nhất, có thể pha đen, nâu, đỏ
• D (Diameter) – Đường kính >6mm, tuy nhiên, các nốt nhỏ hơn vẫn cần chú ý nếu đang lớn nhanh
• E (Evolving) – Tiến triển thay đổi về hình dạng, kích thước hoặc triệu chứng

Đây là phương pháp sàng lọc đơn giản, giúp người dân phát hiện biểu hiện ung thư da ngay tại nhà.

2.1.2 Vết loét không lành, sần sùi hoặc rỉ dịch

Tổn thương kiểu này thường gặp trong ung thư biểu mô tế bào vảy hoặc một số trường hợp biểu mô tế bào đáy có loét. Vết loét có thể đóng vảy rồi chảy máu trở lại, đôi khi kèm rỉ dịch và đau nhẹ. Nếu một vết loét tồn tại quá ba tuần mà không rõ nguyên nhân, cần thăm khám và sinh thiết mô để loại trừ dấu hiệu của ung thư.

2.1.3 Vùng da đổi màu, ngứa hoặc chảy máu

Sự thay đổi màu da, đặc biệt khi xuất hiện mảng da sậm hoặc không đều màu, kèm theo ngứa, rát hoặc chảy máu nhẹ, là biểu hiện ung thư da không nên bỏ qua. Ở thể ung thư da hắc tố, hiện tượng “ugly duckling” cho thấy tổn thương khác biệt so với các nốt ruồi xung quanh có ý nghĩa rất lớn trong thăm khám lâm sàng.

Nắm vững quy tắc ABCDE, quan sát kỹ vết loét không lành và những vùng da đổi màu bất thường là cách đơn giản nhất để phát hiện sớm biểu hiện ung thư da.

2.2. Biểu hiện theo từng loại ung thư da và theo giai đoạn

Các biểu hiện ung thư da sẽ thay đổi tùy theo thể bệnh và mức độ xâm lấn. Việc nhận diện chính xác giúp bác sĩ đánh giá đúng giai đoạn và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

2.2.1 Biểu hiện của ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) 

Giai đoạn sớm:

Tổn thương thường là nốt nhỏ, tròn, bề mặt bóng hoặc trong, có màu hồng nhạt đến trắng ngà. Đôi khi có mạch máu nhỏ nổi trên bề mặt. Do tiến triển chậm và ít triệu chứng, biểu hiện ung thư da ở giai đoạn này dễ bị bỏ qua.

Giai đoạn tiến triển:

Khối u lớn dần, có thể xuất hiện vết loét giữa trung tâm hoặc rỉ dịch. BCC có xu hướng xâm lấn tại chỗ, gây biến dạng vùng mặt, mũi hoặc quanh mắt. Điều trị ở giai đoạn này cần can thiệp rộng để loại bỏ triệt để mô ung thư.

Giai đoạn muộn:

Mặc dù hiếm khi di căn xa, BCC lan rộng có thể gây tổn hại thẩm mỹ và chức năng. Một số trường hợp xâm nhập sâu đến mô mềm hoặc xương dưới da. 

Vì vậy, phát hiện sớm các biểu hiện ung thư da này giúp tránh phẫu thuật phức tạp và phục hồi khó khăn.

2.2.2 Biểu hiện ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) 

Giai đoạn sớm:

SCC thường xuất hiện dưới dạng mảng sần, có vảy hoặc nốt sừng hóa. Biểu hiện ung thư da có thể là vết loét nông, đôi khi gây đau hoặc rát khi chạm vào. Vị trí thường gặp là vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mặt, tai, cổ tay.

Giai đoạn tiến triển:

Khối u xâm lấn sâu, bờ cứng, dễ chảy máu hoặc hoại tử. Tổn thương có thể lan tới mô liên kết hoặc cấu trúc sâu hơn, kèm sưng hạch vùng. Siêu âm hoặc chụp hình ảnh học giúp đánh giá chính xác mức độ xâm lấn.

