Các bệnh lý về gan không do rượu bia: Hiểu để phòng ngừa trước khi quá muộn

Các bệnh lý về gan không do rượu bia đang gia tăng nhanh chóng, âm thầm đe dọa sức khỏe hàng triệu người. Điều đáng lo ngại là nhiều trường hợp không có dấu hiệu bệnh gan rõ rệt ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện và điều trị chậm trễ. Tìm hiểu ngay các bệnh về gan không do rượu và dấu hiệu nhận biết trước khi quá muộn? 

1. Các bệnh lý về gan không do rượu bia thường gặp và mức độ nguy hiểm

Nhắc đến các bệnh lý về gan, nhiều người thường nghĩ ngay đến nguyên nhân do rượu bia. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng tại Bệnh viện FV cho thấy số ca bệnh gan không liên quan đến rượu đang gia tăng nhanh chóng, chiếm tỷ lệ đáng kể trong nhóm bệnh nhân đến khám và điều trị. Những bệnh này nếu không được phát hiện sớm có thể tiến triển thành xơ gan hoặc thậm chí ung thư gan, có nguy cơ tử vong cao.

1.1 Viêm gan siêu vi

Trong nhóm các bệnh lý về gan không do bia rượu, viêm gan siêu vi B và C luôn đứng đầu về tỷ lệ mắc và mức độ nguy hiểm. Virus tấn công và phá hủy tế bào gan, dẫn đến viêm mạn tính, hình thành sẹo gan và tăng nguy cơ ung thư gan. 

Theo WHO, khoảng 296 triệu người đang sống chung với viêm gan B mạn tính và 58 triệu người mắc viêm gan C mạn tính trên toàn cầu. Đặc biệt, phần lớn bệnh nhân không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh gan ở giai đoạn đầu, chỉ đến khi xuất hiện vàng da, báng bụng (cổ trướng) hoặc mệt mỏi kéo dài mới đi đến bệnh viện để khám. Đây là lý do tại sao xét nghiệm máu định kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh viêm gan.

1.2 Gan nhiễm mỡ không do rượu (MASLD)

Gan nhiễm mỡ không do rượu đang trở thành vấn đề báo động trong nhóm các bệnh lý về gan không do rượu bia. Một nghiên cứu trên nhóm bệnh nhân thừa cân và béo phì tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ MASLD là 72,92 %, đặc biệt ở những người có BMI ≥ 25 kg/m² và có bệnh gan đồng mắc như viêm gan B, C.

Bệnh diễn tiến âm thầm trong nhiều năm, hiếm khi biểu hiện triệu chứng bệnh gan rõ ràng ngoài cảm giác mệt mỏi hoặc đau âm ỉ vùng hạ sườn phải. Nếu không kiểm soát, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan và thậm chí ung thư gan.

1.3 Viêm gan tự miễn

Một trong số các bệnh lý về gan ít gặp nhưng phức tạp là viêm gan tự miễn. Đây là tình trạng hệ miễn dịch nhầm lẫn và tấn công tế bào gan, gây viêm kéo dài và tổn thương nghiêm trọng.

Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ trung niên, diễn tiến thầm lặng với các biểu hiện mơ hồ như mệt mỏi, đau khớp hoặc vàng da nhẹ. Việc điều trị đòi hỏi phác đồ ức chế miễn dịch kéo dài, nếu không sẽ dẫn đến xơ gan.

1.4 Bệnh gan do rối loạn chuyển hóa

Wilson và ứ sắt (hemochromatosis) là hai ví dụ điển hình trong nhóm các bệnh lý về gan do rối loạn chuyển hóa không do rượu bia. Cả hai đều có cơ chế tích tụ chất độc (đồng hoặc sắt) trong gan, gây hủy hoại tế bào gan nghiêm trọng. Nếu không phát hiện sớm thông qua xét nghiệm chuyên sâu và điều trị đúng cách, bệnh sẽ tiến triển thành xơ gan hoặc suy gan cấp tính.

1.5 Tổn thương gan do thuốc

Không ít bệnh nhân đến FV trong tình trạng suy gan do dùng thuốc không đúng chỉ định. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhưng ít được chú ý trong nhóm các bệnh lý về gan.

