Mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi tăng cân?

Mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi phát triển tối ưu mà không tăng cân quá mức ở mẹ là câu hỏi hàng đầu trong giai đoạn mang thai. Khi mỗi gram dinh dưỡng nạp vào có thể tác động trực tiếp đến trí tuệ, cân nặng và sức đề kháng của bé, việc lựa chọn thực phẩm không còn đơn thuần là ăn đủ, mà phải ăn đúng, ăn chuẩn. Bài viết này sẽ chỉ ra những nguyên tắc khoa học, các nhóm thực phẩm quan trọng, cùng sai lầm phổ biến mà nhiều mẹ bầu vô tình mắc phải khi xây dựng thực đơn. Đây là hướng dẫn chuyên môn, cập nhật từ thực tế lâm sàng tại bệnh viện đạt chuẩn quốc tế.

1. Nguyên tắc dinh dưỡng để thai nhi phát triển khỏe mạnh

Mẹ bầu nên ăn gì là điểm khởi đầu nhưng cần hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản để thai nhi phát triển cân đối. Dưới đây là các quy tắc dinh dưỡng y khoa thiết yếu, cân đối nhóm chất, đảm bảo trọng lượng và trí não cho bé.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là nền tảng để xây dựng thực đơn cho mẹ bầu an toàn và hiệu quả. Việc cân đối các nhóm chất như protein, chất béo, carb và vi khoáng giúp thai nhi phát triển toàn diện mà mẹ không tăng cân quá mức.

1.1 Cân bằng 4 nhóm chất trong thực đơn cho mẹ bầu

Ở mỗi bữa ăn mẹ cần đảm bảo đủ bốn nhóm: tinh bột, đạm, rau củ và chất béo lành mạnh. Việc kết hợp thức ăn đa dạng giúp cơ thể mẹ hấp thụ đầy đủ năng lượng và các vi chất như sắt và dha cho mẹ bầu. Protein từ thịt nạc, trứng, đậu giúp xây dựng mô và tăng trưởng, trong khi chất xơ từ rau xanh cải thiện hấp thu sắt cho mẹ. Ngũ cốc nguyên hạt cung cấp năng lượng bền, giảm biến động đường máu, hạn chế tình trạng dấu hiệu tiểu đường thai kỳ.

1.2 Ưu tiên nguồn đạm, sắt cho mẹ bầu, DHA cho mẹ bầu qua thực phẩm tự nhiên

Khi đặt câu hỏi mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi tăng cân đúng chuẩn, mẹ nên chú trọng đến nguồn đạm chất lượng từ thịt, cá, trứng và các loại hạt là nền tảng giúp hình thành mô và cơ quan của bé. Mặt khác, sắt cho mẹ bầu không chỉ phòng thiếu máu mà còn cải thiện vận chuyển oxy cho cả mẹ và thai nhi, vì vậy cần được tính toán kỹ trong thực đơn cho mẹ bầu. Đồng thời, DHA cho mẹ bầu từ cá hồi, cá mòi và trứng cung cấp axit béo thiết yếu hỗ trợ phát triển não bộ và thị giác. 

Mẹ nên kết hợp thực phẩm giàu vitamin C từ trái cây để tăng hấp thu sắt hiệu quả, và luôn tự hỏi mẹ bầu nên ăn gì ở từng giai đoạn thai kỳ để điều chỉnh khẩu phần phù hợp.

1.3 Bổ sung sữa cho mẹ bầu và vi chất quan trọng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa

Sữa cho mẹ bầu cung cấp canxi, protein và các vitamin nhóm B, hỗ trợ cấu trúc xương và phát triển khung xương thai nhi. Mẹ nên chọn sản phẩm phù hợp theo giai đoạn mang thai sau khi trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng. Kết hợp sử dụng viên uống bổ sung (nếu cần) giúp đảm bảo đủ liều DHA cho mẹ bầu, sắt và các vi khoáng khác.