Giai đoạn muộn:

Khi phát triển thành ung thư da giai đoạn cuối, SCC có thể di căn đến hạch cổ, phổi hoặc các cơ quan khác. Tiên lượng bệnh phụ thuộc vào kích thước, độ xâm lấn và tình trạng hạch. 

Vì vậy, mọi vết loét lâu lành hoặc mảng sừng hóa nên được sinh thiết sớm để tránh bỏ lỡ giai đoạn điều trị tối ưu.

2.2.3 Biểu hiện ung thư da hắc tố (Melanoma) 

Giai đoạn sớm:

Biểu hiện ung thư da dạng melanoma thường là nốt ruồi mới xuất hiện hoặc nốt ruồi cũ thay đổi hình dạng. Quy tắc ABCDE được xem là tiêu chuẩn nhận diện ban đầu. 

Tiên lượng phụ thuộc vào độ dày khối u (Breslow thickness) và mức xâm lấn. Nếu được phát hiện sớm, cắt bỏ triệt để có thể đem lại tỷ lệ sống trên 90%.

Giai đoạn tiến triển:

Tế bào ác tính xâm nhập sâu hơn, làm tăng nguy cơ di căn hạch. Các xét nghiệm như siêu âm hạch hoặc sinh thiết hạch gác được chỉ định để đánh giá. Tổn thương có loét hoặc chảy máu thường đi kèm tiên lượng xấu hơn.

Giai đoạn muộn:

Khi bệnh chuyển sang ung thư da giai đoạn cuối, melanoma có thể di căn xa đến phổi, gan, não hoặc xương. Dù tiên lượng nặng, những tiến bộ trong liệu pháp miễn dịch và điều trị nhắm trúng đích đã giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống đáng kể. Tuy nhiên, nhận diện sớm dấu hiệu của ung thư da vẫn là yếu tố quyết định thành công điều trị.

2.3. Một số hướng dẫn lâm sàng 

Trong mọi thể ung thư da, quy trình chẩn đoán tiêu chuẩn bao gồm:

• Bước 01: Khám lâm sàng có hệ thống – xác định vị trí, đặc điểm tổn thương.
• Bước 02: Đánh giá hình ảnh học – siêu âm, MRI hoặc CT khi nghi ngờ xâm lấn sâu.
• Bước 03: Sinh thiết mô bệnh học – tiêu chuẩn vàng để xác định loại ung thư, độ xâm lấn và tiên lượng.

Kết quả sinh thiết cung cấp dữ liệu quan trọng về độ dày u, mức xâm nhập và nguy cơ di căn, từ đó giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp (phẫu thuật cắt bỏ khu trú hoặc điều trị toàn thân ở giai đoạn muộn).

Các hướng dẫn quốc tế như Cancer Council Australia và American Cancer Society đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sinh thiết sớm khi có bất kỳ dấu hiệu của ung thư nào, dù nhỏ nhất. Việc chủ động kiểm tra giúp nâng cao khả năng phát hiện sớm biểu hiện ung thư da, bảo vệ sức khỏe và chất lượng sống cho người bệnh.

3. Diễn tiến và tiên lượng: Thách thức trong điều trị ung thư da ở giai đoạn muộn

Trong y học ung bướu, biểu hiện ung thư da không chỉ là dấu hiệu giúp chẩn đoán sớm, mà còn phản ánh mức độ tiến triển và tiên lượng của bệnh. Diễn tiến của ung thư da thường trải qua nhiều giai đoạn, từ tổn thương khu trú ở lớp biểu bì, sau đó xâm lấn sâu hơn, di căn hạch và cuối cùng là lan đến các cơ quan xa như phổi, gan hoặc não. 

3.1. Ung thư da giai đoạn cuối – khi tế bào ác tính vượt ngoài giới hạn da

Khi tiến tới ung thư da giai đoạn cuối, các tế bào ung thư đã vượt qua giới hạn của da, xâm nhập vào hệ bạch huyết hoặc mạch máu, rồi di chuyển đến các cơ quan xa. Theo số liệu của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS, 2023), ở thể ung thư da hắc tố (melanoma), di căn thường gặp nhất là phổi (40% – 45%), kế đến là gan (20%), não (10% – 15%) và xương (10%).

