Sau sinh mổ nên ăn gì để nhanh hồi phục?

Sau sinh mổ nên ăn gì là mối quan tâm hàng đầu của nhiều mẹ, bởi chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn này không chỉ quyết định tốc độ hồi phục vết mổ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa mẹ cũng như sức đề kháng của cả mẹ và bé. Một thực đơn thiếu khoa học có thể khiến mẹ chậm lành vết thương, dễ táo bón, mất sữa hoặc gặp rối loạn tiêu hóa. Ngược lại, nếu biết cách lựa chọn thực phẩm phù hợp, mẹ không chỉ nhanh chóng phục hồi thể lực mà còn hỗ trợ tối ưu cho quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Vậy, sau sinh mổ nên ăn gì để khỏe mạnh, ít đau, nhanh hồi phục và có đủ sữa cho con? Hãy cùng khám phá câu trả lời chi tiết từ góc nhìn y khoa ngay sau đây.

1. Những vấn đề mẹ sau sinh mổ thường gặp

Sinh mổ là một can thiệp y khoa cần thiết trong một số trường hợp đặc biệt, nhưng đồng thời cũng mang theo nhiều thách thức cho quá trình hồi phục của người mẹ. Không ít chị em tìm hiểu sau sinh mổ nên ăn gì để giúp vết thương nhanh lành hơn, song trước hết cần nhận diện những vấn đề sức khỏe thường gặp sau phẫu thuật để có sự chuẩn bị phù hợp.

1.1 Cơn đau và sự chậm hồi phục

Ngay sau ca mổ, vết rạch thành bụng và tử cung thường gây cảm giác đau nhức kéo dài. Nhiều mẹ mô tả cơn đau không chỉ ảnh hưởng đến việc đi lại mà còn khiến động tác đơn giản như ho, cười hay cho con bú trở nên khó khăn. Thông thường, cảm giác khó chịu này có thể kéo dài trong tuần đầu và giảm dần nếu kết hợp nghỉ ngơi, dinh dưỡng và chăm sóc vết mổ đúng cách.

1.2 Mất máu trong và sau phẫu thuật

So với sinh thường, sản phụ sinh mổ có thể sẽ mất máu nhiều hơn. Mặc dù tình trạng này đã được bác sĩ kiểm soát bằng thuốc cầm máu hoặc truyền dịch, nhưng nếu lượng máu mất vượt quá dự kiến thì cần phải truyền máu để bảo đảm an toàn. Đây cũng là lý do mà dinh dưỡng cho mẹ sau sinh và câu hỏi: “Sau sinh mổ nên ăn gì?” cần được giải đáp chi tiết. Đặc biệt là thực phẩm giàu sắt, giữ vai trò vô cùng quan trọng trong giai đoạn hồi phục.

1.3 Nhiễm trùng hậu phẫu

Theo thống kê y khoa, khoảng 8 đến 10% phụ nữ sinh mổ có nguy cơ gặp nhiễm trùng. Tình trạng này có thể xảy ra tại vết mổ, ở niêm mạc tử cung hoặc đường tiết niệu do sử dụng ống thông tiểu. Triệu chứng thường gặp là sốt, sưng đỏ quanh vết mổ hoặc dịch tiết bất thường. Để phòng ngừa, bác sĩ thường chỉ định sử dụng kháng sinh dự phòng trước khi phẫu thuật và hướng dẫn cụ thể về chăm sóc vết mổ sau sinh tại nhà.

1.4 Nguy cơ hình thành cục máu đông

Phẫu thuật vùng bụng làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu. Đây là tình trạng máu đông hình thành trong tĩnh mạch, có thể gây đau, sưng ở chân hoặc thậm chí nguy hiểm tính mạng nếu di chuyển lên phổi. Việc vận động nhẹ từ sớm, duy trì đủ nước, theo dõi sát các dấu hiệu bất thường và tìm hiểu sau sinh mổ nên ăn gì để nhanh hồi phục là điều cần thiết.

1.5 Biến chứng ít gặp nhưng đáng lưu ý

Một số phụ nữ có thể gặp tình trạng dính ruột, gây đau bụng hoặc rối loạn tiêu hóa. Bên cạnh đó, tác dụng phụ của thuốc gây tê tủy sống đôi khi gây đau đầu, chóng mặt, nhưng đa số chỉ mang tính tạm thời. Những biến chứng này tuy hiếm nhưng cần được nhắc đến để mẹ có sự chuẩn bị và theo dõi kỹ sau khi xuất viện.

Chính vì những thách thức trên, chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý sau sinh mổ đóng vai trò quyết định đến tốc độ hồi phục và khả năng nuôi con bằng sữa mẹ. Vậy, đâu là những nhóm thực phẩm nên ưu tiên trong giai đoạn này? Nội dung tiếp theo sẽ giúp giải đáp chi tiết thắc mắc sau sinh mổ nên ăn gì để mẹ vừa nhanh khỏe, vừa có nguồn sữa dồi dào cho con.