2. Mẹ bầu nên ăn gì giúp thai nhi tăng cân đều?

Chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất của thai nhi. Việc xây dựng thực đơn cho mẹ bầu khoa học không chỉ giúp con tăng cân đúng chuẩn mà còn giảm thiểu nguy cơ gặp phải 5 biến chứng sản khoa.

2.1 Ưu tiên thực phẩm giàu năng lượng và dưỡng chất

Mẹ bầu nên ăn gì để con tăng cân đều mà không gây tăng cân quá mức ở mẹ là vấn đề được quan tâm hàng đầu trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng nhất là tăng năng lượng nhưng không làm tăng đường huyết đột ngột, tránh nguy cơ xuất hiện dấu hiệu tiểu đường thai kỳ. Do đó, mẹ nên ưu tiên nhóm thực phẩm giàu năng lượng có chỉ số đường huyết thấp như: gạo lứt, khoai lang, hạt óc chó, bơ, trứng và thịt nạc.

Cá béo như cá hồi, cá trích chứa nhiều DHA cho mẹ bầu, giúp hỗ trợ phát triển não bộ và giúp thai nhi tăng cân khỏe mạnh. Mỗi tuần nên bổ sung ít nhất 2 – 3 bữa cá biển sâu để đảm bảo lượng Omega-3 thiết yếu. Cùng lúc đó, sắt cho mẹ bầu từ gan động vật, rau xanh và các loại đậu sẽ giúp tăng sinh hồng cầu, hỗ trợ nuôi dưỡng thai hiệu quả hơn.

2.2 Tăng cường sữa và các chế phẩm từ sữa

Sữa cho mẹ bầu là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu nếu muốn thai nhi tăng trưởng tốt về cân nặng lẫn chiều dài xương. Chọn loại sữa có bổ sung dha cho mẹ bầu, canxi, kẽm, choline và không chứa quá nhiều đường giúp mẹ duy trì cân nặng ổn định mà vẫn nuôi con hiệu quả. Mỗi ngày, mẹ nên bổ sung từ 2 – 3 ly sữa kết hợp sữa chua, phô mai giàu lợi khuẩn, giúp hệ tiêu hóa hấp thu tốt hơn, hạn chế táo bón trong thai kỳ.

Đây cũng là giải pháp dinh dưỡng thông minh cho những mẹ bầu bị nghén hoặc ăn uống kém, không thể nạp đủ dưỡng chất từ bữa chính và đang muốn biết mẹ bầu nên ăn gì để vào con không vào mẹ. Thực đơn cho mẹ bầu nên được thiết kế đan xen giữa sữa và bữa phụ, nhằm duy trì nguồn năng lượng liên tục cho thai nhi.

2.3 Chia nhỏ bữa ăn và theo dõi đáp ứng của thai nhi

Để đảm bảo con tăng cân ổn định mà mẹ không bị dư năng lượng, chế độ ăn cần được chia nhỏ thành 5 – 6 bữa/ngày, trong đó có 3 bữa chính và 2 – 3 bữa phụ. Điều này giúp tránh tình trạng tăng glucose máu sau ăn, một trong những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ nếu không được kiểm soát sớm. Ngoài ra, chia nhỏ bữa ăn còn giúp cơ thể mẹ hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn, đồng thời cải thiện cảm giác đầy bụng, ợ hơi khi thai lớn dần.

Mỗi tuần, mẹ nên theo dõi cân nặng thai nhi qua siêu âm. Nếu con chậm tăng cân, nên điều chỉnh thực đơn cho mẹ bầu bằng cách tăng lượng đạm động vật, bổ sung sắt cho mẹ bầu và tăng cường DHA cho mẹ bầu để cải thiện trao đổi chất nhau thai.

2.4 Lưu ý khi lựa chọn thực phẩm và theo dõi sức khỏe mẹ & con

Khi đặt câu hỏi mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi tăng cân nhưng mẹ vẫn khỏe mạnh, yếu tố an toàn thực phẩm là cực kỳ quan trọng. Chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, hạn chế thức ăn chế biến sẵn, nhiều phụ gia hoặc chiên rán nhiều dầu. Rau xanh, trái cây tươi, hạt dinh dưỡng và ngũ cốc nguyên cám nên chiếm ít nhất 50% khẩu phần ăn mỗi ngày.