Với ung thư biểu mô tế bào vảy, tình trạng di căn xa tuy hiếm hơn nhưng vẫn xảy ra ở khoảng 5% – 10% trường hợp không được điều trị sớm (theo báo cáo của Cancer Council Australia). Trong khi đó, ung thư biểu mô tế bào đáy rất ít khi di căn, song nếu kéo dài, khối u có thể ăn mòn mô sâu và phá hủy cấu trúc khuôn mặt, gây biến dạng nghiêm trọng vùng mũi hoặc quanh mắt, ảnh hưởng trực tiếp đến thẩm mỹ và chức năng.

Ở giai đoạn muộn, biểu hiện ung thư da trở nên phức tạp hơn. Tổn thương có thể loét rộng, rỉ dịch mùi khó chịu, đau âm ỉ kéo dài và đôi khi xuất hiện các triệu chứng toàn thân như:

• Sụt cân, mệt mỏi kéo dài: khi cơ thể phản ứng viêm mạn tính.
• Vàng da: khi ung thư di căn gan.
• Ho dai dẳng hoặc khó thở: khi di căn phổi.
• Đau đầu, lú lẫn, yếu liệt: khi di căn não.

Những dấu hiệu của ung thư da trong giai đoạn này không chỉ còn giới hạn ở bề mặt da, mà đã phản ánh tổn thương sâu trong toàn hệ thống cơ thể. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị ngay từ giai đoạn khu trú là yếu tố quyết định tiên lượng sống còn.

3.2. Tỷ lệ sống sót theo giai đoạn 

Theo hướng dẫn phân giai đoạn AJCC phiên bản thứ 8 (2022) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiên lượng sống của người bệnh ung thư thay đổi rõ rệt theo từng giai đoạn:

• Giai đoạn sớm (Stage 0 – I): Tỷ lệ sống sau 5 năm đạt 97% – 99% nếu tổn thương được phát hiện và cắt bỏ triệt để.
• Giai đoạn tiến triển tại chỗ (Stage II – III): Tỷ lệ sống giảm còn 65% – 85%, tùy thuộc vào độ dày khối u (chỉ số Breslow) và mức độ xâm lấn mô lân cận.
• Ung thư da giai đoạn cuối (Stage IV): Tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ khoảng 25% – 35% đối với melanoma, và dưới 10% nếu đã có di căn nội tạng.

Mặc dù tiên lượng ở ung thư da giai đoạn cuối còn chưa cao, nhưng y học hiện đại đã mang đến nhiều hy vọng. Các liệu pháp mới như điều trị miễn dịch (immunotherapy) và điều trị trúng đích (targeted therapy) giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ sống còn. Mặt khác, theo số liệu từ Cancer Council NSW, nhờ sử dụng thuốc Pembrolizumab hoặc Nivolumab, tỷ lệ sống sau 5 năm của bệnh nhân melanoma di căn đã tăng từ 10% lên gần 50% chỉ trong một thập kỷ.

Tại Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng – Bệnh viện FV, phác đồ điều trị được cá thể hóa cho từng người bệnh, dựa trên hội chẩn đa chuyên khoa gồm bác sĩ da liễu, ung bướu, xạ trị và giải phẫu bệnh. Việc áp dụng các hướng dẫn quốc tế của NCCN và ESMO tại bệnh viện cũng giúp tối ưu hiệu quả điều trị, đặc biệt ở những bệnh nhân phát hiện sớm biểu hiện ung thư da khi tổn thương còn khu trú.

3.3. Ảnh hưởng đến chất lượng sống và tâm lý người bệnh

Ung thư da, dù không phải lúc nào cũng gây tử vong nhanh, nhưng tác động của nó đến thể chất, tâm lý và xã hội là vô cùng lớn. Những tổn thương ở vùng mặt, cổ hoặc bàn tay (nơi dễ nhận thấy) thường khiến người bệnh mất tự tin, lo lắng về ngoại hình, thậm chí rơi vào trầm cảm. Ở giai đoạn muộn, biểu hiện ung thư da có thể đi kèm đau mạn tính, ngứa rát kéo dài, chảy máu hoặc biến dạng mô, khiến chất lượng sống giảm đáng kể.