Các loại thuốc giảm đau, kháng sinh hoặc thậm chí thảo dược nếu lạm dụng có thể gây tổn thương gan. Người bệnh thường bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo như vàng da hoặc buồn nôn sau khi dùng thuốc, dẫn đến biến chứng nặng.

1.6 Xơ gan không do rượu

Xơ gan là giai đoạn cuối của nhiều loại bệnh gan kéo dài, bao gồm cả các bệnh lý về gan không do rượu bia. Khi mô gan bị thay thế bởi mô sẹo, chức năng gan suy giảm, gây biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan và ung thư gan. 

Đáng chú ý, bệnh xơ gan giai đoạn đầu gần như không có triệu chứng bệnh gan rõ rệt, khiến nhiều người chủ quan và bỏ lỡ thời điểm vàng để điều trị.

2. Dấu hiệu của bệnh gan không do rượu bia

Các bệnh lý về gan không do rượu bia thường tiến triển âm thầm, phần lớn bệnh nhân không nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong giai đoạn đầu. Chính điều này khiến nhiều người bỏ lỡ “thời điểm vàng” để kiểm soát và điều trị. Việc nhận diện những dấu hiệu cảnh báo sớm có ý nghĩa quyết định trong việc bảo vệ sức khỏe gan.

2.1 Dấu hiệu bệnh gan dễ bị bỏ qua

Một số dấu hiệu của bệnh gan có thể rất mơ hồ, đôi khi chỉ là cảm giác mệt mỏi kéo dài, ăn uống không ngon miệng, hoặc đầy bụng nhẹ. Tuy nhiên, khi tình trạng này xuất hiện liên tục, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ như béo phì, đái tháo đường type 2, cần nghĩ đến khả năng gan đang tổn thương.

Các triệu chứng của bệnh gan giai đoạn đầu bao gồm:

• Mệt mỏi, suy nhược không rõ nguyên nhân.
• Cảm giác chướng bụng hoặc nặng vùng hạ sườn phải.
• Vàng da hoặc củng mạc mắt nhợt nhạt, màu vàng.

21 Biểu hiện của bệnh gan rõ hơn khi bệnh tiến triển

Khi các bệnh lý về gan bước vào giai đoạn tiến triển, biểu hiện của bệnh gan sẽ trở nên rõ rệt hơn. Một số dấu hiệu bệnh gan phổ biến gồm:

• Nước tiểu sẫm màu.
• Ngứa da kéo dài mà không tìm được nguyên nhân khác.
• Giảm cân đột ngột hoặc rối loạn tiêu hóa.

Đáng chú ý, không ít trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi thực hiện khám sức khỏe định kỳ và xét nghiệm men gan cho kết quả tăng cao. Đây chính là một chỉ điểm quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ tổn thương gan ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng.

3. Ai có nguy cơ cao mắc các bệnh về gan dù không uống rượu, bia?

Không uống rượu bia không đồng nghĩa với việc gan luôn khỏe mạnh. Thực tế, nhiều người vẫn mắc các bệnh lý về gan do những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Việc nhận diện sớm nhóm đối tượng này giúp phòng ngừa biến chứng nặng nề như xơ gan hoặc ung thư gan.

3.1 Người có tiền sử viêm gan B hoặc C

Viêm gan siêu vi là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh về gan mạn tính. Dù virus ở trạng thái ngủ, gan vẫn chịu tác động âm thầm, dễ dẫn đến xơ hóa hoặc ung thư. Những người từng mắc viêm gan B hoặc C cần theo dõi chức năng gan định kỳ và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

3.2 Béo phì, rối loạn chuyển hóa và tiểu đường

Hội chứng chuyển hóa, đặc biệt là đái tháo đường type 2, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu (MASLD). Đây là nguyên nhân phổ biến của các bệnh lý về gan ở người trẻ tuổi hiện nay. Béo phì và thói quen ít vận động khiến gan dễ tích tụ mỡ, khởi phát tình trạng viêm gan mạn tính.