2. Sau sinh mổ nên ăn gì? Dinh dưỡng cho mẹ sau sinh mổ 

Sau khi trải qua phẫu thuật, nhiều sản phụ thường băn khoăn sau sinh mổ nên ăn gì để vừa nhanh hồi phục, vừa đảm bảo đủ sữa cho con. Câu trả lời nằm ở việc xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, bởi dinh dưỡng đóng vai trò trung tâm trong quá trình phục hồi thể chất và hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ.

2.1 Tầm quan trọng của dinh dưỡng sau sinh mổ

Một ca sinh mổ thường khiến cơ thể người mẹ mất nhiều máu hơn so với sinh thường, đồng thời vết rạch ở thành bụng và tử cung cần nhiều thời gian để liền lại. Bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện FV thường nhấn mạnh rằng chế độ ăn uống ở giai đoạn này không chỉ giúp làm lành vết thương mà còn quyết định khả năng nuôi con bằng sữa mẹ trong những tháng đầu. Protein giúp hình thành mô mới, vitamin C hỗ trợ tái tạo collagen, còn sắt và kẽm góp phần chống thiếu máu và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Một điểm ít được nhắc tới là chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng giúp sản phụ kiểm soát cân nặng tốt hơn sau sinh. Nhiều chị em chia sẻ rằng họ không biết sau sinh mổ nên ăn gì vì lo sợ vấn đề tăng cân trở lại sau khi vừa trải qua tiểu đường thai kỳ. Trên thực tế, nếu khẩu phần ăn được thiết kế khoa học, vừa cung cấp đủ năng lượng vừa cân bằng nhóm chất, thì việc lấy lại vóc dáng hoàn toàn không phải là điều xa vời.

2.2 Nguyên tắc xây dựng thực đơn sau sinh mổ

2.2.1 Đảm bảo cân bằng các nhóm dưỡng chất

Thực đơn của sản phụ cần đủ bốn nhóm chính: đạm, bột đường, chất béo và vitamin khoáng chất. 

• Protein từ thịt nạc, cá, trứng hay các loại đậu giúp liền vết mổ. 
• Carbohydrate từ gạo, khoai, bánh mì nguyên cám cung cấp năng lượng cho việc chăm sóc em bé suốt ngày đêm. 
• Chất béo tốt từ dầu oliu, quả bơ hay các loại hạt giúp hấp thu vitamin tan trong dầu, đồng thời hỗ trợ sự phát triển não bộ của trẻ khi bú mẹ.

2.2.2 Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu trong những ngày đầu

Ngay sau sinh mổ, hệ tiêu hóa của mẹ còn khá yếu. Ở FV, các bác sĩ khi giải đáp thắc mắc sau sinh mổ nên ăn gì sẽ thường khuyến nghị bệnh nhân nên bắt đầu bằng cháo loãng, súp rau củ, canh gà hầm nhạt. Khi ruột hoạt động ổn định trở lại (dấu hiệu là trung tiện được), khẩu phần có thể dần chuyển sang cơm mềm, thịt nạc băm, rau củ hấp. Điều này giúp giảm đầy hơi, hạn chế buồn nôn sau phẫu thuật.

2.2.3 Chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực tiêu hóa

Thay vì ăn ba bữa lớn, sản phụ có thể chia thành năm đến sáu bữa nhỏ. Cách này vừa giúp đường huyết ổn định, vừa hạn chế cảm giác nặng bụng, đặc biệt quan trọng với những người từng bị tiểu đường thai kỳ.

2.2.4 Uống đủ nước để hỗ trợ tạo sữa

“Sau sinh mổ nên ăn gì?” – Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm để ăn thì nước cũng là yếu tố không thể thiếu trong quá trình sản xuất sữa mẹ. Thông thường, mẹ nên uống 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày, có thể xen kẽ với sữa tươi ít béo hoặc nước ép trái cây. Một số mẹ than phiền uống nhiều nước lọc thấy ngán, thì có thể thay đổi bằng nước ép cam hoặc canh rau để vừa có vitamin vừa bổ sung dịch.

2.2.5 Kiêng cữ hợp lý, tránh cực đoan

Một số quan niệm “ăn khô, kiêng rau, kiêng cá” sau sinh đã không còn phù hợp. Tuy nhiên, mẹ cũng nên tránh đồ sống, thức ăn tái để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn. Mặt khác, các loại thực phẩm quá cay, nhiều dầu mỡ hoặc có gas cũng không nên vì có thể ảnh hưởng tới tiêu hóa và chất lượng sữa.