Việc hiểu rõ diễn tiến và tiên lượng của bệnh giúp tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của khám da định kỳ và tầm soát ung thư sớm.

4. Vai trò của tầm soát ung thư da và chẩn đoán, điều trị chuyên sâu tại Bệnh viện FV

Phát hiện sớm biểu hiện ung thư da chính là “cửa sổ vàng” để bảo toàn sức khỏe và cải thiện tiên lượng sống. Tại Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng – Bệnh viện FV, mọi quy trình tầm soát, chẩn đoán và điều trị đều được cá thể hóa theo từng người bệnh, tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn JCI (Joint Commission International) và hướng dẫn lâm sàng quốc tế của NCCN (National Comprehensive Cancer Network).

4.1. Công nghệ chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết có độ chính xác cao

Trung tâm được trang bị hệ thống thiết bị hiện đại và công nghệ y học tiên tiến, tương đương các bệnh viện hàng đầu châu Âu và Hoa Kỳ. Mục tiêu của FV là xác định loại và giai đoạn ung thư da với độ chính xác cao nhất, vì đây là yếu tố quyết định trong việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.

Các kỹ thuật đang được triển khai bao gồm:

• Soi da kỹ thuật số (Dermatoscopy): Giúp nhận diện những biến đổi nhỏ nhất trong cấu trúc sắc tố của da mà mắt thường khó phát hiện, một bước quan trọng khi đánh giá dấu hiệu của ung thư da giai đoạn sớm.
• Chụp MRI và CT đa lát cắt độ phân giải cao: Xác định mức độ xâm lấn của khối u vào mô mềm, xương hoặc hạch lân cận.
• Sinh thiết định vị và mô bệnh học chuyên sâu: Thực hiện tại phòng xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế của FV, giúp phân biệt giữa ung thư da hắc tố và các thể biểu mô khác, đồng thời đánh giá đột biến gen (BRAF, NRAS, c-KIT) để xây dựng liệu pháp điều trị đích phù hợp.

Toàn bộ quy trình được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ da liễu, ung bướu và giải phẫu bệnh dày kinh nghiệm, tu nghiệp tại Pháp và Úc. Nhờ đó, tỷ lệ chẩn đoán chính xác tại FV đạt trên 98%, giúp người bệnh được điều trị đúng hướng ngay từ đầu, tránh bỏ sót biểu hiện ung thư da khi bệnh còn ở giai đoạn khu trú.

4.2. Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và hội chẩn đa chuyên khoa

Điểm khác biệt nổi bật của Bệnh viện FV không chỉ nằm ở công nghệ, mà ở mô hình điều trị đa mô thức. Mỗi trường hợp ung thư da, đặc biệt là ung thư da hắc tố, đều được hội chẩn giữa các chuyên khoa: Ung bướu – Da liễu – Giải phẫu bệnh và Phẫu thuật tạo hình.

Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong điều trị ung thư tại Pháp và Việt Nam, bác sĩ Basma M’Barek – Trưởng Trung tâm Ung thư Hy Vọng Bệnh viện FV đã mang đến nhiều đổi mới quan trọng trong điều trị. Sự tận tâm và chuyên môn vững vàng của cô đã giúp hàng ngàn bệnh nhân tìm lại hy vọng sống, ngay cả khi phát hiện muộn các biểu hiện ung thư da.

Đội ngũ chuyên gia tại FV còn thường xuyên hợp tác chuyên môn với các trung tâm ung bướu lớn trên thế giới, cập nhật liên tục các hướng dẫn điều trị mới nhất từ WHO và NCCN. Điều này giúp bệnh nhân tại Việt Nam tiếp cận với phác đồ điều trị tiên tiến tương đương các nước phát triển.