3.3 Người sử dụng thuốc kéo dài hoặc thảo dược không rõ nguồn gốc

Thuốc giảm đau, thuốc điều trị lao, hóa trị hoặc các sản phẩm thảo dược trôi nổi có thể gây độc tính cho gan. Điều này làm xuất hiện những biểu hiện của bệnh gan như vàng da, mệt mỏi kéo dài, men gan tăng cao. Nhiều trường hợp tổn thương gan do thuốc tiến triển nhanh, dẫn đến suy gan cấp.

3.4 Tiền sử gia đình mắc bệnh gan

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong bệnh lý gan, đặc biệt là những rối loạn về chuyển hóa như bệnh Wilson hoặc Hemochromatosis. Người có tiền sử gia đình mắc bệnh gan nên chủ động kiểm tra để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh gan ngay cả khi chưa có triệu chứng.

3.5 Người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại

Nhân viên làm việc trong môi trường công nghiệp, tiếp xúc dung môi hữu cơ, thuốc trừ sâu hoặc hóa chất độc hại có nguy cơ tổn thương tế bào gan kéo dài. Đây là nguyên nhân ít được chú ý nhưng chiếm tỷ lệ đáng kể trong các ca bệnh gan mạn tính.

4. Lý do nên tầm soát và điều trị các bệnh lý về gan tại Bệnh viện FV

Đối với các bệnh lý về gan, việc tầm soát sớm có ý nghĩa quyết định trong phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan. Bệnh viện FV là một trong số ít cơ sở y tế tại Việt Nam hội tụ đủ năng lực chuyên môn, công nghệ và dịch vụ đạt chuẩn quốc tế,mang lại giải pháp điều trị tối ưu cho người bệnh.

4.1 Đội ngũ bác sĩ đầu ngành, chuyên môn cao

Khoa Tiêu hóa & Gan mật, Bệnh viện FV quy tụ các bác sĩ chuyên khoa gan, tiêu hóa và truyền nhiễm được đào tạo bài bản, nhiều người có bằng Thạc sĩ, CKII và từng tu nghiệp tại các trung tâm y khoa lớn. Đặc biệt, chuyên khoa còn thường xuyên mời các chuyên gia quốc tế từ Singapore và Pháp tham gia hội chẩn, cập nhật những phương pháp điều trị hiện đại.

Bệnh viện FV mở rộng hợp tác trong lĩnh vực tim mạch và phẫu thuật gan:

4.2 Hệ thống chẩn đoán chính xác, công nghệ hiện đại

Bệnh viện FV sở hữu hệ thống xét nghiệm chuyên sâu như định lượng HBV-DNA, HCV-RNA, siêu âm đàn hồi mô gan (FibroScan), đây là một trong những phương pháp đánh giá xơ hóa gan tiên tiến, không xâm lấn và cho kết quả nhanh chóng. Trường hợp cần thiết, sinh thiết gan được thực hiện an toàn dưới hướng dẫn hình ảnh để tăng độ chính xác chẩn đoán.

4.3 Điều trị cá nhân hóa và phối hợp đa chuyên khoa

Các bệnh lý về gan thường đi kèm bệnh nền như tiểu đường, rối loạn chuyển hóa. FV áp dụng phác đồ cá nhân hóa, phối hợp cùng các chuyên khoa Nội tiết, Tim mạch, Dinh dưỡng để kiểm soát bệnh hiệu quả. Người bệnh cũng được hỗ trợ tư vấn chế độ ăn uống, kiểm soát cân nặng và tâm lý, giúp quá trình hồi phục bền vững hơn.

4.4 Dịch vụ đạt chuẩn quốc tế, bảo hiểm linh hoạt

FV là bệnh viện tư nhân đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng nhận JCI được bảo chứng toàn cầu, đảm bảo chất lượng y tế quốc tế, an toàn và hiệu quả điều trị tối ưu. 

Ngoài ra, từ tháng 7/2025, bệnh nhân được bảo hiểm y tế thanh toán 100% tại FV theo quy định mới, giúp giảm gánh nặng chi phí trong việc khám và chữa bệnh.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, công nghệ hiện đại và dịch vụ toàn diện, FV là lựa chọn uy tín để tầm soát và điều trị các bệnh lý về gan, giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài cho bạn và gia đình.

Đặt lịch khám ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe gan của bạn!

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, Tp. HCM, Việt Nam