2.3 Các thực phẩm nên bổ sung sau sinh mổ

2.3.1 Nhóm giàu protein và sắt

Thịt bò nạc, cá hồi, trứng gà ta, gan động vật là nguồn cung cấp dồi dào giúp tái tạo máu và hồi phục mô nên đây cũng là câu trả lời tối ưu cho vấn đề sau sinh mổ nên ăn gì.

Một sản phụ từng phẫu thuật tại FV chia sẻ rằng chỉ sau ba tuần, nhờ bổ sung đều đặn thịt bò và rau xanh, chỉ số máu của chị đã phục hồi rõ rệt khi tái khám.

2.3.2 Nhóm rau xanh và trái cây tươi

Bông cải xanh, rau ngót, rau bina chứa nhiều chất xơ, giúp ngừa táo bón, đây là vấn đề hay gặp ở phụ nữ sau sinh. 

Đồng thời, các loại trái cây tươi như cam, bưởi, ổi hay kiwi lại dồi dào vitamin C, hỗ trợ làm lành vết mổ.

2.3.3 Nhóm sữa và ngũ cốc nguyên cám

Sữa tươi tiệt trùng, sữa chua, phô mai ít béo vừa cung cấp canxi vừa bổ sung lợi khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa. 

Mẹ sau sinh không biết sau sinh mổ nên ăn gì thì hãy thường xuyên sử dụng các loại sữa hạt và các loại hạt ngũ cốc. Ví dụ như yến mạch, hạnh nhân, óc chó không chỉ giàu năng lượng mà còn chứa nhiều acid béo Omega-3, tốt cho sự phát triển trí não của bé. Bên cạnh đó, đây là nhóm thực phẩm đặc biệt hữu ích trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ.

2.4 Chế độ ăn theo từng giai đoạn sau sinh mổ

2.4.1 Giai đoạn ngay sau phẫu thuật (6 – 12 giờ đầu)

Trong những giờ đầu sau sinh mổ, hệ tiêu hóa của sản phụ gần như chưa hoạt động trở lại. Lúc này, bác sĩ thường khuyến cáo chỉ nên uống nước lọc, nước đường hoặc nước oresol theo chỉ định để tránh mất nước và điện giải. Nếu bụng êm, không có cảm giác buồn nôn, có thể bắt đầu với vài thìa cháo loãng, súp hoặc nước canh trong. Tuyệt đối không ăn quá nhiều một lúc để tránh đầy bụng, khó tiêu. 

Bảng thực đơn mẫu cho mẹ sau sinh mổ giai đoạn 6 – 12 giờ đầu:

2.4.2 Giai đoạn sau khi trung tiện (12 – 24 giờ sau mổ)

Việc “xì hơi” là dấu hiệu cho thấy đường ruột đã bắt đầu hoạt động trở lại. Đây là thời điểm sản phụ có thể chuyển sang ăn cháo dinh dưỡng đặc hơn, súp nấu với thịt nạc băm, cá nạc hoặc đậu phụ mềm. Rau củ nghiền nhuyễn cũng có thể được bổ sung để hỗ trợ tiêu hóa. Thức ăn cần được chế biến kỹ, mềm và dễ nuốt. Sữa ấm hoặc sữa chua uống cũng là lựa chọn phù hợp để vừa bổ sung đạm vừa giúp hệ tiêu hóa khởi động nhẹ nhàng. Những thực phẩm trên được các chuyên gia dinh dưỡng đặc biệt lưu tâm khi tư vấn sau sinh mổ nên ăn gì.

Bảng thực đơn mẫu cho mẹ sau sinh mổ giai đoạn sau 12 – 24 giờ 

2.4.3 Giai đoạn 2 – 3 ngày sau sinh mổ

Khi cơ thể đã dần ổn định, sản phụ có thể ăn cơm nhão, bún, miến hoặc mì nấu mềm. Lúc này, chế độ ăn cần bắt đầu đa dạng hơn, bao gồm cá hấp, trứng chín kỹ, kết hợp với rau xanh, củ quả và trái cây tươi. 

Trong quá trình tìm kiếm thực đơn để giải đáp thắc mắc sau sinh mổ nên ăn gì thì việc chia nhỏ khẩu phần thành 5-6 bữa/ngày cũng cần được sản phụ chú ý. Vì chia nhỏ bữa ăn giúp cơ thể hấp thu tốt hơn và tránh áp lực lên hệ tiêu hóa. 

Mẹ nên uống nhiều nước, có thể bổ sung thêm sữa ấm hoặc nước ép trái cây giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ chăm sóc vết mổ sau sinh.