“8 năm qua, hơn 2.000 bệnh nhân điều trị tại Trung tâm điều trị ung thư Hy Vọng không gặp tác dụng phụ nghiêm trọng, nhờ áp dụng các kỹ thuật tiên tiến bảo vệ tim, phổi và dây thần kinh”, bác sĩ Basma cho biết.

4.3. Điều trị cá nhân hóa với các phương pháp tiên tiến

Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng hiện đang triển khai nhiều kỹ thuật xạ trị và phẫu thuật tiên tiến, cho phép điều trị hiệu quả với độ an toàn và chính xác cao.

Phẫu thuật

• Phẫu thuật truyền thống: Áp dụng cho các thể ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy, giúp loại bỏ triệt để khối u cùng vùng rìa an toàn.
• Phẫu thuật ít xâm lấn, có hỗ trợ robot: Giảm đau, rút ngắn thời gian nằm viện; nhiều bệnh nhân có thể xuất viện sau 24 – 48 giờ.

Xạ trị chính xác cao

FV là bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng hệ thống xạ phẫu robot CyberKnife S7, có khả năng tiêu diệt khối u bằng tia xạ chính xác đến từng milimet mà không cần mổ. Cùng với đó, kỹ thuật IMRT/VMAT (xạ trị điều biến liều và thể tích cung) giúp tập trung năng lượng vào khối u, hạn chế tối đa tổn thương mô lành.

Các phương pháp SRS, SBRT, TBI cũng được áp dụng linh hoạt, phù hợp với từng vị trí tổn thương và mức độ lan rộng của bệnh.

Hóa trị và liệu pháp miễn dịch

Với các trường hợp ung thư da giai đoạn muộn, FV triển khai phác đồ hóa trị cá nhân hóa, dựa trên đặc điểm mô học và kết quả xét nghiệm gen. 

Đặc biệt, liệu pháp miễn dịch sử dụng thuốc kháng PD-1 như Pembrolizumab hoặc Nivolumab đã mang lại bước tiến lớn trong điều trị ung thư da giai đoạn cuối. Theo Cancer Council NSW, liệu pháp này giúp tăng gấp đôi tỷ lệ sống còn ở bệnh nhân melanoma di căn trong 5 năm gần đây (điều từng được xem là “không tưởng”).

4.4. Chăm sóc toàn diện giúp phục hồi thể chất và tâm lý

Tại FV, điều trị ung thư không chỉ là loại bỏ khối u, mà là hành trình phục hồi toàn diện cho người bệnh. Bệnh viện xây dựng chương trình chăm sóc hỗ trợ bao gồm:

• Tư vấn tâm lý cá nhân và nhóm, giúp bệnh nhân duy trì tinh thần tích cực.
• Chăm sóc phục hồi da sau xạ trị, đảm bảo tính thẩm mỹ.
• Hướng dẫn dinh dưỡng khoa học, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục.

Chị Kim Xuyến (52 tuổi, TP.HCM) là một bệnh nhân từng điều trị ung thư tại Trung tâm chia sẻ: “Điều trị tại FV tôi không có cảm giác đi bệnh viện. Bác sĩ luôn lắng nghe tâm tư của mình, kể những triệu chứng thì bác sĩ giải thích cặn kẽ, nhờ vậy mình yên tâm và vui hơn. Mỗi lần từ bệnh viện về, tôi quên mình là bệnh nhân!” 

Đó cũng là triết lý điều trị của Trung tâm Ung thư Hy Vọng – Bệnh viện FV: nơi y học hiện đại kết hợp cùng tinh thần nhân văn trong chăm sóc, giúp người bệnh không chỉ điều trị hiệu quả, mà còn tìm lại chất lượng sống trọn vẹn.

Khi hiểu rõ biểu hiện ung thư da và chủ động tầm soát định kỳ tại cơ sở chuyên khoa uy tín như Bệnh viện FV, mỗi người hoàn toàn có thể phát hiện bệnh sớm và điều trị hiệu quả, kể cả với những thể ung thư da phức tạp nhất.