Đặc biệt, cần phối hợp với bác sĩ sản khoa để kiểm soát nguy cơ dấu hiệu tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ hoặc tiền sản giật, những yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và hiệu quả hấp thu dưỡng chất.

3. Mẹ bầu nên kiêng gì để không ảnh hưởng cân nặng thai nhi?

Việc kiểm soát tăng trưởng thai nhi không chỉ phụ thuộc vào “mẹ bầu nên ăn gì” mà còn quan trọng ở chỗ mẹ bầu nên kiêng gì. Ăn sai thực phẩm không chỉ khiến thai nhi phát triển không cân đối mà còn làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa cho mẹ, đặc biệt là dấu hiệu tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ và sinh non.

3.1 Hạn chế đường tinh luyện và thực phẩm chế biến sẵn

Nhiều mẹ bầu thắc mắc: “Mẹ bầu nên ăn gì để vào con không vào mẹ?” nhưng quên rằng việc kiêng những thực phẩm gây tăng đường huyết đột ngột mới là mấu chốt để tránh thai nhi quá cân. Đường tinh luyện trong bánh ngọt, nước ngọt có ga, kem, và ngũ cốc ăn liền làm tăng nhanh glucose máu, thúc đẩy tích mỡ thai nhi và tăng lượng mỡ trắng, vốn không có giá trị chuyển hóa tích cực cho não và hệ cơ của thai.

Thói quen ăn vặt bằng thực phẩm đóng gói, nhiều phụ gia còn có thể khiến thai nhi lớn nhanh bất thường, khiến mẹ tăng cân ngoài kiểm soát mà thiếu dưỡng chất thực. Do đó, khi xây dựng thực đơn cho mẹ bầu, hãy loại bỏ hoàn toàn thực phẩm chế biến sẵn, thay vào đó là rau củ tươi, trái cây nguyên quả và các loại đạm lành mạnh.

3.2 Tránh thực phẩm nhiều muối và chất béo bão hòa

Một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng dấu hiệu tiểu đường thai kỳ chính là chất béo bão hòa và muối natri cao trong thức ăn nhanh, thịt nguội, xúc xích và đồ chiên rán. Những loại thực phẩm này làm rối loạn chuyển hóa lipid, tăng đề kháng insulin, gây ảnh hưởng trực tiếp đến nhau thai và khả năng hấp thu dưỡng chất của thai nhi.

Ngoài ra, lượng natri cao còn làm mẹ bầu giữ nước, phù nề, dễ tăng huyết áp, từ đó tăng nguy cơ sinh non hoặc tiền sản giật. Để kiểm soát tốt cân nặng con và mẹ, trong thực đơn cho mẹ bầu mỗi ngày nên ưu tiên phương pháp chế biến như hấp, luộc, hạn chế tối đa nêm nếm muối hoặc nước mắm đậm đặc.

3.3 Kiêng thực phẩm “rỗng calo” nhưng giàu năng lượng thừa

Một sai lầm phổ biến khi đặt câu hỏi mẹ bầu nên ăn gì là chỉ quan tâm đến lượng mà bỏ qua chất. Rất nhiều loại thực phẩm cung cấp năng lượng cao nhưng gần như không chứa vi chất, chẳng hạn như: bánh quy, kẹo dẻo, đồ ngọt chiên bột, nước ép công nghiệp… Khi nạp vào, mẹ dễ tăng cân nhưng thai lại thiếu các dưỡng chất thiết yếu như sắt cho mẹ bầu, DHA cho mẹ bầu, canxi, vitamin B9 vốn là nền tảng để thai phát triển chiều cao, trí não và cân nặng khỏe mạnh.