Bảng thực đơn mẫu cho mẹ sau sinh mổ giai đoạn 2 – 3 ngày sau sinh mổ:

2.4.4 Giai đoạn từ 1 tuần trở đi

Sau khoảng 1 tuần, sản phụ thường có thể quay về chế độ ăn bình thường, nhưng vẫn cần ưu tiên thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất để đẩy nhanh quá trình hồi phục. Cá biển giàu omega-3, trứng, sữa, các loại hạt và rau quả tươi nên được bổ sung đều đặn. Đây cũng là giai đoạn cơ thể bắt đầu sản xuất sữa nhiều hơn, nên dinh dưỡng cho mẹ sau sinh cần chú trọng cả về chất lượng và số lượng để đảm bảo nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả.

Bảng thực đơn mẫu cho mẹ sau sinh mổ giai đoạn từ 1 tuần trở đi:

3. Giải pháp toàn diện về dinh dưỡng cho mẹ sau sinh mổ

Chăm sóc dinh dưỡng sau sinh mổ không chỉ là vấn đề sau sinh mổ nên ăn gì mà còn là nền tảng giúp mẹ phục hồi ổn định, đảm bảo quá trình nuôi con bằng sữa mẹ được thuận lợi và giảm thiểu lo lắng sau khi trải qua ca sinh mổ. Đội ngũ y bác sĩ tại Khoa Sản FV – Thomson và chuyên gia dinh dưỡng của FV luôn hiểu rõ điều này và đã xây dựng một hệ thống hỗ trợ toàn diện, từ chế độ ăn đến chăm sóc mẹ và bé tại nhà, nhằm giúp mẹ sớm trở lại sức khỏe và tự tin bước vào hành trình làm mẹ.

3.1 Tư vấn cá nhân hóa từ chuyên gia dinh dưỡng FV

Chế độ dinh dưỡng ở thời kỳ hậu sản phải được cá nhân hóa, vì mỗi mẹ có thể có các yếu tố khác nhau như: từng bị tiểu đường thai kỳ, có thói quen ăn uống riêng, hoặc cần lưu ý khi chăm sóc vết mổ sau sinh. 

Tại FV, đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng sẽ thu thập thông tin lâm sàng và sở thích ăn uống để xây dựng thực đơn phù hợp và theo dõi xuyên suốt cho đến khi mẹ hồi phục hoàn toàn. 

Sau sinh, ăn gì để vừa có sữa cho con, vừa không tăng cân? Xem ngay video chuyên gia dinh dưỡng FV chia sẻ:

Sau sinh, ăn gì để vừa có sữa cho con, vừa không tăng cân?

3.2 Gói chăm sóc dinh dưỡng tại nhà 

Hiểu được tâm lý lo lắng khi trở về nhà sau ca sinh mổ, nhiều mẹ sẽ băn khoăn không biết sau sinh mổ nên ăn gì và nhiều vấn đề sức khỏe khác; do đó, FV triển khai gói chăm sóc mẹ và bé tại nhà với đầy đủ dịch vụ như: 

• Điều dưỡng FV sẽ đến tận giường để đo sinh hiệu, kiểm tra vết mổ, thay băng, vệ sinh vết mổ tránh để lại sẹo lớn
• Hướng dẫn kỹ thuật cho con bú đúng cách
• Cung cấp thực đơn dinh dưỡng được chế biến bởi đầu bếp FV Bistro theo chuẩn chuyên gia. Điều này không chỉ giúp mẹ tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo nguồn dinh dưỡng dồi dào, hỗ trợ phục hồi và hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả. 

Dịch vụ thực đơn đặc biệt sau sinh tại bệnh viện và giao bữa ăn dinh dưỡng tận nhà của FV là sự kết hợp giữa tiện lợi và chất lượng y tế chuẩn quốc tế, đặc biệt hữu ích trong giai đoạn người mẹ sau sinh vẫn còn yếu và cần theo dõi sát sao.

*Bạn vừa trải qua ca sinh mổ và đang băn khoăn không biết sau sinh mổ nên ăn gì để cơ thể nhanh hồi phục, vết mổ mau lành và vẫn đủ sữa cho con? Hãy để các chuyên gia tại Khoa Sản FV – Thomson đồng hành cùng bạn với chế độ dinh dưỡng khoa học, dịch vụ chăm sóc mẹ và bé tại nhà, thực đơn cho mẹ sau sinh được thiết kế riêng cho từng giai đoạn hồi phục. Liên hệ ngay với Bệnh viện FV qua hotline (028) 35 11 33 33 để được tư vấn và đặt lịch chăm sóc toàn diện cho mẹ sau sinh.

Thông tin Bệnh viện FV:

• Số điện thoại: (028) 35 11 33 33
• Website: https://www.fvhospital.com/vi/
• Địa chỉ Bệnh viện FV: 6 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, Tp. HCM, Việt Nam