5. Phòng ngừa ung thư da và khuyến cáo từ bác sĩ FV

Tại Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng, Bệnh viện FV, các bác sĩ luôn nhấn mạnh: “Phòng bệnh bắt đầu từ việc hiểu rõ cơ thể mình.” Nhiều người chỉ chú ý đến biểu hiện ung thư da khi tổn thương đã rõ rệt, nhưng trên thực tế, phòng ngừa mới là tuyến phòng thủ đầu tiên và hiệu quả nhất giúp bảo vệ làn da khỏi nguy cơ ung thư.

5.1. Bảo vệ da trước tia cực tím – bước đơn giản nhưng thường bị xem nhẹ

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 80% trường hợp ung thư da hắc tố có liên quan đến việc tiếp xúc quá mức với tia cực tím (UV). Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, cường độ bức xạ mặt trời cao quanh năm, đặc biệt từ 10 giờ đến 15 giờ mỗi ngày.

Để giảm nguy cơ, bạn nên:

• Sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF ≥30) và bôi lại sau mỗi 2 giờ khi ở ngoài trời lâu.
• Che chắn đầy đủ bằng mũ rộng vành, áo dài tay, kính râm và khẩu trang chống UV.
• Đặc biệt chú ý những vùng da dễ bị bỏ quên như tai, cổ, mu bàn tay và gáy.

Những biện pháp tưởng chừng đơn giản này có thể ngăn ngừa phần lớn biểu hiện ung thư da và giúp duy trì làn da khỏe mạnh lâu dài.

5.2. Theo dõi các thay đổi nhỏ – nhận diện sớm tổn thương tiền ung thư

Nghiên cứu của American Cancer Society (2024) cho thấy, 40% bệnh nhân được phát hiện ung thư da giai đoạn sớm là nhờ chính họ tự nhận thấy dấu hiệu bất thường trên da. Vì vậy, các bác sĩ FV luôn khuyến khích người dân quan sát da định kỳ mỗi tháng một lần.

Một số biểu hiện ung thư da sớm cần đặc biệt chú ý gồm:

• Nốt ruồi đổi màu, viền không đều hoặc tăng kích thước nhanh.
• Vết loét lâu lành dù đã điều trị bằng thuốc thông thường.
• Mảng da sậm màu, bong vảy, sần cứng hoặc ngứa rát kéo dài.

Nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi nào kéo dài trên hai tuần, đừng chủ quan. Hãy đến Bệnh viện FV để được khám bằng máy soi da kỹ thuật số Dermatoscope – công nghệ giúp phát hiện ung thư da hắc tố hoặc tổn thương ác tính ngay từ giai đoạn các tế bào bất thường chỉ mới xuất hiện.

5.3. Tầm soát ung thư da định kỳ – đầu tư thông minh cho sức khỏe lâu dài

Chi phí tầm soát ung thư da thực tế thấp hơn rất nhiều so với điều trị ở giai đoạn muộn. Tại FV, quy trình tầm soát được thiết kế nhẹ nhàng và thân thiện, gồm:

• Khám và kiểm tra toàn thân.
• Soi da kỹ thuật số vùng nghi ngờ.
• Tư vấn cá nhân hóa theo yếu tố nguy cơ và tiền sử bệnh lý.

Những người có nguy cơ cao như da sáng màu, từng cháy nắng nặng, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư da hắc tố, … nên kiểm tra định kỳ mỗi 6 tháng/lần.

5.4. Dinh dưỡng, lối sống và tăng sức đề kháng cho da

Không chỉ ánh nắng mặt trời, các yếu tố như thường xuyên hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc, thiếu ngủ, stress kéo dài hay chế độ ăn thiếu rau xanh và trái cây tươi cũng làm suy yếu hàng rào bảo vệ da, khiến tế bào dễ bị tổn thương bởi tia cực tím.

Theo bác sĩ Khoa Dinh dưỡng lâm sàng – Bệnh viện FV, chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa có thể giúp da tự bảo vệ trước tác động của tia UV.