Sữa cho mẹ bầu cũng cần chọn lọc kỹ: tránh loại có nhiều đường hoặc hương liệu nhân tạo. Thay vào đó, nên chọn sữa cho mẹ bầu bổ sung DHA, sắt và axit folic, vừa đáp ứng nhu cầu thai nhi, vừa kiểm soát năng lượng hiệu quả. Điều này đặc biệt cần thiết ở tam cá nguyệt cuối, khi thai nhi phát triển mạnh về khối lượng và não bộ.

3.4 Cẩn trọng với các loại bánh công nghiệp và tinh bột nhanh

Mặc dù bánh và tinh bột là nguồn năng lượng cần thiết cho thai kỳ, nhưng nếu không chọn đúng loại, mẹ rất dễ đối mặt với dấu hiệu tiểu đường thai kỳ hoặc thai quá cân. Đặc biệt, khi thường xuyên ăn các loại bánh chứa đường tinh luyện và các chất hóa học có thể làm tăng đường máu, tích mỡ thai và giảm đáp ứng insulin. 

Tương tự, tinh bột nhanh như cơm trắng, bánh mì trắng, bún, miến cũng cần hạn chế. Hãy thay thế bằng gạo lứt, khoai lang, yến mạch, hạt quinoa… những nguồn tinh bột chậm, giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn và nuôi thai hiệu quả hơn. Lưu ý rằng thực đơn cho mẹ bầu nên cân bằng giữa tinh bột, đạm, chất béo tốt và các vi chất như sắt, DHA, canxi để đảm bảo con tăng cân chuẩn.

3.5 Ăn đúng quan trọng hơn ăn nhiều

Câu hỏi “mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi tăng cân chuẩn mà không tăng cân ở mẹ” cần được mở rộng thành: “mẹ bầu nên ăn gì và không nên ăn gì”. Một thực đơn cho mẹ bầu lý tưởng là khi mẹ hấp thu đủ dưỡng chất thiết yếu như DHA cho mẹ bầu, sắt cho mẹ bầu, canxi, protein chất lượng cao mà không nạp thừa đường, muối và chất béo xấu.

Kiêng ăn không đồng nghĩa với nhịn ăn hay ăn thiếu. Đó là sự chọn lọc khoa học và đúng chuyên môn để giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh, thông minh và cân đối từ trong bụng mẹ cũng là tiền đề giảm thiểu nguy cơ rối loạn chuyển hóa sớm sau sinh.

4. Bệnh viện FV tư vấn dinh dưỡng và xây dựng thực đơn riêng biệt cho mẹ bầu

Bên cạnh việc tìm hiểu mẹ bầu nên ăn gì, điều quan trọng không kém là được hướng dẫn bởi đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng chuyên sâu. Tại Bệnh viện FV, mẹ bầu được thiết kế chế độ ăn cá nhân hóa, theo dõi sát sao cân nặng của mẹ và thai nhi, từ đó giúp tối ưu sự phát triển toàn diện của thai nhi một cách khoa học, an toàn và hiệu quả.

4.1 Kế hoạch ăn uống theo cân nặng và tình trạng thai kỳ 

Tùy vào từng giai đoạn của thai kỳ, chỉ số khối cơ thể (BMI) và sức khỏe nền của từng thai phụ, các chuyên gia Dinh dưỡng tại Bệnh viện FV sẽ thiết lập thực đơn cho mẹ bầu theo tiêu chí: đủ năng lượng, giàu vi chất thiết yếu như DHA cho mẹ bầu, sắt cho mẹ bầu, canxi và acid folic nhưng vẫn kiểm soát tốt lượng đường và chất béo.

Khác biệt của FV là không áp dụng công thức ăn uống chung chung mà sẽ điều chỉnh cá thể hóa, giúp mẹ tăng cân đúng chuẩn, thai nhi phát triển hài hòa, tránh tình trạng thừa cân hoặc nhẹ cân. Đặc biệt, chế độ ăn cũng được thiết kế nhằm phòng ngừa dấu hiệu tiểu đường thai kỳ, một biến chứng dinh dưỡng ngày càng phổ biến.

4.2 Theo dõi cân nặng thai kỳ và tinh chỉnh thường xuyên

Không chỉ dừng lại ở tư vấn ban đầu, FV triển khai theo dõi song song cân nặng mẹ và thai nhi qua từng lần khám thai. Từ đó, chuyên gia sẽ đánh giá hiệu quả của chế độ ăn, phát hiện sớm các bất thường như tăng cân nhanh, thiếu dưỡng chất hoặc dấu hiệu tiểu đường thai kỳ. Nhờ đó, thực đơn cho mẹ bầu luôn được tinh chỉnh kịp thời, đảm bảo thai nhi tăng trưởng chuẩn sinh lý theo từng tam cá nguyệt.

Hệ thống phần mềm quản lý thông minh tại FV giúp tích hợp dữ liệu liên tục, hỗ trợ bác sĩ và chuyên gia Dinh dưỡng đưa ra điều chỉnh hợp lý về khẩu phần, lựa chọn thực phẩm và liều lượng sắt cho mẹ bầu, DHA cho mẹ bầu, cũng như các chỉ số nguy cơ cần theo dõi sát sao.

4.3 Dịch vụ tư vấn dinh dưỡng từ xa và chăm sóc sức khỏe tại nhà

Hiểu rằng không phải mẹ bầu nào cũng luôn có thời gian đến bệnh viện thăm khám thường xuyên, Bệnh viện FV đã phát triển dịch vụ tư vấn y tế từ xa kết hợp chăm sóc sức khỏe tại nhà. Thông qua hệ thống này, mẹ có thể trao đổi trực tiếp với chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn mẹ bầu nên ăn gì, điều chỉnh lại thực đơn cũng như tối ưu chế độ ăn khi có thay đổi về chỉ số thai nhi hoặc dấu hiệu sức khỏe bất thường.

Song song với tư vấn, FV còn cung cấp bữa ăn dinh dưỡng giao tận nơi dành cho mẹ bầu. Các phần ăn được đội ngũ đầu bếp FV Bistro chế biến dựa trên thực đơn do chuyên gia dinh dưỡng thiết kế, đảm bảo phù hợp với từng thể trạng. Dịch vụ này giúp mẹ duy trì chế độ ăn khoa học, hỗ trợ phòng tránh đái tháo đường thai kỳ, kiểm soát cân nặng và tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Đặc biệt, dịch vụ chăm sóc tại nhà còn bao gồm lấy mẫu xét nghiệm (đường huyết, sắt, vitamin D…), theo dõi huyết áp, nhịp tim và các chỉ số sinh tồn khác ngay tại nhà. Nhờ vậy, những nguy cơ như tiểu đường thai kỳ, thiếu máu hay rối loạn chuyển hóa có thể được phát hiện sớm và xử trí kịp thời bằng chế độ ăn hoặc điều trị phù hợp.

Nếu bạn đang mang thai và băn khoăn mẹ bầu nên ăn gì để thai nhi phát triển khỏe mạnh, đội ngũ chuyên gia Dinh dưỡng phối hợp cùng Khoa Sản FV Thomson, Bệnh viện FV luôn sẵn sàng đồng hành, tư vấn và xây dựng thực đơn cá nhân hóa cho từng giai đoạn thai kỳ.

Khám phá video: Đi sinh em bé ở bệnh viện “siêu đẹp”, như ở khách sạn 5 sao

Đặt lịch hẹn trực tuyến ngay hôm nay để được tư vấn một cách chuyên sâu và khoa học. Gọi ngay (028) 35 11 3333 để được hỗ trợ.

• Tư vấn từ xa 
• Chăm sóc tại nhà 
• Theo dõi cân nặng chuẩn 
• Phát hiện sớm dấu hiệu tiểu đường thai kỳ

Bệnh viện FV – Hành trình làm mẹ an toàn, trọn vẹn yêu thương.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: Số 06 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ (Quận 7 cũ), TP.Hồ Chí Minh