Các thực phẩm nên bổ sung bao gồm:

• Vitamin C, E, beta-carotene, kẽm (từ cam, cà rốt, hạnh nhân, hải sản).
• Cá hồi, hạt óc chó, bơ, trà xanh, … là những “hàng rào sinh học” giúp bảo vệ DNA tế bào da.

Bên cạnh đó, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và giữ tinh thần lạc quan cũng là cách duy trì miễn dịch da khỏe mạnh, góp phần ngăn ngừa sự xuất hiện của biểu hiện ung thư da.

5.5. Khi nào cần gặp bác sĩ FV?

Hãy đến Bệnh viện FV nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu bất thường hoặc biểu hiện nghi ngờ ung thư da, chẳng hạn tổn thương lâu lành, nốt ruồi thay đổi hoặc vùng da loét kéo dài.

Tại FV, các chuyên khoa Da liễu – Ung bướu và Phẫu thuật tạo hình phối hợp trong cùng một quy trình, đảm bảo đánh giá toàn diện cả về y học lẫn thẩm mỹ. Bệnh viện hiện triển khai các dịch vụ chuyên sâu gồm:

• Gói tầm soát ung thư da toàn thân bằng Dermatoscopy kỹ thuật số.
• Sinh thiết định vị và phân tích gen nhằm phát hiện sớm biến đổi ác tính.
• Tư vấn và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa theo tiêu chuẩn quốc tế JCI.

5.6. Thông điệp từ bác sĩ FV

Bác sĩ Basma M’Barek – Trưởng Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng đã chia sẻ đầy tâm huyết:

• Thứ nhất, hãy chọn nơi khám định kỳ thật sự hiểu rõ về các loại tổn thương da. Bởi nếu chẩn đoán sai, bạn có thể bỏ lỡ giai đoạn điều trị hiệu quả nhất.
• Thứ hai, đừng xem nhẹ bất kỳ thay đổi nào dù chỉ là một nốt nhỏ.
• Và cuối cùng, dù phác đồ điều trị hiện đại có thể áp dụng ở nhiều nơi, nhưng chỉ khi được chăm sóc và theo dõi đúng cách, bệnh nhân mới có thể đi hết hành trình điều trị dài hạn.

Theo bác sĩ Basma, biểu hiện ung thư da tuy đa dạng và đôi khi rất tinh vi, nhưng nếu người bệnh chủ động quan sát, tầm soát và điều trị sớm, cơ hội phục hồi hoàn toàn là rất cao.

Từ góc nhìn của người thầy thuốc, mỗi nốt ruồi, mỗi vết sạm trên da đều mang một câu chuyện riêng. Việc thấu hiểu cơ thể, nhận biết sớm ung thư da hắc tố và các loại ung thư da khác chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và chất lượng sống cho hôm nay và cả tương lai.

Video Hỏi nhanh – Đáp gọn: 3 phút tư vấn “hữu hiệu” của bác sĩ Bệnh viện FV về bệnh ung thư da

Nếu bạn có các biểu hiện ung thư da kể trên hoặc có những sự thay đổi bất thường nào ở da, hãy đặt lịch khám tại Khoa Da liễu – Bệnh viện FV để được soi da kỹ thuật số và chẩn đoán sớm ung thư da.

(*) Tin vui là Bệnh viện FV hiện đang áp dụng chính sách cộng gộp quyền lợi thanh toán linh hoạt, cho phép kết hợp đồng thời BHYT nhà nước, bảo hiểm tư nhân và quyền lợi Hội viên ưu tiên FV. Nhờ đó, người bệnh có thể tối ưu mức chi trả và giảm đáng kể chi phí điều trị ung thư.

Đặc biệt, FV còn hỗ trợ chương trình trả góp 0% lãi suất, giúp bệnh nhân có biểu hiện ung thư da an tâm điều trị dài hạn mà không bị áp lực tài chính. Chính sách này mang lại cơ hội tiếp cận y tế chất lượng quốc tế với chi phí hợp lý hơn bao giờ hết.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: Số 06 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Quận 7 cũ), TP.Hồ Chí Minh